دردسرهای یک سردرد
بیش از 90 درصد افراد در طول عمر خود، سردرد را تجربه کرده اند. بسیاری سردردها مدت زمان کوتاهی دارند؛ برای مثال، سردردی که به علت یک بیماری عفونی ایجاد می شود، بعد از بهبود این بیماری از بین خواهد رفت. این نوع سردردها معمولاً باعث نگرانی نمی شوند؛ چون علت ایجاد آنها مشخص است ؛ اما سردردهایی که چنین علت های مشخصی ندارند، می توانند به نگرانی و اضطراب منجر شوند.
در بسیاری از موارد، علت ایجاد سردردها، موارد بدی چون وجود تومور مغزی یا سکته مغزی نیستند، بلکه آنها را می توان با عنوان سردرد های خوش خیم و عود کننده طبقه بندی کرد.
این سردردها عامل ایجاد حداقل سه چهارم سردردها هستند بنابراین شایع ترین نوع سردردی هستند که پزشکان هر روزه با آن مواجهند، اما اگر شرح حال درستی به پزشک ندهید، او از کجا خواهد فهمید که سردرد شما از نوع میگرنی است یا از نوع تنشی و یا بر اثر درد عضلات موضعی سر و گردن ایجاد شده است. بنابراین بهتر است آگاهی کافی از بیماری میگرن داشته باشید.
میگرن؛ سردردهای دوره ای است که از 4 ساعت تا 72 ساعت طول می کشد و همراه با تهوع یا استفراغ است. بعضی حملات میگرن با یک پیش درآمد شروع می شود که معمولاً علایم بینایی هستند. این نوع میگرن را میگرن کلاسیک می نامند. در بین فواصل حملات میگرن ، بیمار هیچ گونه سردرد یا ناراحتی دیگری ندارد. سردردهایی که هر روز ایجاد می شوند، میگرن نیستند.
نام میگرن از کلمه "همی کرانیا" (Hemicrania) گرفته شده که به معنی یک طرف سر است ، گرچه بعضی سردردهای میگرنی می توانند همه قسمتهای سر را هم درگیر کنند. میگرن بیشتر از یک سردرد است و سردرد و میگرن لزوماً اصلی ترین مشکل نیست؛ زیرا بسیاری از اکثر افراد هنگام حملات میگرنی، کاملاً بیمار می شوند و نمی توانند به کارهای روزمره شان ادامه بدهند. بعضی مبتلایان این بیماری مجبورند در یک اتاق ساکت و تاریک، بی حرکت دراز بکشند تا حمله میگرنی پایان یابد. بعضی از این بیماران نمی توانند حتی فکر غذا خوردن را هم داشته باشند، چون حالت تهوع دارد، اما بعضی مبتلایان به میگرن با غذا خوردن به تهوعشان پایان می دهند. خواب آلودگی و رخوت ، علامت شایع این بیماری است. فعالیت و عملکرد طبیعی معده مختل و باعث می شود داروهایی که برای تسکین میگرن خورده می شود، بخوبی جذب نشوند. گاهی اوقات یک حمله میگرنی با استفراغ به پایان می رسد، اما در بیشتر موارد، سردرد بعد از یک خواب خوب یا بتدریج تسکین می یابد.
یک حمله میگرنی می تواند خیلی وحشتناک باشد. بیمارانی که تجربه اختلالات بینایی را به عنوان پیش درآمد حملات میگرنی دارند، از ایجاد دایمی این اختلالات بینایی هراس دارند. این افراد همچنین از ایجاد یک تومور مغزی یا سکته مغزی می ترسند. خوشبختانه وجود چنین موارد خطرناکی نادر است و سایر علایم ممکن است قبل از بروز سردرد اتفاق بیفتد. گرچه علایم میگرن باعث بروز مشکلاتی می شود، اما علایمی نیستند که تهدید کننده حیات باشند.
بعد از پایان حملات میگرنی ، بدن دوباره به وضعیت طبیعی خود برمی گردد، تا حمله بعدی دوباره شروع شود.
