. نوع اول (A) شامل سوختن هر مادهای که پس از سوختن از خود خاکستر بجا میگذارد مانند مقوا، کاغذ، لباس چوب. برای خاموش کردن این نوع آتش از آب استفاده میشود و منبع آتش را هدف میگیرد.
2. نوع دوم (B) شامل تمام مواد قابل اشتعال میباشد که از خود خاکستر بجا نمیگذارد مانند مواد نفتی، روغنهای صنعتی و رنگها. برای خاموش کردن این نوع آتش از خاموش کنندههایی مادی کف نظیر 2Co یا پودر خشک استفاده میشود تا اکسیژن از دسترس آتش دور گردد. استفاده از آب برای خاموش کردن این نوع آتش به توسعه آن کمک میکند.
3. نوع سوم (C ) : این نوع آتش از سوختن گاز های قابل اشتعال با موادی که بسرعت به گاز تبدیل میشوند بوجود میآید. مثل پرویان مایع که بسرعت تبدیل به گاز قابل اشتغال میشود. خاموش کنندههایی مانند پودر خشک، هالوژنها کف و دیاکسیدکربن برای مقابله با این نوع حریق استفاده میشوند.
4. نوع چهارم (D) : حریق ناشی از سوختن برخی فلزات قابل اشتعال نظیر منیزیم، پتاسیم و آلومینیم برای خاموش کردن این نوع حریق از پودرهای خاص باید استفاده نمود و در صورت دسترس نبودن امکانات کافی از شن و ماسه استفاده نمود. باید توجه نمود که پودرهای اطفا را بایستی به آرامی روی مواد محرق ریخت و مراقب نور شدید ناشی از سوختن این فلزات بود.
5. حریق دسته E: این دسته شامل حریقهای الکتریکی میباشد که در اثر استفاده نابجا از یک وسیله الکتریکی و نگهداری نادرست تجهیزات برقی استفاده میشود. استفاده از فیوز در کاهش این نوع حریق بسیار مؤثر است. برای اطفاء باید ابتدا برق را قطع نمود و تا آن هنگام لااقل یک متر با برق فاصله داشت. هنگام اطفاء امکان تولید گاز سمی وجود دارد لذا از ماسک استفاده میشود. 2Co بهترین ماده برای خاموش کردن است و استفاده از آب بسیار نامناسب است.
چند نکته در باب خاموش کنندهها:
همانطور که اشاره شد خاموش کنندههای محتوی آب برای اطفاء حریق نوع A بکار میرود در حالیکه خاموش کنندههای محتوی کف که از هوا سنگینتر و از مایعات قابل اشتعال سبکتر است روی این مایعات شناور میشود و ارتباط آنها را با اکسیژن هوا قطع میکند.
خاموش کنندههای محتوی پودر عموما شامل پودر بیکربنات سدیم یا پتاسیم میباشد که با گاز Co2 یا N2 تحت فشار است. در اطفاء حریق تجهیزات الکتریکی بهتر است از Co2 استفاده شود
استفاده از خاموش کنندههای محتوی هالوژن که از استخلاف یک هالوژن نظیر کلر، برم و یا ید در C2A6یا CH4 بوجود آمده در حریقهای نوع A,B,C باید با توجه به این نکته صورت گیرد که بخصوص با پاشیدن روی فلزات داغ، تولید گازهای سمی میکند لذا در فضای محدود خطرناک میباشد این مواد چون دیالکتریک نمیباشند پس از مصرف در دستگاههای الکتریکی اثر ایجاد نمینمایند.
براساس استاندارد BS خاموش کنندههای محتوی آب به رنگ قرمز، حاوی کف به رنگ کرم، محتوی Co2 به رنگ سیاه و محتور پودر به رنگ آبی کوتداری شده است.
عوامل ایجاد آتش سوزی
1. بی دقتی در ایجاد جرقه
2. بی دقتی در رها کردن آتش
3. عدم کنترل تجهیزات ایجاد کننده جرقه، شعله یا گرما (عملیات برش، جوشکاری و ...
4. وسایل گرم کننده نامناسب
5. آتش سیگار
6. ذخیره نامناسب مواد و نگهداری نامناسب مواد قاب اشتعال مانند رنگ، تینر، گازهای فشرده اصولاً توجه به ایمنی انبارها، آموزش ذینفعان و وجود سیستمهای اطفا و اعلام اهمیت زیادی دارد.
7. عدم دفع زباله
8. نگهداری ضعیف ماشینآلات (عدم روغن کاری، اعمال بار اضافی، ایجاد اصطلاک و ...)
9. سیستم الکتریکی و روشنایی غیر ایمنی
خطرات خاموش کنندهها
خطرات ِCo2: اگر چه سمی نیست اما تنفس آن در محیط بسته مشکلات تنفسی ایجاد میکند و گاه گیجی، بیهوشی و حتی مرگ را بدنبال دارد.
خطرات پودر خشک: سمی نیست اما اگر بمدت زیاد تنفس شود ایجاد سوزش و تحریک میکند. در فضای بسته نیز کاهش دید و گیجی را باعث میشود. پودر منو آمونیوم فسفات در صورتیکه با کمی آب مخلوط شود خوردگی در فلزات را سبب میشود.