ابزار دقیق رشته جدیدی است که امروزه جای خود را در میان رشتهای دیگر در صنایع ایران باز می کند.
ابزار دقیق از سه قسمت اساسی زیر تشکیل شده است که عبارتد از :
۱.اندازگیری ۲.کنترل ۳. محرک ها(ادوات خروجی)
این سه مجموعه در کنار یکدیگر مکمل یک سیستمی به نام سیستمهای کنترل اتوماتیک می باشند که این سیستم کنترل اتوماتیک وظیفه انجام کنترل فرایندی را در یک مجموعه عملیاتی بر عهده دارد .
۱.اندازه گیرها
قسمت اندازه گیر مقدار واقعی عنصر مورد نظر را اندازه گیری می کند.پارامترهای مختلفی در صنایع برای کنترل اندازه گیری می شود مهمترین پارامترهایی که در صنعت برای کنترل اندازه گیری می شوند عبارتند از :
اندازه گیری فشار measuroment of the pressure
اندازه گیری جریانات سیالات measuroment of the flow
اندازه گیری درجه حرارت measuroment of the temprature
اندازه گیری ارتفاع مایعات measuroment of the level
علاوه بر این پارامترهایی که در بالا ذکر شد عوامل دیگری برای اندازه گیری و کنترل وجود دارند و مهم هستند اما بعلت استفاده محدودتر از این پارامترها فقط به بیان نام آنها اکتفا می شود و در ادامه اگر فرصتی بود توضیحاتی در مورد آنها داده می شود این پارامترها عبارتند از :
انازه گیری سرعت اندازه گیری لرزش آشکار سازهای دود و شعله دستگاههای آنالایزر
۲.کنترل کننده ها
قسمت دوم ابزار دقیق بخش کنترل می باشد در ابتدای شروع صنعت که کنترل بصورت امروزی نبود کنترل بوسیله عوامل انسانی انجام می شد سپس با پیشرفت علم سیستم کنترل اتوماتیک با بوجود آمدن ادوات نیوماتیکی (بادی) وارد مرحله جدیدی شد. بعد از مدتی با اختراع ترانزیستور استفاده از کارتهای الکترونیکی برای کنترل آغاز شد با بوجود آمدن این قطعات کنترلی استفاده از عوامل انسانی برای کنترل کمتر می شد.در ادامه پیشرفت علم کامپوترهای صنعتی با نام plc وارد صنعت شدند بوسیله این plc ها واحدها به آسانی کنترل می شدند وتغییرات نیز به آسانی در واحدها انجام می گرفت
امروزه کنترل کنندهای جدید تری بنام DCS (سیستم کنترل کننده توزیع پذیر) و کنترل کننده های فازی وظیفه کنترل را در واحدهای صنعتی بر عهده دارند.
۳.محرکها (ادوات خروجی)
محرکها ادواتی هستند که سیگنال خروجی را از قسمت کنترل کننده می گیرد و متناسب با این سیگنالها عمل می کند. از عمده ادوات خروجی می توان به شیرهای کنترل و الکتروموتورها اشاره کرد. این ادوات با عملکرد خود باعث کنترل پارامترهای اندازه گیری شده در مقدار مطلوب و مورد نظر می شوند . این ادوات گستره تنوعی زیادی دارند.
سیستم ابزار دقیق
انرژی الکتریکی لازم برای حرکت مبدل مدار بهسازی و تقویت کننده را تولید می کند و با توجه به نوع مبدل مدار بهسازی می توان از منابع تغذیه DCیا ACاستفاده کرد .
مبدل :
کمیت فیزیکی مورد اندازه گیری را به کمیت الکتریکی قابل اندازه گیری تبدیل می کند .
مدار بهسازی :
این مدار های الکتریکی وظیفه تبدیل ، جبران سازی و تغییر سیگنال خروجی از مبدل را به کمیتی الکتریکی که قابلیت استفاده مناسب در سایر بخشهای سیستم را داشته باشد بر عهده دارد .
تقویت کننده :
این بخش از سیستم زمانی بکار گرفته می شود که ولتاژ خروجی مبدل بقدر کافی قوی نباشد . گاهأ این مدار را با مدار بهسازی ترکیب می شود و در قالب یک بلوک نیز در سیستم ابزار دقیق قابل نمایش است .
بهره تقویت کننده های صنعتی مورد استفاده در سیستم های ابزار دقیق بین 10 تا 1000 بوده و ضریب تقویت متناسب با نیاز سایر اجزا سیستم ابزار دقیق به منظور همخوانی لازم بین اجزا انتخاب می شود .
ثبت کننده :
وسایل اندازه گیری ولتاژ الکتریکی که کمیت مورد اندازه گیری را به نحوه مناسب در اختیار کاربران قرار می دهند به عنوان ثبت کننده در سیستم ابزار دقیق شناخته می شوند .
داده پردازی :
به عنوان عامل اصلی تبدیل اطلاعات ولتاژ خروجی مبدلها به اطلاعاتی بر حسب کمیت مورد نظر مورد بهره برداری قرار می گیرد .
اهمیت این نوع سیستم ها در زمانیکه تعداد زیادی کمیت فیزیکی یک فرایند بصورت همزمان مورد اندازه گیری واقع می شود و ضبط و استفاده بموقع آنها از عهده کاربران خارج باشد بیشتر روشن است .
کنترل کننده :
در سیستم های ابزار دقیق نقش نظارت و تنظیم فرایند را بر عهده دارد .
سیگنال الکتریکی حاصل از اندازه گیری یک یا چند خروجی یک فرایند متناسب با مقدار فرایند در آن فرایند بوده که مورد مونیتورینگ و نظارت مستمر کاربر قرار می گیرد .
با مقایسه میزان کمیتهای مورد نظر در فرایند با مقدار مطلوب آنها خطای عملکردی آن سیستم تعیین می شود .