بررسی علل عقب ماندگی دانش آموزان ناشنوا
چکیده
تحقیق حاضر به منظور بررسی علل عقب ماندگی دانش آموزان ناشنوا صورت گرفته است. در فرضیه های ارائه شده است علت اصلی عقب ماندگی این دانش آموزان
1- عوامل دوران بارداری
2-ازدواج فامیلی
3-عوامل اجتماعی- اقتصادی- فرهنگی و غیره ذکر گردیده است.
جامعه آماری این تحقیق دانش آموزان مدرسه طلوع می باشند
نمونه آماری 6 نفر از دانش آموزان این مدرسه می باشد.
بیان مسئله
تاریخ تمدن سابقه تلاش انسان است در غلبه بر تقاضای محیطی که در آن زندگی می کند. در فرهنگهای مختلف افرادی که نمی توانند به نحوی مطلوب خود را با نمودها و تقاضاهای محیطی و فرهنگی سازی نمایند.
از نظر دیگران تعاریف و ویژگی های خاص به عنوان درمانده، ضعیف، عقب افتاده و... شناخته می شود.
گروهی از مردم استنباط نادرستی از عقب ماندگی داشته و تصور می کنند که عقب ماندگی ذهنی یک مرض یا بیماری مسری بوده و می تواند از فرد به فرد دیگر سرایت نماید و مانند سل و آبله میان کودکان دیگر هم سرایت کند با این تفاوت که بیماری ذهنی طولانی تر و سخت تر است. در بیان عقب ماندگی ذهنی باید گفت آن یک پدیده تک بعدی و ساده نمی باسد بلکه یک شرایط مرکب و پیچیده ذهن است. مسائل مربوط به عقب ماندگی از بعضی جهات تازگی ندارد. اما پیچیدگی مسأله عقب ماندگی ذهنی با توجه به تحقیقات انجام شده به حدی است که علی رغم پیشرفت تکنولوژی و علوم مختلف (پزشکی، روانپزشکی و ژنتیکی) تا کنون حدود دو هزار علت برای عقب ماندگی ذکر نموده اند و عوامل متعدد باعث بروز عقب ماندگی می شود از جمله باید به عوامل قبل و بعد و در حین زایمان و عوامل محیطی اشاره کرد.
مع الوصف در بسیاری از موارد علل عقب ماندگی ذهنی همچنان پوشیده مانده و نا مشخص است. طبق نظریه «اشترین» (1973) برای حدود نیمی از افراد عقب مانده ذهنی نمی توان به تشخیص علت شناسی نسبت داد و مدعی شد که حدود 3 درصد منابع شناخته شده عقب ماندگی ذهنی به عوامل ژنتیکی و حدود 30 درصد به عوامل محیطی منسوب می شود.
در تحقیق ها توسط «مرلند» در سال 1958 صورت گرفت نشان داده شده که اکثر مشکلات مربوط به لحظه تولد نتیجه اختلالهایی است که در ماه اولیه رشد جنین به وجود می آید و این اشکالات در هنگام تولدظاهر می شود شناخت کودکان عقب مانده ذهنی در سنین قبل از دبستان و شروع آموزش در سالهای نوپایی کمک قابل توجهی در کاهش درصد عقب ماندگی و افزایش مهارتهای اجتماعی می کند که خود می تواند در پذیرش این کودکان از طرف اجتماع مؤثر باشد.
از این طریق می خواهیم از آموزش آنها و رسیدن به اهداف اصلی تعلیم و تربیت و کفایت اقتصادی و سازگاری با محیط و مقبولیت اجتماعی گامهای مؤثری داریم.
با توجه به آخرین آمار سازمان استثنایی کل کشور از سال 1378 حدود 70 الی 80 درصد از جمعیت کودکان عقب مانده ذهنی را گروه آموزش پذیر تشکیل می دهند.
