تحقیق مقاله ناشنوایان

ناشنوایان از جمله افراد اجتماع هستند که علیرغم نقصی که از آن رنج می برند دارای توانایی های بسیار هستند و هیچگاه نمی توان آنها را نادیده گرفت. موفقیت علمی و ورزشی ناشنوایان همگی دلیل این ادعا است که باید برای شکوفایی استعدادهای بالقوه و بالفعل ناشنوایان در تمامی مقاطع سنی برنامه ریزی کرد و نیازهای آنان را در زمینه های مختلف مورد توجه قرارداد. ولی آنچه متاسفانه امروزه مشاهده میشود بی توجهی های فراوانی است که به ناشنوایان میشود و حمایتهای لازم از آنها انجام نمیگیرد..

موانع ارتباط اجتماعی ناشنوایان با جامعه و اثرهای آن

 آیا از خود پرسیده‏ایم که ارتباط موجود در جامعه آن‏قدر صحیح و منطقی است که به قانونمندی ناشنوایان منجر شود؟ مگر نه اینکه یکی از مهم‏ترین اهداف آموزش به ناشنوایان، اجتماعی‏ کردن آنهاست.آیا به عنوان معلم ناشنوا و یا عضوی از جامعه با خود اندیشیده‏ایم که آیا ناشنوایان به هدف فوق دست یافته‏اند؟ و اگر نه علت آن چیست؟این مقاله به بررسی موانع ارتباط اجتماعی ناشنوایان با جامعه و اثرهای آن می‏پردازد.

ارتباط، معنی کلمه انگلیسی (COMMUNICATION) است و در اصطلاح، رفتاری دو جانبه و دو سویه را به شرط وجود بازخورد (FEED BACK) گواهی می‏دهد.

خوانندگان محترم این مقاله به این امر واقف هستند که قرن بیستم را قرن ارتباطات نامیده‏اند. اگرچه قرن ما از برخی جنبه‏های دیگر به نامهای دیگری همچون قرن اتم و قرن فضا نامیده‏ شده، اما به یقین از  بعد فرهنگی نام نیکویی بر این قر ن نهاده شده که همانا ”قرن ارتباطات ” است.

اصولاً روابط فرهنگی از عهد باستان، با ارتباط اقوام و اختلاط آنها حتی از راه جنگ بوجود آمده است. تمدن‏های کهن همچون سومر، آشور، لیدی، فنیقیه و مادها طی قرن‏ها مراوده و ارتباط به نوعی مبادله فرهنگی دست یافتند، که به شکوفایی فرهنگها منتهی شده است. اختراع خط، اختراع پول، پدید آمدن اصول شهرسازی، … و نهایتاً رسوخ این پیشرفتها به ملل دیگر، ناشی از ارتباط آنها چه در زمان جنگ و چه در زمان صلح بوده است.

آنچه مایه تعجب است، قانونمند بودن آن جوامع است. سنگ نوشته حمورابی پادشاه بابل گواه این مطلب است که نظم و انضباط اجتماعی در خور جامعه آن زمان، حاکم بوده، ولیکن اعمال قانون در گرو آگاهی جامعه از آن بوده است و الزاما‏ً ارتباط بین قانونگذار و رعایا می‏بایست برقرار می‏شده است، به این معنی که قانونگذار به وسیله ارتباطات صحیحی که با مردم داشته، آنان را از محتوای قانون آگاه و از انجام اعمال خلاف قانون برحذر می‏داشته است.

اینجاست که رابطه ارتباطات با قانونمندی جوامع مشخص می‏شود و به عبارت علمی‏تر ارتباط صحیح، با قانونمندی جوامع ضریب همبستگی مثبت دارد.

در ادامه مطلب به ذکر مثالی می‏پردازیم که چندان بیگانه نیست. راننده‏ای که در محدوده بیمارستان قصد بوق زدن دارد، با رؤیت تابلو” بوق زدن ممنوع” از این کار صرف نظر می‏کند. رؤیت تابلو، نوعی برقرار کردن ارتباط بین رعایا و قانونگذار است که به قانونمندی و نظم اجتماعی منجر شده است.

 با بیان مطلب نسبتاً خلاصه فوق به اصل مطلب می‏پردازیم: گفتیم که ارتباطات صحیح اجتماعی به نظم و انضباط اجتماعی منتهی می‏شود، اما آیا از خود پرسیده‏ایم که ارتباط موجود در جامعه آن‏قدر صحیح و منطقی است که به قانونمندی ناشنوایان منجر شود؟

مگر نه اینکه یکی از مهم‏ترین اهداف آموزش به ناشنوایان،” اجتماعی کردن” آنهاست؟

آیا به عنوان معلم ناشنوا یا عضوی از جامعه با خود اندیشیده‏ایم که آیا ناشنوایان به هدف فوق دست یافته‏اند؟ و اگر نه، علت آن چیست؟

با عنایت به مضمون مطالب گذشته، یقیناً یکی از عوامل دست یافتن مربیان ناشنوایان و نیز خود ناشنوایان به هدف فوق نقص ارتباطی موجود در رفتارهاست.

