تحقیق مقاله بررسی رشد هیجانی و جسمانی کودکان

رشد ورفتار در پزشکی کودکان

رشد به افزایش دراندازه بدن به منزله یک کل واحدیاافزایش قسمتهای جداگانه آن اطلاق می شود؛در حالیکه نموبه تغییرات درکارکردهایی اختصاص می یابد که ازمحیط هیجانی واجتماعی تاثیر می پذیرند .مسیر رشد ونمو هرفرد درچرخه زندگی منحصر به فردبوده وباطیفی ازتغییرات پیچیده وهمبسته همراه است. برای هریک ازکودکان الگوهای رشد می توانند بسیار متفاوت باشند. یکی ازاهداف پزشکی کودکان کمک به تمامی کودکان برای دستیابی به توان فردیشان برای رشدونمو؛وسرانجام تبدیل به فردبزرگسال رسیده است.برای بررسی رشد یک کودک اندازه گیریهای مکرر درفواصل زمانی مشخص لازم است .مثلا اگرصدک وزن افزاینده بوده وهمزمان صدک قد کاهش یابد احتمال هیپوتیروئیدی (کمبود هورمون تیروئید )مطرح می باشد.ویابرای اندازه گیری مکرردورسر؛دانستن اندازه دورسروالدین الزامی است.نسبت اعضای بدن اززندگی جنینی تابزرگسالی تغییرمی کند.سرعت رشد دستگاههای متعددبدن نسبت به هم ؛الگوهای متمایزی دارندکه بستگی به اعمال آنها دارد.رشددستگاه عصبی دردوسال اول زندگی سریعتر است ؛درحالیکه سرعت رشد بافت لنفاوی در دوازده سالگی به اوج می رسد.قلب درهنگام تولد نسبتا بزرگ است.تعداد نبض وفشارخون باافزایش سن رشد ونیزدرپاسخ به بسیاری ازتغییرات سوخت وسازی وتغذیه ای فرق می کنند.

نمو :درمورد نمو نظریه های زیادی عنوان شده است .پیاژه می گوید شناخت عبارتست ازفرایند دانستن دروسیع ترین معنای آن؛که شامل ادراک؛ حافظه ؛قضاوت واستدلال می شود وذهن کودک درهرمرحله ای به گونه متفاوت عمل می کندوانتظارات غیرواقع گرایانه والدین ناشی ازعدم درک آنها ازتفاوتهای منطق کودک بامنطق بزرگسال است.اگربه والدین کمک کنیم که ازدیدگاه کودک به یک مشکل رفتاری نگاه کنند؛غالبا مشکل رفتاری بهبود می یابد.درمورد محرکها نیز می گوید محرکهای تازه کودکان راجذب می کند؛ولی اگر ناهماهنگی شناختی بیش ازحدشدید باشد آنهاراوحشت زده یا سرخورده می کندوبه تعادل تازه ای (رشدشناختی )نخواهند رسید. فروید می گوید مفایم اخلاقی ؛ذهن کودک وآرزوهای آرمانی اوراتشکیل می دهند.واضطراب خودبخودهنگامی ایجاد می شودکه روان کودک براثر هجوم شدیدمحرکهایی که خارج از حدتوانایی کودک درکنترل یاتخلیه آنها باشد؛ازپادرآید.این محرکها می توانند خارجی باشند ولی بیشتر آنها درونی بوده وازنهاد منشا می گیرند.مکانیسمهای واپس زنی هنگامی ایجاد می شود که من ؛راه ورود تکانه ناخواسته نهاد را به خودآگاه سد می کند.سرکوب ؛معادل واپس زنی ولی درسطح خودآگاه است.واکنش سازی ؛هنگامی ایجاد می شودکه ازیک جفت واکنشهای دوسو گرا؛یکی به سطح ناخودآگاه فرستاده شده وباتاکید افراطی بردیگری درهمین سطح نگه داشته می شودمثل عشق دربرابرنفرت؛ستمکاری دربرابرمهربانی ولجاجت دربرابراطاعت. واکنش کودک نسبت به خواهر یابرادرتازه متولدشده ؛می تواندبه صورت مکانیسمهای دفاعی مانندواپس زنی (احساس خصومت آمیزنسبت به خواهریابرادر)و واکنش سازی (علاقه به جای تنفر)ونیزسایرفرایندهای من ؛مثل همانندسازی بامادر(تقلیدمراقبت) باشد.سایرمکانیسمهای دفاعی رایج عباتند از انکار؛ یعن انکار قسمتی ناخوشایندیاناخواسته ازواقعیت خارجی ؛وفرافکنی یعنی نسبت دادن تمایلات یاخواسته خودفردبه شخصی دیگر(مثل دوست خیالی دراوایل دوران کودکی).مکانیسمهای دفاعی می توانند هم نشانه روشهای انطباق طبیعی وهم ناشی ازاضطراب باشند.

