آواز وال ها ( whale song ) ، صدایى است که وال ها براى برقراى ارتباط تولید مى کنند. واژه
( song ) براى توصیف الگویى منظم و پیشگویى صداهایى که به وسیله گونه هایى از وال ها تولید مى شود ، مورد استفاده قرار مى گیرد. این مکانیسم براى تولید کردن صدا در خانواده وال سانان و پستانداران دریایى شامل : دلفین ها ، وال ها و نهنگ هاى دندان دار ، که به صدا براى ایجاد ارتباط بیشتر از حس هاى دیگر در پستانداران زمینى وابسته هستند ، استفاده مى شود ، زیرا سایر حسها در آب اثر محدود ترى دارد.
بینایى در پستانداران دریایى به دلیل اینکه نور در راه آب جذب مى شود محدود است. بویایى هم اثر کمترى دارد ، زیرا مولکول ها در آب خیلى آهسته تر پراکنده مى شوند تا در هوا. پستانداران دریایى از صدا ها براى برقراى ارتباط و تغذیه استفاده مى کنند.
طرفداران محیط زیست و وال شناسان ( cetologist ) معتقدند که افزایش صداها در اقیانوس هاى جهان به وسیله کشتیها و لرزه هاى دریاى باعث صدمه به وال ها مى شود.
تولید صداها:
انسانها صدا ها را با بیرون راندن هوا از میان حنجره تولید مى کنند. تارهاى آوایى داخل حنجره باز و بسته مى شود و این امر براى تولید جریان هوا ضرورى است ، این جریانات همراه با گلو ، زبان و لبها صدا ها را تولید مى کنند.
وال ها صدا ها را با مکانیسم متفاوتى تولید مى کنند. این مکانیسم در 2 زیر خانواده عمده در وال ها متفاوت است: Odentoceti ( Toothed whale ، شامل دلفین ها ) و Mystceti ( Baleen wale ، شامل وال هاى بزرگ و وال هاى آبى )
1- تولیدصدادر:Toothed whale
مناطقى که در سر دلفین ها تولید صدا مى کنند.
دلفین ها صداهاى طولانى ، مکرر وپائینى مانند وال ها ایجاد نمى کنند. به جاى آن صدایى سریع وبلند از تق ها و سوت ها ایجاد مى کنند. صداى تق معمولا براى جهت یابى و مجموع تق ها و سوت ها براى ارتباط برقرار کردن استفاده مى شود. یک گله دلفین ممکن است صداهاى متفاوت و گوشخراشى تولید کنند که مقدار خیلى کمى از آنها قابل تشخیص است.
صدا هاى مختلف در آنها به وسیله عبور دادن هوا از میان ساختارهایى در سر که مانند عبور دادن هوا از بینى در انسانها ست تولید مى شود ، که این ساختارها لبهاى آوایى ( Phonic lips ) نامیده مى شوند.
هوا از یک مجراى خیلى باریک عبور میکند ، پرده لب هاى آوایى به داخل کشیده مى شود و به وسیله بافت ها محاصره مى گردد و به ارتعاش در مى آید. این ارتعاش مانند ارتعاش حنجره در انسانها ست ، که به طور آگاهانه و با یک حساسیت فوق العاده کنترل مى شود.
تمام دلفین ها و یک گونه از وال ها Sperm whales ، 2 لب آوایى دارند ، بدین نحو قادرند 2 صداى مستقل ایجاد کنند. در یک نوع آن هوا از لب هایى آوایى عبور کرده و از Vestibular sac خارج مى شود. و در نوع دیگر هوا دوباره به داخل بر مى گردد و وارد قسمت پائینى بینى شده و دوباره تولید مى شود و از سوراخ بینى نهنگ که در بالاى سرش قرار دارد خارج مى شود.
در یک سرى از تحقیقات نشان داده شده است که یک گونه از دلفین ها به نام دلفین هاى پوزه دار(Bottlenose dolphins ) ، صدا را به وسیله ترکیبات پیچیده بینى و ششها و با کمک عضله Platopharygeal تولید مى کنند و صداى تولید شده تا زمانى که دلفین ها نفس خود را در زیر آب حبس مى کنند ، ادامه مى یابد.
2-تو لید صدا در Baleen whale:
وال ها ساختارهاى آوایى ندارند ولى به جاى آن ساختارهایى شبیه حنجره دارند که نقش تولید صدا را بر عهده مى گیرند. اما فاقد تارهاى آوایى هستند. به هر حال این فرآیند به طور کامل قابل مقایسه با انسانها نیست ، زیرا وال ها براى تولید صدا هوا را به بیرون نمى دمند. آنها هوا را در داخل بدنشان به چرخش در مىآورند. ممکن است انحناهاى جمجمه اى ( cranial sinuses ) در تولید صدا در وال ها نقش داشته باشند ، اما تا کنون فرآیند هاى سلولى آن مشخص نشده است.
چون والهاى گوژپشت صداهاى پیچیده اى تولید مى کنند ، عده اى معتقدند که صدا هاى ساده در این وال ها براى انتخاب جفت مى باشد. صدا هاى ساده در دیگر وال ها در تمام طول سال استفاده مى شود.
دلفین ها قادرند که به وسیله صدا ها جهت یابى کنند ( به وسیله ارسال امواج فرا صوتى ) و قادرند به اندازه و موقعیت اجسام به طور دقیق پى ببرند. در صورتى که وال ها این توانایى را ندارند. بویایى در وال ها پیشرفته نیست و صدا هایى که براى انسان قابل شنیدن است در وال ها نقش قطب نما را دارد.