مقدمه
در جهان امروز یکی از مشکلات اساسی بشر تامین نیازهای غذایی است. به گونه ای که امنیت غذایی به عنوان یکی از اهداف مهم، سرلوحه برنامه های دولتها قرار گرفته است. بدون شک به منظور نیل از منابع کافی، باید تولید کشاورزی به گونه ای باشد که تمامی نیازهای غذایی جامعه را برآورده کند. از سوی دیگر تولید کشاورزی خود نیازمند دو گروه عوامل تولیدی می باشد، گروه اول عوامل فیزیکی تولید از قبیل: زمین، بذر، آب، نیروی کار و غیره که وجود آنها از نظر کمی و کیفی شرط لازم تولید است و گروه دوم عوامل غیرفیزیکی تولید که ریشه در مدیریت و اقتصاد کشاورزی دارند. با توجه به اهمیت و ضرورت مدیریت و اقتصاد کشاورزی، این عامل به عنوان شرط کافی تولید تلقی می گردد. بنابراین به منظور تولید کشاورزی مطلوب و بهینه، وجود عوامل فیزیکی و غیرفیزیکی تولید در کنار یکدیگر لازم و ملزوم هم می باشند.
1- مهندسی اقتصاد کشاورزی
1-1) تعریف و هدف
اقتصاد کشاورزی به مجموعه ای از علوم و روشها اطلاق می شود که عوامل اقتصادی موثر در امور کشاورزی، روابط اقتصادی موجود بین عوامل تولید کشاورزی و کاربرد اصول اقتصادی را در تولید و توسعه کشاورزی مورد بحث و بررسی قرار می دهد. به بیان دیگر اقتصاد کشاورزی عبارت از کاربرد اصول و نظریه های اقتصاد عمومی در فرایند تولید، مبادله و توزیع و مصرف موادغذایی و مواد خام اولیه مورد نیاز سایر بخشهاست. بر این اساس می توان نتیجه گرفت که اقتصاد کشاورزی، روشهای چگونگی استفاده مطلوب بهینه از منابع طبیعی در بخش کشاورزی را از طریق شیوه ها و ابزار کارآمد خود مئرد مطالعه قرار می دهد. هدف از ایجاد این رشته، تربیت نیروهای متخصص و کارآمدی است که بتواند با تکیه بر دانش و اندوخته های علمی و تجارب عملی خود به عنوان کارشناس اقتصاد کشاورزی به تهیه و تدوین طرحهای توسعه کشاورزی و ارزیابی اقتصادی آنها در سطوح مختلف منطقه ای و یا ملی بپردازند و همچنین از طریق به کارگیری روشهای تجزیه و تحلیل کمی و ارائه مدلهای ریاضی در حل مسائل و مشکلات تولید، توزیع و یا معرف مواد غذایی و مواد خام، راهکارهای مناسبی را ارائه نمایند. متخصصان اقتصاد کشاورزی در فعالیتهای آموزشی و تحقیقاتی مرتبط با مسائل اقتصادی بخش کشاورزی نیز می توانند همکاری نمایند.
1-2) اهمیت و جایگاه در جامعه
با عنایت به اهمیت تولید کشاورزی در امنیت غذایی جامعه و نیز ضرورت توجه به ابعاد اقتصادی تولید، اقتصاد کشاورزی به عنوان یکی از شاخه های علوم کشاورزی ، از حدود یک قرن پیش در کنار سایر رشته های کشاورزی بتدریج مطرح شد و با سیر تکاملی اش امروزه بشکل یک دانش منسجم و مدون در مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی در اختیار مشتاقان علم و جامعه کشاورزی قرار گرفته است. در عرصه فعالیتهای زراعی، حضور متخصصانی که علاوه بر دانش کشاورزی، اصول علم اقتصاد را نیز فراگرفته باشند و بتوانند با استفاده از تجربیات و دانش خود، در زمینه برنامه ریزی و تهیه طرحهای تولیدی محصولات کشاورزی به طور اقتصادی فعالیت کنند از ضروریات تحول کشاورزی کشور است و این امر، جایگاه و اهمیت رشته مهندسی اقتصاد کشاورزی را بخوبی مشخص می کند.
