پهنای باند، ترجمه لغت به لغت اصطلاح Bandwidth است. در بعضی جاها این اصطلاح را «عرض باند» هم ترجمه کردهاند. اگر بخواهیم درک خوبی از معنای این اصطلاح داشته باشیم بد نیست به این مثال توجه کنید. اتوبانی را در نظر بگیرید، معمولاً هر اتوبان یا بزرگراه دارای چند خط (Line) یا باند (Band) است که ظرفیت این بزرگراه را معین میکند اگر بزرگراهی دارای 2 خط باشد طبیعتاً به طور همزمان و از یک نقطه از بزرگراه فقط 2 عدد ماشین امکان عبور دارند (صد البته منظورمان خیابانها و بزرگراههای ایران نیست!) و اگر بزرگراهی دارای 4 خط یا باند باشد به طور همزمان 4 ماشین امکان عبور از کنار هم را دارند.خوب حالا کافی است در این مثال به جای ماشین، بیت(Bit) و به جای بزرگراه یا اتوبان، سیم یا فیبر نوری که در واقع محیط انتقال اطلاعات هستند، بگذارید.مثال دیگری که می تواند به درک بهتر شما از این موضوع کمک کند، لولههای انتقال آب است. هر چقدر قطر لوله آب بزرگتر باشد، امکان انتقال آب بیشتری از یک نقطه به نقطه دیگر را دارد. درست مثل پهنای باند، هر چه پهنای باند بیشتری داشته باشیم، امکان انتقال اطلاعات بیشتری از یک نقطه به نقطه دیگر را داریم.در واقع پهنای باند یا عرض باند به شما میگوید به طور هم زمان چند بیت میتواند از کنار هم رد شوند یا در طول محیط ارتباطی شما با شبکه جابهجا شوند.اگر خودتان هم فکر کنید شاید بتوانید مثالهای بیشتر و بهتری برای درک بهتر موضوع متصور شوید.تنها نکتهای که ذکر آن لازم به نظر میرسد تفاوت اصلی در مثالهای ذکر شده با پهنای باند است. در مثالهای بالا هر چه تعداد خطوط یا پهنای اتوبان بیشتر باشد، تعداد ماشین بیشتری میتوانند به طور هم زمان از کنار هم عبور کنند. همچنین هر چقدر قطر لولههای انتقال آب بیشتر باشد، حجم بیشتری از آب میتواند در هر لحظه منتقل شود. اما در وسایل مخابراتی و ارتباطی، صحبت از عرض یا پهنای فیزیکی نیست. به عبارت دیگر برای انتقال اطلاعات بیشتر در یک واحد زمان (مثلاً ثانیه) نیازی به پهنتر کردن و یا عریض کردن محیط انتقال(مثلاً سیم یا فیبرنوی) نیست. در واقع در محیطهای مخابراتی این مودمها هستند که وظیفه رد و بدل کردن اطلاعات را به عهده دارند. به عبارت دیگر، هر چه توانایی مودم شما بیشتر باشد، میتواند حجم بیشتری از اطلاعات را بر روی محیط انتقال جابهجا کند.البته در وسایل مخابراتی هم توانایی مودمها و هم توانایی محیطهای انتقال در حجم انتقال اطلاعات مؤثرند.فکر کنم با این توضیحات، بیشتر متوجه اهمیت نقش مودم و توانایی محیط انتقال یا همان کابلهای مخابراتی در تبادل اطلاعات شده باشید. به عبارت دیگر اینکه اگر گاهی با یک مودم مثلاً 56k با سرعت52k به اینترنت وصل میشوید و گاهی با سرعت 49k، علاوه بر مودم به توانایی محیط انتقال نیز بستگی خواهد داشت.آخرین نکته ضروری در این زمینه، واحد انتقال اطلاعات و ضرایب آن است. همان طور که میدانید واحد انتقال اطلاعات بیت در ثانیه است. در محیط تئوریک هر میزان پهنای باند را میتوانید متصور شوید. از یک بیت در ثانیه(1 bps) تا میلیونها بیت در ثانیه(Mbps) و یا بیشتر. اما در محیط عملی معمولاً با محدودیتهایی روبرو هستید. مثلاً شما نمیتوانید از یک شرکت ارائه دهنده خدمات پهنای باند (نظیر شرکت مخابرات ایران) درخواست پهنای باندی به میزان 913 Kbps کنید. کوچکترین واحد رایج پهنای باند 64K است و معمولاً شرکتهای مخابراتی جدولی را ارائه میدهند که نشان دهنده پهنای باندهایی است که امکان ارائه آن را دارند.
وقتی شما یک سایت را از مرورگر خود درخواست میکنید، در حقیقت در حال دانلود یک فایل هستید که میتواند یک فایل صفحه وب با فرمت HTML، یک فایل تصویری مثلاً با فرمت GIF و یا یک فایل صوتی مثلاً با فرمت MIDI و یا ترکیبی از آنها باشد. این فایلها در کامپیوتر شما بارگذاری (Download) شده و از طریق مرورگر وب (Web Browser) به شما نشان داده میشوند.