اگر مادر در دوران بارداری تحت نظر پزشک باشد احتمال وقوع حوادث ناگوار بسیار کم است. باید در نظر داشت که ارائه خدمات مختلف توانبحش و نگهداری عقب ماندگی ذهنی با توجه به آمار روزافزون آنها غیر ممکن است؛ لذا لازم است که مسئله ای با نام پیشگیری در اولویت برنامه مختلف مربوط به انواع بیماریها و معلولیتها قرار گیرد که با شناسایی زود هنگام و آموزش های لازم به خانواده های کودکان عقب مانده ذهنی بتوان از بروز این پدیده جلوگیری نمود چون عقب ماندگی ذهنی معلول عوامل متعدد بیولوژیکی، اجتماعی، حتی گاهی اقتصادی است. در این تحقیق سعی بر این است که با توجه به شرایط خاص اقلیمی و بافت اجتماعی برنامه هایی طرح شود که بتوان با اجرای آنها خدمتی در جهت این کودکان انجام داد.
اهداف تحقیق:
در این تحقیق سعی شده است که با توجه به امکانات و منابع موجود به هدفهای زیر برسیم.
1- دلایل به وجود آمدن عقب ماندگی در کودکان
2- چگونگی پیشگیری از بوجود آمدن عقب ماندگی در کودکان
3- چگونگی رفتار با کودکان استثنایی
اهمیت و ضرورت تحقیق:
چون علل ایجاد کننده عقب ماندگی خصوصا عوامل مربوط به هنگام تولد و بعد از تولد قابل پیشگیری است می توان با شناخت اولیه از بروز تعداد بیشتر عقب ماندگی جلوگیری نمود.
کودکان استثنایی
نوشته محمود پاکزاد
پیشگفتار
کودک عقب مانده ذهنی
شرایط خلقت در تمامی جهان و برای تمامی کودکان یکسان است. همه افراد بشر به یک محو به این دنیای خاکی قدم می گذارند و نطفه آنها نیز به یک طریق بسته می شود. ولی حتی دو کودک را در این جهان پهناور نمی توان یافت که از نظر خصوصیات جسمانی و روانی کاملا یکسان باشد تفاوت موجود در اثر انگشتان افراد بشر خود بهترین دلیل بر متفاوت بودن انسان از نظر خلقت است. بررسی های انجام شده نشان می دهد که در میان مخلوقات خداوند عده ای با دیگران از نظر جسمی و روحی تفاوتهایی دارند. علاوه بر برخی تفاوتهای ظاهری چون قد، رنگ مو، رنگ چشم، عده ای از ابنای بشر تفاوتهایی دیگری نیز با همنوعان خود دارند مثلا عدهای از نظر هوش و استعداد فکری با دیگران متفاوتند و یا از نظر شنوایی چون دیگران نیستند و گروهی از نظر هوش و استعداد فراگیری قدرت دیگران را ندارند و یا بعکس از دیگران برترند. به طور کلی این گونه کودکان را کودکان استثنایی می نامیم که معمولان ذهنی نیز در زمره این گروه کودکان هستند. لذا به تعریف نام«عقب مانده ذهنی به گروهی از کودکان استثنایی گفته می شود که از نظر هوشی با دیگران متفاوتند، بهره هوشی آنان از حد طبیعی کمتر است و در گذران زندگی با مشکلاتی مواجه هستند و به همین دلیل حمایت دیگران و جامعه را نیازمندند شاید به جرأت بتوان گفت که عقب ماندگان ذهنی جزء پاکترین گروه و طبقه در بین افراد یک جامعه می باشند زیرا آنان علاوه بر آنکه خود مسئول کمبود و نقص خویش نیستند به سبب نارسایی ذهن، مسئول اعمال خویش نیز نمی باشند و به همین سبب تصمیم گیری درباره آنها اکثرا توسط دیگران انجام می گیرد. لذا بی پایه نخواهد بود اگر آنان را پاکترین پاکان بنامیم و راهیان بهشت قلمداد نماییم. جامعه نسبت به آنان مسئول است و باید وسایل زندگی و رفاه آنان را فراهم کند. با توجه به دوم توانایی این گروه احقاق خویش اکثرا اطرافیان بخصوص اولیای این گونه کودکان برای سعادت آنها فعالیت
می کنند و سرنوشت ساز آنان هستند.
