اسپارتیم (یا APM) (به صورت /?zespartelm یا a?spartelm تلفظ می شود) نام یک شیرین کننده مصنوعی، غیر ساکارید است. در اتحادیه اروپایی، تعدد عدد E (کد افزودنی) 951 E معروف است. اسپارتیم نمک میتل یک دی پپتید فنیل آلانین / اسید آسپارتیک است. از تأیید اولیه اش در سال 1974 موضوع بحث بوده است. ارزیابی ایمنی 2007 نشان داد که ارزش مدرک علمی موجود نشان می دهد که اسپارتیم در سطوح فعلی مصرف به عنوان یک شیرین کننده غیرغذایی ایمن است.
بازاریابی :
این شیرین کننده تحت تعدادی از نام های تجاری از جمله ایکوال، نوتراسویت و کاندرل بازاریابی می شود و یک جزء تشکیل دهنده تقریباً 6000 غاذای مصرف کننده و نوشیدنی های فروخته شده در سرتاسر جهان از جمله (اما محدود به اینها نیست) سودا های رژیمی و نوشابه های غیرالکلی دیگر، صبحانه های فوری، نعناع های بودار، غلات و آدامس بدون شکر، ترکیبات کاکائو، دسر یخ زده، دسر ژلاتین، آب میوه ها، ملین ها، مکمل های ویتامین های جویدنی، نوشیدنی های شیری، داروهای داروسازی و مکمل ها، ترکیبات شیر بستنی، شیرین کننده های روی میز، قهوه های فوری، ترکیبات رویه، خنک کننده های شراب و ماست می باشد. اسپارتیم به عنوان یک چاشنی روی میز در بعضی از کشورها آماده می شود. هر چند، اسپاریتم همیشه برای پختن مناسب نیست زیرا اغلب وقتی گرم می شود می شکند و بیشتر شیرینی اش را از دست می دهد. اسپاریتم یکی از جانشین های اصلی شکر توسط افراد دیابتی نیز می باشد.
چون ساکرالوز بر خلاف اسپارتیم بعد از گرم شدن شیرینی اش را حفظ می کند به عنوان یک جزء تشکیل دهنده عمومی تر شده است. این همراه با تفاوت ها در بازاریابی و تغییر سلیقه های مصرف کننده باعث شده است که اسپارتیم سهم بازار را به نفع ساکرالوز از دست بدهد.
ساختار شیمیایی :
اسپارتیم نمک متیل دی پپتید اسیدهای آمینه طبیعی، .L آسپارتیک اسید و –L فنیل آلانین است. تحت شرایط خیلی اسیدی یا قلیایی، اسپارتیم ممکن است با هیدرولیز متانول تولید کند. تحت شرایط سخت تر، پیوندهای پپتیدی نیز هیدرولیز می شوند و منجر به اسیدهای آمینه آزاد می شوند.
در بازارهای معین اسپارتیم با استفاده از یک تغییر تعدیل شده .E کولی به طور ژنتیکی تولید می شود.
خواص و کاربرد :
اسپارتیم یک شیرین کننده مصنوعی است. 200 بار شیرین تر از شکر در تراکم های معمولی بدون ارزش انرژی بالای شکر است. اگرچه اسپاریتم مانند پپتیدهای دیگر ارزش کالری 4 کیلو کالری (17 کیلوژول) بر گرم دارد، مقدار اسپارتیم مورد نیاز برای تولید یک مزه شیرین آنقدر کم است که سهم کالری آن اندک است و آن را یک شیرین کننده عمومی برای کسانی می کند که سعی می کنند از کالری شکر دوری کنند. مزه اسپاریتم شبیه مزه شکر نیست : شیرینی اسپاریتم شروع آهسته تر و مدت طولانی تر از شیرینی شکر دارد. ترکیبات اسپاریتم با پتاسیم اسسولفام معمولاً در اجزاء تشکیل دهنده به صورت K اسسولفام فهرست می شود بیشتر مزه ای شبیه به شکر دارند و شیرین تر از جانشین مصرفی به تنهایی است.
مانند بسیاری از پپتیدهای دیگر، اسپاریتم ممکن است در اسیدهای آمینه تشکیل دهنده اش تحت شرایط دمای افزوده یا PH بالاتر هیدرولیز شود (بشکند). این کار اسپاریتم را به عنوان یک شیرین کننده پختن نامطلوب می کند و مستعد کاهش در محصولات دارای PH بالا به صورت مورد نیاز برای عمر مفید طولانی می کند. ثبات اسپاریتم تحت گرمایش می تواند تا حدی با گذاشتن در چربی یا مالتودکسترین بهتر شود. وقتی در آب حل شود ثبات بستگی به PH دارد. در دمای اتاق در 403 PH پایدارترین است، جایی که نصف عمر آن تقریباً 300 روز است.
در PHV نصف عمر آن فقط چند روز است. بیشتر نوشابه های الکلی PH بین 3 و 5 دارند، جایی که اسپاریتم به طور معقولی پایدار است. در محصولاتی که ممکن است نیاز به عمر مفید طولانی تر داشته باشند، مثل شربت برای آشامیدنی های اصلی، اسپاریتم گاهی با شیرین کننده پایدارتر مثل ساکارین ترکیب می شود.
در محصولاتی مثل آشامیدنی های پودری، آمین در اسپاریتم می تواند یک واکنش میلارد با گروههای آلدئید حاضر در ترکیبات بوی خوش معین را تحمل کند. از اتلاف بعدی طعم و شیرینی می توان با محافظت از آلدئید به عنوان یک استال جلوگیری کرد.
بعضی ها ادعا می کنند که اسپاریتم احساس مزه عجیبی برای بعضی از مردم به جای می گذارد در حالی که بعضی ها آن را به عنوان بی مزه یا چیزی مثل احساس مزه آبکی توصیف می کنند.
کشف و تأیید :
اسپاریتم در سال 1965 توسط جیمز ام. اسکلاتر کشف شد شیمیدانی که برای شرکت جی. دی سیرل کار می کرد. اسکلاتر اسپاریتم را در مسیر تولید یک داوطلب داروی ضد زخم ترکیب کرد. او وقتی که انگشتش را که به طور اتفاقی آلوده به اسپاریتم شده بود لیس زد مزه شیرین آن را خوشایند یافت.
به دنبال آزمایش ایمنی اولیه، دو عضو فعال در برابر مواد افزودنی غذا ادعا کردند که این آزمایشات نشان داده اند که اسپاریتم ممکن است باعث سرطان در موشها شود و در نتیجه اداره موادغذایی و دارویی ایالات متحده (FDA) کاربرد آن را سالها به عنوان یک افزودنی غذا در ایالات متحده تأیید نکرد. در سال 1980، FDA یک هیئت عمومی تحقیق (PBOI) متشکل از مشاوران مستقل مسئول بررسی رابطه ادعایی بین اسپاریتم و سرطان مغز را به وجود آورد. PBOI نتیجه گیری کرد که اسپاریتم باعث آسیب به مغز نمی شود اما در آن زمان مخالف تأید اسپاریتم نظر داد و سؤالات بی جوابی درباره سرطان در موشهای آزمایشگاهی نقل کرد.