هرگاه که شما فایلی را دانلود میکنید، دادهها در مسیری به سمت شما منتقل میشوند که به اصطلاح به آن Data Transfer میگویند. برای مثال اگر شما صفحهای را با حجم یک کیلوبایت (1kb) یا 1024 بایت دانلود میکنید، دقیقاً به همان مقدار یعنی یک کیلوبایت داده را از سرور آن سایت به کامپیوتر خود منتقل کردهاید. این مقدار برای حجمهای دیگر به ترتیب زیر است:
KB
Kilo Byte
1,024
MB
Mega Byte
1,048,576
GB
Giga Byte
1,073,741,824
پهنای باند یا Bandwidth پهنای ارتباطی است که دادهها از طریق آن و از فضای وب شما انتقال مییابند. البته این مسأله رابطه مستقیمی با تعداد بازدیدها یا Hit سایت شما ندارد. یک بازدید از صفحه 100 کیلوبایتی به همان مقدار پهنای باند مصرف میکند که 100 بازدید از یک صفحه یک کیلوبایتی. پس هنگام انتخاب یک میزبان برای سایت خود همواره به این نکته و پهنای باندی که لازم دارید، توجه داشته باشید.
چه مقدار نیاز داریم؟
تصور کنید که سه فرد داریم که آنها را به ترتیب شماره 1، 2 و 3 مینامیم. هر سه نفر 1،000،000 ریال پول دارند ویکه آن را در یک فروشگاه خرج کنند.
فرد شماره 1، تعداد زیادی وسیله با قیمت پایین برای هر یک از آنها خریداری میکند
فرد شماره 2، تعداد کمتری وسیله نسبت به فرد شماره 1 اما با قیمتهای متوسطی میخرد.
فرد شماره 3، چند وسیله بیشتر نمیتواند بخرد. چون برای هر یک قیمت زیادی پرداخت کرده است.
اجازه دهید موارد فوق را برای سایت و پهنای باند شبیهسازی کنیم. در نظر بگیرید که مقدار موجودی هر یک همان پهنای باند است و وسایل خریداری شده اجزای سایت و یا به عبارت دیگر فایلهای آن هستند:
فرد شماره 1، سایتی با فایل های و تصاویر کم حجم طراحی کرده، در نتیجه تعداد بازدید بیشتری از سایتش میتواند صورت بگیرد.
فرد شماره 2، دارای سایتی با فایلها و تصاویر کم و بیش حجیمی است که به همان نسبت تعداد کمتری بازدید باعث مصرف پهنای باند آن سایت میشود.
فرد شماره 3، سایت مناسبی طراحی نکرده چون فایلها و صفحات سایتش بسیار حجیم بوده و با تعداد کمی بازدید از سایتش تمام پهنای باندش مصرف میشود.
معنی این مطالب چیست؟
مثالهای بالا نشان میدهند که برای یک پهنای باند ثابت میتواند تعداد بازدیدهای متفاوتی وجود داشته باشد که با دانلود فایلهای آن سایت در هر بار بازدید نسبت مستقیم دارد. بدین ترتیب که یک بار دانلود برای صفحهای با حجم زیاد، تعداد بازدید کمتری را برای یک پهنای باند ثابت به دنبال خواهد داشت.
مقدار پهنای باندی که یک سایت مصرف میکند به عوامل متعددی بستگی دارد. شما باید انواع فایلهایی را که بازدیدکنندگان دانلود میکنند، در نظر بگیرید.
پهنای باند نامحدود
وقتی که شما یک پیشنهاد برای انتخاب میزبان (Host) دارید که گفته است پهنای باند نامحدودی در اختیارتان قرار میدهد، احتمالاً شما به طور دقیق به دنبال اجرای مفهوم پهنای باند نامحدود بر روی سایت خود هستید. اما هیچ میزبانی نمیتواند یک پهنای باند نامحدود را در اختیارتان قرار دهد. اگر واقعاً این امکانپذیر باشد که شما بتوانید پهنای باند نامحدودی برای سایت خود و با این مبالغ ناچیز تهیه کنید، به چه علت سایتهای یاهو و یا مایکروسافت خود را بر روی این میزبانها منتقل نمیکنند؟
شما متوجه خواهید شد که هیچ چیز نامحدودی وجود ندارد. به عبارت دیگر این گونه تعریفها نسبی هستند و برای دورهای خاص مفهوم دارند. در برابر این ادعا، یکی از حالات زیر را پیش رو دارید:
سایت شما در یک بازه دارای پهنای باند نامحدود است: تعداد زیادی از هوستها مشمول این حالت هستند. اگر سایت شما مثلا کمتر از 5 گیگابایت در ماه را مورد استفاده قرار میدهد، اصطلاحاً به شما گفته میشود که شما پهنای باند نامحدود دارید. ممکن است که پس از مدتی ترافیک سایت شما بیشتر از بازه مشخصشده شود و این شما را مجبور خواهد کرد که به هوست دیگری اسبابکشی کنید. بهعبارت دیگر، نامحدود در بازه مشخص.
2- - پهنای باند مشروط: در این حالت هوست شما به شرطی پهنای باند نامحدود در اختیارتان میگذارد که شما قبول کنید فایلهای صوتی همچون mp3، فشرده مثل zip و tar، اجرایی مانند exe و تعدادی دیگر از فرمتهای معمول بزرگتر از حد استاندارد یک فایل گرافیکی یا HTML را استفاده نکنید. بعلاوه، آنها اغلب از شما میخواهند که تمامی فایلهای شما روی فضای خودتان مصرف شوند و شما نمیتوانید اجازه دهید که سایتهای دیگر لینک مستقیمی به فایلهای شما داشته باشند.