طول مدت حملات میگرنی
یک سردرد میگرنی معمولاً بعد از 24 ساعت بهبود می یابد. با این حال مدت حملات میگرن از 4 ساعت تا 72 ساعت طول می کشد. اغلب بعد از بهبود سردرد، یک روز هم طول می کشد تا بدن به حالت طبیعی برگردد و خستگی ای که بر اثر بیماری ایجاد شده از بین برود. با این حال بعضی افراد، بعد از پایان یافتن یک حمله میگرنی احساس می کنند حالشان حتی از قبل از بروز سردرد بهتر شده است.کودکان اغلب دارای حملات میگرنی شدید اما کوتاه مدتی هستند که فقط چند ساعت طول می کشد و بسرعت بهبود می یابد. با افزایش سن، از شدت حملات کاسته می شود، اما به طول مدت آن افزوده می شود و پیش درآمد حملات میگرنی نیز بیشتر می شود.
تعداد حملات میگرنی
تعداد حملات میگرنی در افراد مختلف و حتی در یک فرد در زمانهای مختلف، تفاوت می کند. حملات میگرنی می توانند هر ماه یک تا 2 بار اتفاق بیفتند، اما در بعضی افراد ممکن است حملات پشت سر هم میگرن به صورت هفته ای یک یا 2 بار هم اتفاق بیفتد.
این حملات می توانند به دنبال چند ماه یا چند سال بهبود کامل هم رخ دهد. به طور کلی بعد از سن 55 سالگی از شدت و تعداد حملات میگرنی کاسته می شود، با این حال همیشه هم این مطلب صدق نمی کند.
عوامل مستعد کننده
با وجود این که هنوز پزشکان نمی دانند چه افرادی به میگرن مبتلا می شوند، اما مشخص شده است که عواملی در شروع حملات میگرنی دخیل هستند. بسیاری از افراد در روزنامه ها یا مجلات خوانده اند یا به آنها گفته شده است که از خوردن موادی مثل پنیر، شکلات یا فلفل خودداری کنند. متأسفانه برای بسیاری از مبتلایان میگرن، تنها نخوردن چند ماده غذایی برای جلوگیری از بروز حملات میگرنی کافی نیست. این امر بدین دلیل است که عوامل شروع کننده طی دوره ای در زنان ایجاد می شوند و در ترکیب با سایر موارد، باعث بروز حملات می شوند. بنابراین مثلاً وقتی شما از کار روزانه خسته هستید، اگر این نوع مواد غذایی را مصرف کنید، دچار حملات میگرنی خواهید شد. عوامل شروع کننده ممکن است طی چند سال تغییر کنند. وقتی شما جوان تر هستید، ممکن است استرس و بی خوابی از مهمترین علل شروع کننده حملات میگرنی باشند، اما وقتی سن شما بیشتر می شود، مشکلاتی همچون گردن درد و پشت درد می توانند نقش مهمی را در بروز حملات میگرنی ایفا کنند.
غذاهای خاص
حدود 20 درصد افراد مبتلا به میگرن ، اظهار می کنند که خوردن بعضی غذاها باعث شروع حملات میگرنی آنها می شود. بیشترین غذاهایی که باعث حملات میگرنی می شوند عبارتند از: شکلات ، پنیر، میوه های ترش و فلفل. البته این را نباید با آلرژی یا حساسیت غذایی اشتباه گرفت. بسیاری از افراد بدون این که بدانند با خوردن این غذاها دچار حملات میگرنی می شوند یا خیر، از خوردن این غذاها پرهیز می کنند. هر کسی که گمان می کند، ممکن است با خوردن یک غذای خاص دچار این نوع حملات شود، باید به مدت 2 ماه از خوردن آن غذا پرهیز کند و با یادداشت کردن سردردهایش در این مدت، ببیند که آیا با نخوردن آن غذای خاص تغییری در سردردهایش ایجاد شده است یا خیر. اگر تغییری در تعداد حملات ایجاد نشد، او می تواند از آن غذا استفاده کند و غذای دیگری را به مدت 2 ماه مصرف نکند و این عمل را برای آن غذای خاص نیز تکرار کند.
