تحقیق مقاله خرما

تاریخچه:

درخت خرما یکی از مقدس ترین و قدیمی ترین درختان میوه شناخته شده برای انسان است پیدایش درخت خرما در جهان از دوران دوم زمین شناسی آغاز شده اما زمان پی بردن انسان به ارزش غذائی خرما و کاشت درخت آن به شش هزار سال پیش از میلاد می رسد.

مبدأ اصلی این گیاه بدرستی مشخص نیست. بعضی از دانشمندان مبدأ اصلی آن را در آسیا و کرانه های خلیج فارس و گروهی دیگر زیستگاههای اصلی خرما را شمال آفریقا یا شبه قاره هند می دانند.

بر اساس شواهد باستان شناسی قدمت کشت نخل خرما در ایران به بیش از شش هزار سال پیش می رسد.

در حال حاضر خرما در هر پنج قاره دنیا و در بیش از 30 کشور کشت و مورد بهره برداری قرار گرفته است.

کاشت خرما در ایران از بدو تاریخ و تشکیل سلسله هخامنشی معمول بوده است. تکثیر این درخت بوسیله هسته خرما یا بوسیله جابجا کردن پاجوشها (جوانه های خرما) صورت می گیرد. بهترین وسیله تکثیر خرما همان جابجا کردن درخت کوچکی است که اطراف درخت نخل مادر تولید می شود.

بهترین فصل تکثیر، تابستان و ماههای تیر و مرداد است. طریقه باروری این درخت بدینصورت است که به ازاء هر 95 اصله درخت ماده ، 15 اصله پایه نر در نظر گرفته می شود و خوشه ها را از درخت نر درمی آورند و درختان ماده را باور میکنند که در اصطلاح محلی به این عمل ایوار می گویند. درخت خرما دارای انواع مختلف می باشد و بعضی معتقدند به 400 نوع می رسد.

معمولاً اولین درختی که به ثمر می نشیند و رطب و خرما می دهد آل مهتری و آخرین هلیلی می باشد. از انواع دیگر نخل میتوان به :

خنیزی، مرداسنگ، هلو(halow)، سلانی، کریته(karita)، شاهانی، شکری و ...

 اشاره کرد.

مراحل مختلف رشد میوه نخل بدین صورت است که ابتدا به صورت سفید و مانند پنیر است که به آن کور(Kuvr) می گویند و بعد به ترتیب پنگرک(Pengerak)، کنگ(kong)، رطب(retab) و بالاخره خرما درمی آید. خرمایی که به حد رشد نرسیده منگ(meng) و خرمای خشک را سلنگ (saleng)، هسته آن را استک(estak) و سرپوش آنرا پیزگ(pizg) می گویند.

نخل درختی است که یکسال تمام می تواند هزینه زندگی یک کشاورز را تامین کند.در تابستان از میوه تازه آن ، رطب و در زمستان از خرمای آن استفاده می کنند.

در سایه اش می خوابند و از الیاف و برگهای و ساقه های آن خانه و منزل به صورت لهر(Lahar) و سرگ (Serg) ساخته و از فرآوردهای آن قند خرما ، شیره خرما ، سرکه و الکل به دست می آورند. هسته خرما مصرف غذایی برای دامها دارد و از برگ آن برای یافتن زیراندازی به نام تکTak  و سبد و دیگر محصولات حصیری مانند کنتله (Kantela) بادبزن ، سرجهله ، جارو ، طناب حصیری استفاده می شود. از خوشه خرما که به پنگ (Pang) معروف است سبد درست می کنند، از سیس خرما (Sis) (الیاف وسط شاخه ها) جهت شستن ظرف و بافتن طناب محکمی به نام پوران (Powran ) که برای بالا رفتن از درخت ساخته میشود، استفاده می شود.

آفت نخل : تشنگی، طوفانهای شدید، تند سیل، رعدو برق، ملخ و کپره زدن( به زبان محلی کپرت Kaport)است. مرگ نخل تدریجی است، اول از ثمر می افتد، ضعیف     می شود، در تنه و ساقه آن چین و چروکهای دیده می شود و سرانجام لاغر و نحیف شده و گودالهایی در تنه آن ظاهر میگردد که منجربه مرگ نخل می گردد.

نخل، نخستین درختی که برای آن قانون وضع شد

نخستین درختی که درباره آن ماده قانونی وضع شده درخت نخل است. نخل درخت مقدسی است که بومی منطقه بین النهرین است و میزان این تقدس در این ناحیه تا جایی است که قوم بلوچ در ایران، نخل را تنها میراث پس از خود می‌دانند و آن را «شجره وفاداری» می‌نامند.