بنابراین ناروانی‏های موجود در ارتباطات، دست یازیدن به اجتماعی شدن ناشنوایان و به تبع آن تعلیم و تربیت آنان را خدشه‏دار ساخته است. ذیلاً برخی از علل ناروانی ارتباط از بعد رفتاری را یادآور می‏شویم.

الف) رفتارهای ترحم آمیز

          این قبیل رفتارها معمولاً از ناحیه خانمها صورت می‏گیرد، چرا که خصلت ذاتی آنها شفقت و مهربانی و دلسوزی است، به خصوص خانمهای آموزگار و دبیر با برتری حس عاطفه که در نهاد ایشان است، معمولاً با منطق عاطفی با مسائل ناشنوایان برخورد می‏نمایند. افراد مذهبی جامعه نیز معمولاً در برخورد با ناشنوایان از این سبک رفتاری پیروی می‏کنند و ترحم به ناشنوایان را به عنوان فریضه دانسته، خود را به اصطلاح شریک غم آنها می‏دانند و معمولاً در حد استطاعت، برای رفع مشکلات اقتصادی و معیشتی به ناشنوایان کمک می‏کنند.

          اگرچه رعایت رحم و انصاف در همه‏جا توصیه شده است و به ویژه در فرهنگ اسلامی ایرانی عاطفه نقش برجسته‏ای دارد، لکن باید توجه داشت که رعایت عدالت حکم می‏کند رفتارهای ترحم‏آمیز در حد و اندازه خود مورد استفاده قرار گیرد. از بعد آموزشی، ترحم بی‏مورد منجر به گستاخی، مظلوم‏نمایی، افت بازدهی تحصیلی، شکست جذبه معلمی و از همه مهم‏تر ایجاد حس حقارت در ناشنوایان خواهد شد. در مورد ایجاد حس حقارت می‏توان گفت که دانش‏‏آموز ناشنوا خود را موجودی که مستحق ترحم است، حس می‏کند. اینجاست که حتی در امتحانات نهایی با خواهش و التماس فراوان درخواست کمک کرده، استضعاف خود را یادآور می‏شود و این گناه نابخشودنی بر گردن …

ب) رفتارهای اکراه‏آمیز

          گاهی خانواده‏های مرفه و حتی تحصیل کرده نوعی رفتار ناشی از دوری گزیدن از ناشنوایان را در پیش می‏گیرند، مثلاً چنانچه ناشنوایی در صف اتوبوس یا داخل آن است، با اکراه به او نزدیک می‏شوند، گویی از آن بیم دارند که ناشنوایی به آنها سرایت نماید. اگرچه دلایل متعدد می‏تواند تبیین کننده رفتار آنها باشد، اما هرچه که هست ناروانی ارتباطی میان آن دسته از مردم و ناشنوایان می‏تواند برای هر دو گروه مشکل‏آفرین باشد. اولین مشکلی که ناشنوایان را تهدید می‏کند، افسردگی و دوری‏کردن آنها از جامعه است. چیزی که ما به عنوان معلم کودکان ناشنوا بارها دیده و شنیده‏ایم این است که دور شدن ناشنوایان از جامعه به فرایند جامعه‏پذیری آنها آسیب جدی رسانده است. اما باید توجه داشت که افسردگی خاطر ناشنوایان برای جامعه نیز مشکل آفرین خواهد بود و حداقل مشکلی که جامعه باید در این طریق تحمل نماید، هزینه بهداشت و درمان روانی آنهاست که اگرچه اعضای جامعه مستقیماً آن را نمی‏پردازند، اما به طور غیرمستقیم و به طرق مختلف از آنان اخذ می‏گردد.

ج) رفتارهای مسخره‏آمیز

          این‏گونه رفتارها معمولاً در بین جوانان بروز پیدا می‏کند. جوانان با داشتن روحیه شاد وفراغ خاطر، ایام را سپری می‏کنند و اگرچه روحیه شاد وخوش‏مشرب بودن در جوانان عیب نیست، بلکه لازمه و اقتضای سن و سال آنهاست، لکن بارها مشاهده شده است که جوانان صرفاً برای گذراندن لحظاتی به اصطلاح شاد و پرخنده، شروع به آزار و اذیت ناشنوایان می‏نمایند و به اصطلاح سربه‏سر آنها می‏گذارند. بدون شک رفتارهای مسخره‏آمیز نسبت به دو نوع قبلی، اثرهای مخربتری بر روح و روان ناشنوایان به جا می‏گذارد و ناشنوایان با درک این رفتارها از جامعه عادی گریزان شده، احساس تنفر پیدا می‏کنند یا با چنین افرادی گلاویز می‏شوند و در نهایت، این سیکل منفی به افسردگی مضاعف ایشان خواهد انجامید.