خوردن غذای ناکافی
نخوردن یک وعده غذا، کم غذا خوردن یا خوردن غذای شیرین می تواند به بروز حملات میگرنی منجر شود. خوردن صحیح صبحانه اهمیت زیادی دارد. بعضی مبتلایان میگرن با خوردن غذاهای مختصری بین وعده های غذایی از بروز حملات جلوگیری می کنند. زیرا آنها می دانند که گرسنگی می تواند موجب شروع حملات میگرنی شود.
درد سر و گردن
کشیدگی و خستگی عضلات گردن و شانه ها، یک مشکل شایع است. بخصوص اگر شما کاری دارید که باید پشت میز بنشینید یا این که مجبورید مسافت زیادی را رانندگی کنید. درد موضعی در سر و گردن می تواند باعث سردرد شود و به عنوان یک عامل شروع کننده در حملات میگرنی مطرح شود. همانطور که بدن شما پیرتر می شود، در استخوانها تغییراتی ایجاد می شود و مفاصل دچار آرتریت می شوند.در بعضی موارد، مشکلات دندانها (بخصوص دندانهای عقل) و مفاصل فک می تواند باعث تشدید میگرن شود.
تمرینات ورزشی
تمرینات سخت ورزشی ، بخصوص اگر بدن شما به اندازه کافی ورزیده نباشد، می تواند باعث شروع حملات میگرنی شود، تمرینات منظم و بدون فشار بیش از حد می تواند به پیشگیری از حملات میگرنی کمک کند.
سفر و مسافرت
در مسافرتهای طولانی بخصوص اگر در الگوی خواب یا غذا خوردن شما تغییراتی ایجاد می شود، مراقب باشید. در این موارد، هیچ گاه عجله نکنید و وقت کافی در نظر داشته باشید و همیشه چیزی برای خوردن همراه داشته باشید، تا در صورت تأخیر در خوردن وعده های غذایی ، آنها را مصرف کنید.
استرس و فشار عصبی
نگرانی و هیجان ، نقش مهمی را در بروز حملات میگرنی ایفا می کنند، اما سایر عوامل شروع کننده میگرن همچون نخوردن یک وعده غذایی یا نخوابیدن به مقدار کافی نیز اغلب همراه با استرس هستند.
صداهای بلند، نورهای شدید و درخشان ، بوهای شدید، تغییرات آب و هوا، محیط آلوده و دود آلود و اتاقهای شلوغ و دم کرده مثل سالن سینما، همگی می توانند در افراد حساس باعث شروع حملات میگرنی شوند.
حال این سؤال مطرح است که چرا بعضی افراد دچار میگرن می شوند و بقیه به این بیماری مبتلا نمی شوند؟ درد یک راه طبیعی است که به شما می گوید چیزی اشتباه است و کمک می کند از وارد آوردن آسیبهای بیشتر به بدن خودداری کنیم. بنابراین یک حمله میگرنی شاید به عنوان یک نقش حفاظتی عمل می کند و باعث می شود ما از محیطهای آلوده خارج شویم. به طور کلی این عقیده وجود دارد که در بعضی خانواده ها میگرن بیشتر دیده می شود. معمولاً مادرانی که دچار میگرن هستند، دخترانشان هم به این بیماری گرفتار می شوند، اما هنوز ژن خاصی که مسؤول بروز میگرن باشد، کشف نشده است.
تشخیص میگرن
از آنجا که هیچ آزمایش خاصی برای میگرن وجود ندارد و تشخیص براساس شرح حال بیمار و معاینه صورت می پذیرد، تشخیص میگرن مشکل است. سؤالاتی از قبیل محل سردرد، تعداد دفعات آن ، نوع سردرد و عواملی که باعث شروع سردرد می شوند، می تواند به تشخیص صحیح میگرن کمک کند. میگرن، سردرد تنشی و درد عضلات موضعی است و در مجموع 90 درصد سردردهایی که به پزشکان مراجعه می کنند، وقتی این سردردها به طور جداگانه اتفاق می افتد، تشخیص آنها راحت است، اما وقتی این سردردها باهم اتفاق می افتد که معمولاً نیز این چنین است، تشخیص آنها مشکل می شود.