در قانون نامه «حمورابی»، که در هزاره اول پیش از میلاد در عصر ششمین پادشاه بابل نوشته شده است، چند ماده درباره نخل وجود دارد که از اهمیت این درخت در زندگی مردم آن دوره خبر می‌دهد. در ماده 59 این قانون آمده است: هرکس نخل خرما را قطع کند، باید 225 گرم نقره جریمه بپردازد. در ماده 60 نیز مقررات بین کارگر و مالک نخلستان وضع شده است:

«کارگر نخلستان باید زمین را با استفاده از پاجوش‌ها بکارد و برای مدت 4 سال آنها را آبیاری کند و سپس در طول سال پنجم که درختان خرما به بار می‌نشینند، محصول آن را به طور مساوی بین خود تقسیم کنند.»

تعدای موطن اصلی آن را شمال آفریقا و شبه جزیره عریستان و بعضی هند را نخستین رویشگاه آن می‌دانند.

نخل در ایران، بر اساس شواهد باستان‌شناختی، نزدیک به شش هزار سال پیش کشت نخل وجود داشته است.

در دوره ایلامیان در نزدیکی شهر شوش، نخلستان‌های بسیاری بوده که نقوش حک شده بر روی مهرهای این دوره اهمیت و قداست خرما را میان مردم ان دوره نشان می‌دهد.

گزنفون به نقل از سقراط می‌گوید که در عصر هخامنشیان، باغ‌هایی در ایران وجود داشته که آنها را «باغ‌های بهشتی» می‌نامیده‌اند و محصولات آنها انگور، انجیر و خرما بوده است.

همچنین در نقش برجسته‌ «نینوا» در عراق آثاری از درخت نخل مربوط به دوره آشوریان به دست آمده است.

‌«عبدالنبی سلامی»، پژوهشگری که درباره خرما در فرهنگ مردم جنوب ایران تحقیق کرده در مورد قداست نخل در دوره باستان می‌نویسد:

سومریان نخل را مقدس می‌شمرده‌اند و آن را نمونه برکت می‌دانسته‌اند، نزد کلدانیان نخل الهه خاصی داشته است، بابلیان خدای مخصوصی برای نخل داشته‌اند، آشوریان از خرما به عنوان شیرینی در مجالس شادی استفاده می‌کرده‌اند، هندوها نیز شرط برکت را در خاندان عروس و داماد، وجود خرما می‌دانسته‌اند، عرب‌ها خرما را تنها ماده تغذیه عموم برمی‌شمرده اند و آن را «شجره‌الحیاه» می‌نامیدند و بر این اساس، منشاء آن را آدمی می‌دانستند.»

نخل و کتاب مقدس

در سوره مریم، در آیات 25 و 26

خداوند به مادر حضرت عیسی می‌فرماید:« تکان بده به سوی خود کنده و تنه ی درخت خرما را ، بر تو فرود می آید رطب آماده و چیده شده ، پس بخور و بنوش و چشمانت را ( با نگاه کردن به کودک مبارک خود ) خنک گردان ( و خوشحال باش )»

در انجیل، کتاب مقدس مسیحیان، نام خرما 42 بار تکرار شده است و در دین مسیحیت، برگ درخت خرما سمبل و نشانه شهادت و روح شهدائی است که در راه دیانت حضرت مسیح جان باخته اند .

حضرت علی درباره نخل گفته است: ای مردم نخل خود را گرامی بدارید، چون نخل از زیادی گل آدم آفریده شده است و در نزد خداوند درختی گرامی‌تر از خرما نیست.

خرما در ایران

کشور ایران در سال های اخیر با تولید سالانه ۹۰۰ هزار تن خرما بزرگ ترین تولیدکننده خرمای جهان به شمار می آید.

 پس از ایران کشورهای عراق، مصر، عربستان سعودی، امارات متحده عربی. پاکستان، الجزایر، مراکش، لیبی و تونس در زمره عمده ترین تولیدکنندگان این محصول قرار می گیرند. کشورهای اسپانیا، مکزیک، یمن، اسرائیل و ایالات متحده نیز در مقادیر کمتری این محصول را تولید می کنند.

تقریباً بیش از ۳۰۰۰ واریته مختلف از انواع خرما در سرتاسر جهان وجود دارد که از این تعداد نزدیک به ۴۰۰ واریته شناخته شده در ایران می روید اما تنها شمار اندکی از آنها دارای ارزش اقتصادی اند.

مهمترین ارقامی که در ایران کاشته می شوند عبارتند از برهی، فرسی، سایر، خضراویی، زاهدی، دایری، حلاوی، مضافتی، کبکب، ربی و.... محصول این واریته ها از لحاظ رنگ، شکل و میزان قند موجود در آنها با یکدیگر متفاوت است.

میوه های خرما دارای اشکال گرد، کشیده، بلند و کوتاه است و رنگشان نیز از زرد تا قهوه ای روشن، قهوه ای تیره و سیاه متغیر است. محصول واریته های مختلف به لحاظ کیفیت به سه رده درجه یک، دو و سه تقسیم می شود.

عمده ترین استان  های تولید کننده خرما در ایران عبارتند از کرمان، هرمزگان، خوزستان، نوشهر، فارس و سیستان وبلوچستان. استان کرمان با تولید ۲۱۵۷۸۰ هزار تن خرما در سال مقام نخست کشور را به خود اختصاص می دهد