علل ناروانی ارتباط اجتماعی از بعد آموزشی

          گذشته از علل رفتاری که منجر به ایجاد شکاف بین جامعه عادی و ناشنوایان می‏گردد، در ادامه مقاله به یک علت مهم که ناروانی ارتباط ناشنوایان و جامعه را تشدید می‏کند، اشاره خواهیم داشت، و آن عبارت از اشکال سبک‏های موجود در ارتباط با آموزش ناشنوایان است.

            این سبک‏ های آموزشی عبارتند از:  

-          سبک اشاره

-           سبک لب‏ خوانی

-          سبک کلی

در کشور ما سازمان آموزش و پرورش استثنایی و سازمان بهزیستی هر دو متولی آموزش ناشنوایان هستند. ضمن آنکه باید گفت گستره فعالیتهای سازمان بهزیستی، حمایت، توانبخشی و خدمات و غیره را نیز در بر می‏گیرد، لکن هر دو سازمان در امر آموزش فعالیت دارند و نقطه اشتراک آنها همین مورد است.

متأسفانه باید اظهار داشت که هر دو سازمان ظاهراً سبک کلی را سرلوحه کار خود قرار داده، ولی معانی مختلفی از این سبک برداشت کرده‏اند. این اختلاف برداشت از معنی سبک کلی منجر به اتخاذ روش‏های تدریس مختلف شده است که عدم اتفاق نظر در نحوه تدریس، به سردرگمی ناشنوایان و عدم تطابق آنان با جامعه منتهی می‏شود. مثلاً گروههای ناشنوا که در بهزیستی آموزش می‏بینند، از توانایی اشاره بهره بیشتری می‏برند و گروههای دانش‏آموزی که در آموزش و پرورش تحصیل کرده‏اند از تواناییهای لب‏خوانی بهره بیشتری دارند و هر دو گروه در مقابل هم دچار نقاط ضعف متقابلی هستند، حال آنکه ظاهراً هر دو گروه روش کلی را فراگرفته‏اند.

                   این اختلاف در سبک آموزش نوعی اختلال در ارتباط ناشنوایان باهم ایجاد کرده است، اما این اختلال نهایتاً به شکاف عمیقی بین ناشنوایان و شنوایان منتهی می‏شود، به این معنی که جامعه در برخورد با ناشنوایان دچار سردرگمی است و نمی‏داند که به کدام شیوه باید ارتباط برقرار کند: آیا با ناشنوا کج‏دار و مریز اشاره کند و یا دست وپا شکسته تکلم نماید؟ و این همان چیزی است که ما اصطلاحاً آن را ” ناروانی ارتباط اجتماعی” نامیده‏ایم.

راه چاره چیست؟

                   اصولاً پرداختن به مسأله بسیار مهمی همچون ارتباط اجتماعی، امری بسیار تخصصی و علمی است و قطعاً وارد شدن افرادی با بضاعت محدود علمی به این بحث، ناصواب می‏باشد، اما حقیقت این است که پرداختن به این امر مهم باید از نقطه‏ای شروع شود. درپایان این نوشته به ذکر راه حلهایی می‏پردازیم که تا حدی بتواند بر موانع ارتباط بین ناشنوایان و شنوایان فائق آید.

         همانطوری که ذکر شد معمولاً هنگام برخورد با ناشنوایان سه نوع رفتار نامطلوب از جامعه سر می‏زند که عبارتند از: رفتارهای ترحم‏آمیز، رفتارهای اکراه‏آمیز و رفتارهای مسخره‏آمیز. بنابراین راه حل نیز در اصلاح سه رفتار فوق نهفته است. لذا جامعه باید به آنچنان آگاهی عمیق و دقیقی برسد که سعی در اصلاح رفتار و برخورد خود داشته باشد. دست‏یابی به این هدف با کمک و معاضدت وسایل ارتباط جمعی و به ویژه صدا و سیما مقدور خواهد بود. به عبارت دیگر، رفتارهای اعتدال‏‏‏‏‏آمیز باید جایگزین سه رفتار فوق‏الذکر شود و بروز رفتارهای اعتدال‏آمیز همیاری وسایل ارتباط جمعی را طلب می‏کند. وسایل ارتباط جمعی باید به مخاطبان خود این بینش را القا کنند که ناشنوا هم انسانی است همانند سایر افراد جامعه و در برخورد با ناشنوایان نباید آنان را ضعیف و ناتوان‏تر از مردم شنوا دانست و دقیقاً باید همان رفتاری که با فرد شنوا انجام می‏گیرد، با ناشنوا هم صورت پذیرد. یعنی اگر مردم عادی جامعه از رفتارهای ترحم‏آمیز، اکراه‏آمیز و مسخره‏آمیز گریزان هستند، ناشنوایان هم گریزانند. همچنین جامعه باید این حقیقت را درک کند که اعتدال و میانه‏روی در همه امور، بهترین راه است.