گُذرنامه یا پاسپورت یکی از مدارک شناسایی رسمی است که از سوی دولت های ملی برای شهروندانشان صادر می‌شود. با این مدرک دولت مربوطه از دیگر دولتها اجازه می‌خواهد تا به شهروندان مربوطه اجازه گذر از و یا ورود به خاک آن کشورها را بدهند. به اجازه‌ای که به این منظور از دیگر دولتها گرفته می‌شود روادید گفته می‌شود.
در قدیم به گذرنامه «تذکره مرور» گفته می‌شد.
تعریف قانونی گذرنامه
بر طبق ماده 1 قانون گذرنامه،گذرنامه سندی است که از طرف مقامات صلاحیتدار مذور در این قانون برای مسافرت اتباع ایران به خارج و یا اقامت در خارج و یا مسافرت از خارج به ایران داده می شود.
قانون گذرنامه
گذرنامه شیخ محمد خیابانی، ۱۲۹۱ خورشیدی/ ۱۹۱۲ میلادی.
جستار های وابسته
گذرنامه ایرانی
گذرنامه ایرانی
گذرنامه ایرانی برای اتباع ایران جهت سفر به خارج صادر می‌شود. دارا بودن گذرنامه ایرانی به معنی داشتن تابعیت این کشور است.
گذرنامه‌های ایرانی به رنگ شرابی می‌باشند که نشان رسمی ایران در بالای جلد آنها درج شده‌است و عبارت دولت جمهوری اسلامی ایران و کلمه گذرنامه به فارسی و عبارت Government of the Islamic Republic of Iran و کلمه Passport به انگلیسی نیز در زیر آن نوشته شده‌است.
سفر بدون روادید
بر اساس تحقیقی که توسط هنلی اند پارتنرز (به انگلیسی: Henley & Partners) انجام شده، ابرانیان فقط می‌توانند به ۲۵ کشور جهان بدون روادید سفر کنند که از ۸۹ کشوری که در این تحقیق قرار دارند ایران در رده ۸۷ می‌باشد. کشور‌هایی که ایرانیان می‌توانند بدون روادید به آنها سفر کنند
(جداول در فایل اصلی موجود است)
قانون گذرنامه
کلیات
ماده 1 - گذرنامه سندی است که از طرف مأموران صلاحیتدار دولت جمهوری اسلامی ایران مذکور در این قانون برای مسافرت اتباع ایران به خارج و یا اقامت‌در خارج و یا مسافرت از خارج به ایران داده می‌شود.
ماده 2 - اتباع ایران برای خروج از کشور و یا اقامت در خارج و یا مسافرت از خارج به ایران باید تحصیل گذرنامه نمایند. صدور گذرنامه منوط به‌ارائه اسنادی است که هویت و تابعیت ایرانی تقاضاکننده را ثابت نماید. اسناد مزبور به موجب آیین‌نامه اجرایی این قانون تعیین خواهد شد.
ماده 3 - خروج از کشور بدون ارائه گذرنامه یا مدارک مسافرت مذکور در این قانون ممنوع است.
ماده 4 - ورود به کشور و یا خروج از آن فقط از نقاطی که بنا به پیشنهاد وزارت کشور و تصویب هیأت وزیران تعیین و آگهی خواهد شد مجاز است.
ماده 5 - بازرسی گذرنامه و مدارک مسافرت و رسیدگی به آنها در مرز با شهربانی کل کشور و در نقاطی که شهربانی نباشد به عهده ژاندارمری کل‌کشور است.
مأموران مربوط مکلفند از ورود افرادی که فاقد گذرنامه یا مدارک لازم برای ورود به ایران باشند جلوگیری نمایند.
تبصره - در مواردی که افرادی فاقد گذرنامه و یا مدارک مسافرت برای مراجعه به ایران باشند در صورتی که تابعیت ایرانی و یا ایرانی بودن آنان محرز‌شود با رعایت ماده 20 این قانون مکلفند برگ بازگشت به ایران را از مأموریت‌های سیاسی یا کنسولی جمهوری اسلامی ایران در خارجه دریافت نمایند.
ماده 6 - برگ مسافرت موضوع ماده 9 و همچنین برگ بازگشت موضوع ماده 20 و پروانه‌های گذر موضوع مواد 29 و 30 از نظر این قانون در حکم‌گذرنامه است.
انواع گذرنامه
ماده 7 - گذرنامه بر سه قسم است:
الف - گذرنامه سیاسی.
ب - گذرنامه خدمت (اعم از فردی یا جمعی).
ج - گذرنامه عادی (اعم از فردی یا جمعی).
تبصره - مشخصات انواع گذرنامه از لحاظ رنگ و شکل و قطع و تعداد اوراق و نظایر آن و همچنین سازمان تهیه‌کننده آنها به موجب آیین‌نامه‌اجرایی این قانون تعیین می‌گردد.
ماده 8 - از تاریخ تصویب این قانون گذرنامه‌های تحصیلی به تدریج به گذرنامه‌های عادی تبدیل خواهد شد.