اختلالات شنوایی کودکان:
ناتوانی شنوایی، یادگیری را برای کودکان دشوار می کند و این ناتوانی بر اثر ابتلا به بیمتریهای عقونی مثل سرخجه، مشکل ژنتیکی و یا آسیبهای احتمالی مغز و سیستم عصبی بوجود می آید، بچه هایی که دچار این مشکل هستند دیرتر حرف می زنند و روان صحبت نمی کنند و اغلب ناآران و عصبی هستند اگر کودک دچار این مشکل است بلافاصله به پزشک کودکان کراجعه شود تا تسهیلاتی در یادگیری و سلامت او اندیشه شود.
سرخک:یک بیماری ویروس شدیدا واگیر است که با علائم تب، بثورات جلدی (دانه های قرمز، آبریزش بینی و چشمهای قرمز ظاهر می شود. سرخک یکی از علل عمده سوء تغذیه، اسهال طولانی و ذات الریه است از عوارض بسیار خطرناک سرخک، التهاب و آسیب دستگاه بینایی را می توان نام برد.
یرخجه یک بیماری ویروس واگیر است که با تب، برجستگی غدد لنفاوی پشت گوش و گردن،بثورات (دانه های قرمز) عطسه خود را نشان می دهد.
هوش و بهره هوشی
از هوش تعاریف بسیاری شده ولی به طور کلی می توان گفت که«هوش عبارت است از توانایی و استعداد یادگیری همراه با تفکر صحیح و رفتار مناسب اجتماعی که آزومونهای استاندارد شده وسیله ای برای شناخت آن هستند.
و اما هوشبهر چیست؟ هوشبهر یا بهره هوشی که از نظر بین المللی با IQ نمایش داده می شود از تقسیم سن عقل بر سن زمانی یا تقویمی همان سن به دست می آید و نمودار هوشمندی یا کم هوش فرد است سن زمانی یا تقویمی همان سن واقعی کودک است و سن عقلی یا هوشی از طریق آزمونهای سنجیده ای که به کودک داده می شود تعیین می گردد هرچه نتیجه آزمونها بهتر باشد یعنی کودک آنان را با دقت بیشتر و درستی انجام دهد و هرچه قدر کودک قادر به انجام تست های میزان شده برای کودکان بزرگتر از خود باشد بهره هوشی او بیشتر خواهد بود.
برای مثال:طفل 8 ساله از طریق آزمونهای معینی مورد آزمایش قرار می گیرد وی فقط قادر است آزمونهای کودکان 6 ساله را پاسخ می گوید لذا:
سن تقویمی به ماه ماه96=12*8
سن تقویمی به ماه ماه 72=12*6
بهره هوشی(IQ)=سن تقویمی/سن علمی * نما
IQ=* نما =75 بهره هوشی
بهره هوشی این کودک 75 است لذا نتیجه می گیریم که این کودک از کودکان همنسن خود از نظر هوشی کندتر است و تا حدی عقب ماندگی ذهنی دارد و جرء کودکان عقب مانده ذهنی است
تقسیم بندی کودکان عقب مانده از نظر آموزش
مربیان و سایر دست اندرکاران آموزش و پرورش کودکان استثنایی و خلاصه تمامی کسانی که به نحوی با آموزش و مدرسه سرو کار دارند کودکان عقب مانده ذهنی را به آموزش پایه با بهره هوش بین 50 تا 75 «تربیت پذیر» با بهره هوشی بین 25 تا 50 و «پناهگاهی» با بهره هوشی آنان از 25 کمتر است تقسیم می کنند. گروه آموزش پذیر (E.M.F) از نظر متخصصان تعلیم و تربیت گروهی است که قادر است علوم پایه را فرا کیرد به عبارت دیگر گروه آموزش پذیر از عهده فراگیری خواندن، نوشتن، حساب کردن و فراگیری حرفه ای متناسب در حدی معین بر می آیند. در حالی که گروه تربیت پذیر (TMR) تنها قادر به یادگیری وطایف فردی روزانه خویش هستند و آموزش آنان بیشتر در طریق خودکفایی و انجام اعمال مشخص و احیانان کنترلی بر رفتارهای اجتماعی استوار است. انجام برخی حرفه های ساده یا کارهای منظمی که نیاز به تفکر زیاد نداشته باشد نیز ممکن است از عمده آنان بر آید. دسته سوم کودکان عقب مانده ذهنی که از نظر آموزش زیر عنوان پناهگاهی نام گذاری شده اند و به عقب ماندگان عمیق نیز معروفند گروهی هستند که به مراقبتهای ویژه نیازمندند. زندگی بسیاری از آنان جنبه گیاهی دارد و از آموزشهای کلاسیک یا هر نوع تعلیم و تربیت بهره نمی گیرند.