صنعت و بازارکار
تواناییهای لازم برای داوطلبان این رشته و ادامه تحصیل در آن
با توجه به کمیت و کیفیت درسهایی که در این رشته تدریس می شود، برای ادامه تحصیل در رشته مهندسی اقتصاد کشاورزی داوطلبان باید علاوه بر زمینه های عمومی مورد نیاز در آزمون سراسری، از قدرت و توان نسبتاً بالایی در زمینه ریاضی برخوردار باشند. علاوه بر این مشتاقان این رشته باید دارای قوه ادراک بسیار بالا و قدرت تجزیه و تحلیل و تصمیم گیری صحیح و اصولی باشند. گذشته از همه اینها، علاقه و شوق شخصی افراد از عوامل تعیین کننده در میزان موفقیت در این رشته است و شاید شرط لازم ادامه تحصیل در این رشته همین امر باشد.
تواناییهای فارغ التحصیلان
همان طور که بیان شد، دانش آموختگان مهندسی اقتصاد کشاورزی پس از پایان تحصیلات و دوره آموزشی خود، می توانند در زمینه های مختلف تولید، توزیع و مصرف مواد غذایی و مواد خام مورد نیاز سایر بخشها مسؤولیتهایی را بپذیرند که برخی از موارد مهم این مسؤولیتها به شرح زیر است.
1- تهیه و تدوین طرحهای کشاورزی و ارزیابی اقتصادی آنها.
2- توجیه یک طرح کشاورزی از نظر اقتصادی و یا مقایسه چند طرح.
3- بررسی و مطالعه اقتصادی طرحهای عظیم مرتبط با بخش کشاورزی مانند سدها، سردخانه ها و.....
4- تهیه الگوی کشت و یا تولیدی برای واحدهای کوچک و بزرگ کشاورزی از ابعاد اقتصادی.
5- بررسی هزینه ها و درآمدهای تولیدات کشاورزی.
6- مدل سازی ریاضی برای تعیین ضرایب فنی عوامل تولید، میزان کارایی آنها و یا تخصیص زمینه منابع تولید.
7- بازاریابی و بازاررسانی محصولات کشاورزی در داخل و خارج از کشور.
8- همکاری با مهندسان مشاور طرحهای کشاورزی منطقه ای و یا ملی در ارتباط با توجیه اقتصادی آنها.
9- ارائه طرحهای تحقیقاتی در ارتباط با مسائل مختلف اقتصاد کشاورزی.
10- آموزش نظریه های علمی اقتصاد کشاورزی.
اقتصاد کشاورزی ،در جهان امروز یکی از مشکلات اساسی بشر تأمین نیازهای غذایی است، به گونه‌ای که امنیت غذایی به عنوان یکی از اهداف مهم سرلوحه برنامه‌های دولتها قرار گرفته است. بدون شک به منظور نیل به امنیت غذایی علاوه بر اتخاذ سیاستهای مطلوب و برخورداری از منابع کافی باید تولید کشاورزی به گونه‌ای باشد که تمامی نیازهای جامعه را برآورده کند. از سوی دیگر تولید کشاورزی خود نیازمند دو گروه عوامل تولیدی می‌باشد. گروه اول، عوامل فیزیکی تولید از قبیل: زمین، بذر، آب، نیروی کار و غیره که وجود آنها از نظر کمی و کیفی شرط لازم تولید است و گروه دوم عوامل غیرفیزیکی تولید که ریشه در مدیریت و اقتصاد کشاورزی دارند. با توجه به اهمیت و ضرورت مدیریت و اقتصاد کشاورزی، این عامل به عنوان شرط کافی تولید تلقی می‌گردد. بنابراین به منظور تولید کشاورزی مطلوب و بهینه، وجود عوامل فیزیکی و غیرفیزیکی تولید در کنار یکدیگر لازم و ملزوم هم می‌باشند