دلبستگی یک طرفه ودلبستگی متقابل واژه هایی هستندکه روابط عاطفی بین والدین وشیرخوار راتوصیف می کنند.دلبستگی یک طرفه بلافاصله یامدت کوتاهی پس ازتولد ایجادشدهواحساسات والدین رابه نوزاد منعکس می کند؛دلبستگی متقابل شامل احساسات دوسویه بین والدین وشیرخواراست که بتدریج درطی سال اول زندگی تکوین می یابد.دلبستگی به یک چهره خاص وپایدارمادرانه برای رشدطبیعی ؛روانی وجسمی کودک نقش تعیین کننده دارد.بطورطبیعی کودکان درسنین 9 تا18 ماهگی نسبت به جدایی ازمادردچاراحساس ناامنی می شوند.مهارتهای حرکتی تازه کودک وجاذبه تازگی برای اوممکنست ماجراهایی راپیش آوردکه منجربه وحشت یادردودرپی آن تلاش دیوانه واربرای یافتن وپناه بردن به مادر(مراقب اصلی)شود.این مسئله غالبامنجربه تغییرات نوسانی شدیددرحالات کودک؛ازاستقلال لجاجت آمیزتاوابستگی افراطی شده ومی تواندبرای والدین باسرخوردگی وگیجی همراه باشد.دلبستگی توأم بااحساس ایمنی باعث کوتاهترشدن دوره پرآشوب دوسوگرایی می شود.

برطبق نظریه یادگیری رفتاراساساً فراورده عوامل تعیین کننده محیطی است ومی توان بادستکاری وتغییرفرایندهای محیطی وپی آمدهای رفتاری؛رفتارناسازگارراتعدیل کرده ورفتاردلخواه راافزایش داد. شرطی شدن فرایندی است که درآن بادستکاریهای محیطی رفتارراتغییرمی دهند.حساسیت زدایی عبارتست ازآموزش تکنیکهای آرامبخش(RELAXATION ) وسپس ارئه تدریجی محرکهایی که مرحله به مرحله به محرک ترس آورنزدیکترمی شوند.اثربخش ترین درمان موجودبرای شب ادراری پاسخ شرطی شدن است.درشرطی شدن عاملی؛ ازطریق دستکاری پیشایندهایاپیامدهای رفتارموجب تغییررفتارمی شود.چهارروش عمده شرطی شدن عاملی عباتندازتقویت مثبت ؛تقویت منفی؛خاموشی وتنبیه. بااین روشهامی توان به بسیاری ازمشکلات رفتاری رایج کودک کمک کرد.تقویت مثبت هنگامی رخ می دهدکه به دلیل وقوع رویدادی مطلوب درپی یک رفتار؛دفعات انجام آن رفتار افزایش یابد؛مثلا وقتی که کودک برای دریافت پاداشِ دسر؛ دفعات بیشتر سبزیجات بخورد.تقویت منفی هنگامی ایجادمی شودکه دفعات یک رفتار به منظوراجتناب یاحذف یک واقعه ناخوشایندبیشترشود؛مثلابادورشدن ازچراغ خوراک پزی ازخشم والدین اجتناب می شود.تقویت ممکنست بصورت غیرعمدی بوده ودفعات یک رفتارغیرمطلوب راافزایش دهد. خاموش شدن هنگامی رخ می دهدکه دفعات رفتارتقویت شده قبلی کاهش یابدچون ازتقویت آن خودداری می شود. این پند رایج که بایدرفتارهایی ازقبیل گریه دروقت خواب یاقشقرق رانادیده گرفت مبتنی برهمین اصل است؛زیرا توجه وتسلی بخشی ازسوی والدین ممکنست ناخواسته سبب تقویت این رفتارهاشود.تنبیه هنگامی اطلاق می شودکه دفعات یک رفتار روبه کاهش به دلیل پیامد ناخوشایندکاسته شود.