به طور کلی تمام کودکان را با توجه به بهره هوش انان از نظر استعداد و هوش ذاتی می توان چنین تقسیم بندی نمود.
کودکان معلول ذهنی پناهگاهی«کانا» با بهره هوش 25-0
کودکان معلول ذهنی تربیت پذیر«کالیو» با بهره هوش 50-25
کودکان کودکان معلول ذهنی آموزش پذیر«کودن» با بهره هوش 70-50
کودکان مرزی با بهره هوش 80-70
کودکان نزدیک مرزی با بهره هوش 90-80
کودکان طبیعی با بهره هوش 90-110
کودکان باهوش با بهره هوش 130-110
کودکان سرآمد با بهره هوش 150-130
کودکان پرتوان(در حد نبوغ) با بهره هوش 200-150
کودکان نابغه با بهره هوش مقدار بالاتر
شرایط فیزیکی مدرسه
شرایط فیزیکی مدرسه:جدول توزیع اتاقها و سالنها
1-اتاقهایی که به درس اختصاص داده شده
2-اتاقهایی اداری (اتاق معاونت و اتاق مدیریت)
3-آزمایشگاه
4-انبار
5-اتاق گفتار درمانی
6-نمازخانه
7-سالن اجتماعات(نداشتند)
8-سرایداری
9-سایر اتاقها و سالنها
10-تجهیزات شنوایی سنجی
11-تقویت گروهی (FM)
12-دستگاه لوپ (Loop)
13تجهیزات گفتار درمانی
مراکز خاص کودکان عقب مانده ذهنی
تشکیل مراکز خاص برای گروه مشخص از کودکان عقب مانده0 ذهنی یکی از
متداول ترین محیط های مناسب برای آموزش این گونه کودکان است. اگرچه تشکیل مراکز خاص کودکان عقب مانده ذهنی برای گروه آموزش پذیر این کودکان مناسب است ولی بسیاری از متخصصان بر آمیزش این کودکان با کودکان عادی تأکید فراوان دارند و روش اختلاط کودکان عقب مانده آموزش پذیر را بدان سبب تأکید دارند که معتقدند وجود مراکز خاص به سبب ایجاد امکانات زیاد و داشتن متخصصان مختلف از جمله پزشک متخصص اطفال، گفتار درمانی، روانشناس آموزش و همچنین وسایل آموزشی و کمک آموزشی می تواند خدمات ارزنده تری را به این کودکان ارائه نماید در مورد تشکیل مراکز خاص و مستقل برای گروه تربیت پذیر کودکان عقب مانده اتفاق نظر بیشتری بین متخصصان این رشته وجود دارد و اکثرا معتقدند که ایجاد مراکزی مستقل می تواند در بهبود وضع گروه مزبور کمک مؤثری باشد
مدارج تحصیلی کودک عقب مانده ذهنی آموزش پذیر:
کودکی عقب مانده ذهنی آموزش پذیر کودکی است که می تواند:
الف: مواد درسی و دانش نظری را در حد پایه(خواندن، نوشتن، حساب کردن) را به خوبی فرا گیرد.
ب:در سازش با محیط اجتماعی، خود کفایی، انجام کارهای مستقل و خودیار باشد.
ج:در کسب حرفه ای ساده، پیشه و شغلی مناسب و گذران زندگی عادی و سالم و تشکیل خانواده موفق گردد.