شهرستان سبزوار واقع در غرب استان خراسان رضوی با 17718 کیلومتر مربع مساحت از شمال با شهرستانهایث جاجرم و اسفراین در خراسان شمالی، از شرق با نیشابور، از جنوب با شهرستان کاشمر، خلیل آباد و بردسکن و از مغرب به استان سمنان محدود می گردد. بر اساس آخرین تقسیمات کشوری این شهرستان دارای هفت بخش بنامهای مرکزی، جغتای، جوین، روداب، خوشاب، داورزن و ششتمد، هفت شهر و 27 دهستان است. کوههایق جغتای عامل جدائی دشت جوین از جلگه اصلی سبزوار بوده و در جنوب آن نیز کوه میش قرار دارد. به تغبیر دیگر سبزوار محصور در میان ارتفاعات شمالی و جنوبی است. چهره منطقه شرقی و شمالی این شهرستان کوهستانی و دارای اقلیمی معتدل و در قسمتهای جلگه ای با هوای گرم همراه است. تنها دو رشته رودخانه در فصلی به نام (کال شور) در این ناحیه وجود دارد که سیلابهای دشت جوین و دشت سبزوار را به نمکزار های کویر هدایت می کند.
SITUATION AND GEOGRAPHICAL SPECIRCATIONS
Sabzevar has been located on the west of Khorassan and restricted to Jajarm and Isfarayen in northern Khorassan and to Neyshaboor in east and Kashmar and Bardaskan in south and Semnan Province in west. Based upon the last divisions of the country, this city has seven districts named Markazi,Joghtay, Jovein,Roodab, Khooshab,Davarzan and Sheshomtad, 7 towns and 27 villages. Joghtay Mountains is a separation factor between Jovein plain and Sabzevar plain and Mish Mountain is also placed on the south. In other words, Seabzevar is surrounded by northern and southern mountains. The east and north areas of this city is mountain and it climate is temperate. There are two seasonal rivers named Kal Shoor that conducts flood water of Jovein plain and to salt desert.
پیشنه ی تاریخی
به استناد قرائن باستان شناسی، محوطه های کهن این ناحیه به صورت زیستگاه های وسیع حداقل در هزاره سوم پیش از میلاد را در بر می گیرد و از طرفی نشانگر ارتباط فرهنگی ساکنان آن با اقوام متمدن در ایران مرکزی، سیستان و آسیای میانه است. در دوره تاریخی جوین و سبزوار جزء قلمرو پارتیان بوده و وجود آتشکده آذربرزین مهر اهمیت تاریخی و مذهبی این منطقه را در دوره ساسانی نشان می دهد. سبزوار که در گذشته بیهق نامیده می شود در دوران اسلامی شاهد حوادث و تهاجمات بی شماری بوده است. ابتدا خسروگرد مرکز ولایت بیهق بود و از سدهای میانی این دوره جای خود را به قصبه سبزوار داد. مهمترین رویداد این ولایت حمله غزها در دوره غزنوی و سلجوقی و پس از آن به سال 617 ه.ق یورش سپاهیان مغول به این ناحیه بود تا اینکه بیداد ایلخانان و دست نشاندگان آنها در اواخر سال 736 ه.ق موجب قیام گروهی به نام (سربداران) گردید.
SITUATION AND GEOGRAPHICAL SPECIRCATIONS
By virtue of archeology evidences, the old yard of this area as a living place are referred to third thousand BC. Moreover, it indicates the cultural relation between its residents and polite nations in center of Iran, Sistan and middle Asia In historic period, Jovein and Sabzevar is a part of Partian domain. Theie is a historical fire altar named Azathar Zin mehr that belongs to Sasani period .Sabzevar that called Beyhagh before has had many attacks and events in Islamic period. At first Khosro gerd is the center of Beyhagh. One of the most important events is Ghaz attacks in Saljooghi and Ghaznavi periods in 617 Hria and Moghol attacks to this area. Ilhkanan revolution cause to people’s insurrection named Sarbedaran.
مسجد جامع سبزوار
مسجد جامع سبزوار با مساحتی حدود چهار هزار متر مربع مشتمل بر ایوانهای قبله و شمالی، صحن، شبستان و رواق در حاشیه جنوبی خیابان بیهق این شهر واقع است. بنا برا شواهد معماری بخشهایی از این بنا در طول زمان بازسازی و مرمت شده است. در ضلع جنوبی ایوان قبله محراب قرار دارد بر بالای آن کتیبه ای به تاریخ 1292 ه.ق و بر راس این ایوان دو مناره آجری دیده می شود. در طرفین این قسمت شبستانهای با طاق ضربی بلند با بنای ایوان جنوبی ایجاد شده است. در دالان سمت شرقی ایوان شمالی مسجد گکتیبه هایی بصورت سنگ نوشته از دوران صفویه با تاریخهای 979 و 1136 ه.ق درباره مراعات سکنه سبزوار و دستوری از شاه طهماسب صفوی ثبت می باشد. از عمده تزئینات مسجد جامع سبزوار کاشی هفت سنگ و کاشیکاری خشتی است. این بنا بر ویژگیهای معماری سده هشتم هجری را نشان می دهد.