تفاوتهای فردی ورفتاری درکودکان طبیعی بسیار متفاوت است.عدم درک این حقیقت ممکنست سبب شود برخی رفتارها راغیرطبیعی یامرضی بدانیم درحالیکه مشکل آنهاصرفا‏ًَ عدم انطباق بامعیارهای بسیارمحدود والدین است.باوجودی که مزاج وطرزرفتار هرکودک تادرجاتی مربوط به طبیعت وذات فرد است ؛محیطی که کودک درآن پرورش می یابدنیزاثرقابل توجهی برروی تطبیق وسازش کودک دارد.عوامل اجتماعی وفرهنگی اثرات قابل ملاحظه ای بر روی کودک دارند.جنبه های مختلف عوامل محیطی بوضوح نقش مهمی درسبب شناسی واداره ودرمان بسیاری ازمشکلات رفتاری درکودکان دارد.

دوران نوجوانی: دراوایل ؛اواسط؛واواخردوران نوجوانی مسائل رفتاری ورشدی مختلفی وجوددارندوزمان بروز هریک ازاین مسائل واهمیت آنهاونیزمیزان رشدشناختی؛روانی-جنسی؛روانی-اجتماعی یاجسمی تفاوتهای چشمگیری درافراد مختلف دارد.دراوایل نوجوانی رشدبدنی وجنسی نوجوان به حداکثر می رسد.افکار وی روی زمان حال وگروه همسالان متمرکزاست.هویت شخصی بیشتربرتغییرات جسمی متمرکزاست؛وپیرامون طبیعی بودن آنهانگران است.رفتارجنسی کاوشگرانه وتمایزنیافته که سبب تماس باهمسالان همجنس می شوددراوایل نوجوانی طبیعی محسوب می شود؛هرچند که علاقه به سن مخالف نیزپدیدارشود .تلاش نوجوان برای استقلال بااحساس دوسوگرایانه همراه است.

اواسط نوجوانی برای نوجوانان وبزرگسالانی که باآنهاتماس دارندمی توانددشوارترین زمان باشد.فرایندهای شناختی پیچیدگی بیشتری می یابند. این نوجوانان می توانندبااندیشه قبلی دست به تجربه بزنند،چیزهاراآنطورکه هستنددرنظرآورند،به بصیرت برسندواحساسات خودودیگران رامنعکس کنند.بتدریج این جوانان ازلحاظ شناختی ورورانی- اجتماعی پخته می شوند وتوجه آنهابه مسائلی ازهویت که فراترازجنبه های جسمی است معطوف می شود.آنها ضمن معاشرت باهمسالان وشرکت دررفتارهای مخاطره آمیز،ممکنست به اعتیاد داروئی ،تصادفات رانندگی و……دچارشوند.تقلای نوجوان برای کسب استقلال ،آزمودن توانائی هاونیزبه خودمختاری دراین دوره حداکثراست وغالباً اسباب ناراحتی خانواده ،معلم وسایرمسئولان اجتماع می شود. اواخر نوجوانی معمولاباتفکرعملیاتی صوری کامل مشخص می شود،که شامل اندیشه درباره آینده(آموزشی،حرفه ای وجنسی)است. نوجوانان دراین دوره معمولاً بیش ازاواسط نوجوانی نسبت به دوست خود احساس تعهدمی کنند.اضطراب جدایی حل نشده درمراحل رشدی قبلی ممکنست تدریجاً که جوان برای رفتن به کالج،آموزشگاه حرفه ای یاخدمت نظام وظیفه ویااشتغال به کار،خانواده راترک می کندباردیگردراین زمان بروزکند.

رشد ناکافی (FTT )

این اصطلاح برای توصیف رشدناکافی دریک کودک خردسال به کارمی رود.گرچه این اصطلاح ممکنست به وزن کمترازسومین صدک روی منحنی استاندارد رشد اشاره کند؛لیکن بسیاری ازکودکان زیرسومین صدک ؛طبیعی می باشند وبرخی ازکودکان بالای سومین صدک؛ممکنست ازصدک بسیاربالاتری سقوط کرده ودچار رشدناکافی شده باشند.به طورمکرر دیده می شود کودکی که وزن اودر 9-6 ماه اول بالای صدک هفتادوپنجم است؛از 18-9 ماهگی به صدک پنجاهم یاپایین ترسقوط کرده وسپس درهمان صدک باقی می ماند.هنگامی که افت صدک بسیارزیاد باشد مقایسه صدک وزن کودک باصدک قد ودورسرش مفید خواهدبود.

دریک زمان کوتاه کودکی که دچار رشدناکافی می شود نخست صدک وزنش سقوط می کند وپس از آن قد ودور سرش .باگذشت زمان ؛صدک قد نیزسقوط خواهدکرد؛ولی معمولا دورسرجز درموارد شدید تغییری نمی کند.
علل رشدناکافی شامل ؛علل روانی – اجتماعی ؛ناتوانی درمکیدن یابلعیدن یا جویدن؛سوء هضم ؛سوء جذب به علت بعضی بیماریها مثل سلیاک؛ نارسایی کلیوی ؛اختلالات سیستم عصبی مرکزی؛سموم متابولیک؛انسداد نسبی روده ؛فتق هیاتال ؛ریفلاکس؛افزایش میزان سوخت وساز (پرکاری تیروئید؛نارسایی قلب؛سرطانها ؛بیماری التهابی روده؛عفونت مزمن )؛سوختگیها؛ اختلالات کروموزومی؛ عفونت باویروس نقص ایمنی وسایر علل می باشد.
وجودمشکلات رفتاری درکودک یاخواهران یابرادران او؛ازقبیل گریه زیاد؛مشکلات انضباطی ؛اختلالات خواب ومشکلات تغذیه ای غالبا با کارکرد نامناسب خانواده همبستگی دارند.

علائمی که درکودکان دچار محرومیت محیطی دیده می شود شامل نخوابیدن وبی حرکت ماندن (نگاه سرد ویخ زده وبی احساس) ؛لبخند زدن بسیارکم ؛کاهش تولیدصدا؛مقاومت نسبت به دربغل گرفته شدن و……

درمان :معاینه توسط متخصص اطفال درچندین نوبت ضروری است .دربعضی موارد بستری دربیمارستان ونظارت بر وزن گیری وی پس ازدریافت کالری کافی ؛ضرورت دارد.

اهمیت FTT غیر عضوی دردوسال اول زندگی از این نظرمهم است که درصد بالایی ازآنها (67-15 درصد)دچارعقب ماندگی ؛67-37 درصدمشکلات یادگیری تحصیلی و48-28 درصد اختلالات رفتاری را درسن 11-3 سالگی نشان می دهند.

یک برنامه منطقی مقدماتی سرپایی شامل رژیم غذایی مناسب برای کودک وثبت دقیق وروزانه تغذیه ودفعات ؛وهمچنین حجم وقوام مدفوع می باشد.اگربااجرای این برنامه وضعیت بیمار مشخص نشده وکودک ظرف چند هفته علائم رشد جبرانی رانشان نداد؛چون تغذیه ناکافی در دو سال اول زندگی برای رشد مغزعامل تعیین کننده ای محسوب می شود؛بستری کردن کودک الزامی است.

رشد هیجانی واجتماعی کودک

کودک به آزادی تجربه کردن نیاز دارند.آنها به راهنمایی نیاز دارند . برای تربیت مطلوب کودک باید بین ارتباط وجدایی توازن برقرار کرد .صمیمیت وپذیرش والدین ،همراه با کنترل دقیق (اما نه محدودکننده)فعالیتهای کودک با جنبه های گوناگون شایستگی رابطه دارد .افزایش توانایی کودک در فکر کردن به روابط اجتماعی نیز تنشهای خانوادگی را بیشتر می کند

جدول اریکسون

ردیف

مراحل روانی – اجتماعی از نظر اریکسون

دامنه سنی

1

اعتماددربرابرعدم اعتماد= مراقبت کافی ومحبت واقعی باعث می شودکودک جهان راامن وقابل ،اعتمادبداندومراقبت ناکافی وطرد کودک ،سبب ترس ودودلی اودربرابرجهان واطرافیان می شود.

از تولدتا

پایان یک سالگی

2

استقلال رای دربرابرشک وتردید= اگربه کودک این امکان داده شودکه با راه وروش خود،مهارتهایش رابه کار گیرد،به استقلال رای دست می یابدوافراط وتفریط درمراقبت سبب می شود که کودک درتوانایهایش تردیدکند.

ازدوتا

پایان سه سالگی

3

ابتکار دربرابراحساس گناه = اگر کودک رادرانجام

فعالیتهای آزادبگذارندوبه سئوالات اوبا صبروحوصله ،

پاسخ دهندکودک به حس ابتکاردست خواهدیافت .درغیر این صورت ،کودک دربرابرجوابهای سربالای دیگران وبی توجهی آنها احساس گناه میکند.

ازچهارتا

پایان پنج سالگی

4

سازندگی دربرابراحساس حقارت = اگربه کودک اجازه

داده شودتا کارهای بکند یاچیزهایی بسازد که در مقابل انجام آنهاتشویق شوددراواحساس سازندگی به وجودمیآید،ولی انتقاد ازاوومحدودکردنش،حس حقارت را درپی دارد.

ازشش سالگی تا

پایان یازده سالگی

5

هویت یابی دربرابرآشفتگی نقش = هنگامی که

کودک درشخصیت خودتداوم ویک نواختی راتشخیص

دهدهویت خودرامی یابد،ولی عدم توانایی در ایجاد علائم ثابت درادراک شخصی،به آشفتگی نقش می انجامد.

ازدوازده سالگی تا

پایان هیجده سالگی

رشددر گستره عمر

کودکان در اوایل کودکی کند تر از نو با وگی رشد می کند .چربی بدن کم می شود وکودکان بلندتر ولاغرتر می شوند .سلامت هیجانی در اواسط کودکی نیز بر رشد جسمانی تاثیر داردکودکان پیش دبستانی ای که رشد عقلانی خوبی دارند ،ازخانه های پر از اسباب بازی وکتاب بر خوردارند.والدین آنها صمیمی وبا محبت هستند به رشد زبان ودانش علمی کمک میکنند،این والدین به جای فشار جسمانی وتنبیه، از منطق از منطق برای حل کردن آنها استفاده می کنند.

توصیه های مراقبتی رشد هیجانی واجتماعی در اوایل کودکی.

- رابطه سازنده برقرارکنید.-موفقیت را پرورش دهید .آزادی انتخاب را پرورش دهید .-هیجانهای کودک راتاییدکنید.

تنبیه سخت وبدنی ،عوارض جانبی دناخوشایندی دارد .-کتک کاری کودک درپاسخ به پرخاشگری اواست.در این صورت پرخاشگری راالگو میسازد .-کودک سعی میکند از فرد تنبیه کننده اجتناب ورزد .وعوارض...

روشهای جایگزین تنبیه :

- محروم ساختن( کودک رابه اتاقش فرستاده تا زمانی که حاضر شود به طور مناسبی رفتار کند .)

البته برای دقایقی .

-          محروم ساختن از امتیازها یی مانندبازی در بیرون خانه یا تماشای برنامه تلویزیونی دلخواه .

-          روابط صمیمانه ویاری گرانه والد –کودک باعث میشود که کودک با کمال میل به درخواستهای والدین کوش کند . 

در هر دوره اى ازرشد انسان تغیر در سه زمینه گسترده روی میدهد

  رشد جسمانی : تغیر دراندازه ،تناسب،وظاهربدن ودرعملکرددستگا ههاى بدن،قابلیتهاى ادارکی  وحرکتی وسلامت جسمانی

   رشد شناختی :تغیر درتواناییهاى عقلانی ،ازجماه در تئجه،حافظه،دانش علمی ودانش روزمره،مسئله گشایی تخیل ،خلاقیت،وزبان

  رشد هیجانی واجتماعی :تغیردر ارتباط هیجانی،خودشناسی، آگاهی از دیگران،مهارتهای میان فردی دوستی ها،روابط صمیمی،واستدلال ورفتار اخلاقی

اگر عادتهای چون شست مکیدن ،ناخن جویدن ،مداد جویدن رادرکودکی وپرخوری وسیگار کشیدن رادردوران بعدی زندگی مشاهده کردید بدانید درمرحله تولد تا یک سالگی نیازهای دهانی از طریق مکیدن پستان مادر ارضاء نشده .

کودکان نوپا وپیش دبستانی از نکه داشتن ورها کردن ادرار ومدفوع لذت می برند .لذاآموزش توالت رفتن مسئله مهمی بین والدین وکودک می باشد. توقع مناسب وبه موقع از فرزند خود داشته باشید.