برج های چند منظوره جهان
تاریخچه تهران
تا پیش از کشف تمدن قیطریه و همچنین کشف آثاری در تپه‌های عباس‌آباد، گمان می‌رفت پیشینه تاریخی این شهر به همان آثار یافت شده در حوالی شهرری محدود می‌شود، ولی اکتشافات باستان‌شناسی در تپه‌های عباس‌آباد، بوستان پنجم خیابان پاسداران و دروس، نشان داد تمام آبادی‌های ناحیه تاریخی قصران، دوره‌ای درخشان از استقرار اقوام کهن و خلاقیت‌های فرهنگی را پشت سر گذارده‌اند.
پس از حمله مغولان به ری و تخریب این شهر، تهران بیش از پیش رشد یافت و عده‌ای از اهالی آواره ری را نیز در خود جای داد و مساحتش در این دوران به ۱۰۶ هکتار رسیده بود.
نخستین بار، شاه طهماسب اول صفوی در ۹۴۴ ق. هنگام گذر از تهران باغ و بوستان فراوان این شهر را پسندید و دستور داد تا بارو و خندقی به دورش بکشند، این بارو که ۱۱۴ برج به عدد سوره‌های قرآن و چهار دروازه رو به چهار سوی دنیای پیرامون داشت، از شمال به میدان توپ‌خانه و خیابان سپه، از جنوب به خیابان مولوی، از شرق به خیابان ری و از غرب به خیابان وحدت اسلامی (شاپور) محدود می‌شد، مساحت تهران در این دوران به ۴۴۰ هکتار رسید.
در دوره شاه عباس اول (۱۰۳۸-۹۹۶ ق.) پل، کاخ و کاروانسراهای زیادی بنا شد، دربخش شمالی برج و باروی شاه تهماسبی، چهارباغ و چنارستانی ساخته شد که بعدها دورش را دیواری کشیدند و به صورت کاخ (کاخ گلستان) و مقر حکومتی درآوردند.
در دوره حکومت آقا محمدخان قاجار، تهران به پایتختی برگزیده شد، روز یکشنبه ۱۱ جمادی‌الثانی ۱۲۰۰ ق. هم‌زمان با عید نوروز آغا محمد خان قاجار در خلوت کریم‌خانی تاج سلطنت ایران را بر سر گذارد و تهران را به عنوان پایتخت این کشور معرفی کرد
نام تهران
در مورد وجه تسمیه تهران اختلاف نظر زیادی وجود دارد، پاره‌ای از پژوهشگران ران را پسوندی به معنای دامنه گرفته‌اند و شمیران و تهران را بالادست و پایین‌دست خوانده‌اند. برخی دگر تهران را تغییر شکل یافته تهرام به معنای منطقه گرمسیر دانسته‌اند، در مقابل شمیرام یا شمیران که منطقه سردسیر است و همچنین عده‌ای بر این باورند که سراسر دشت پهناوری که امروز تهران بزرگ خوانده می‌شود در میان کوه‌های اطراف، گود به نظر می‌رسید و بدین سبب تهران نام گرفت.[۹]
روستایی که پیش‌درآمد شهر تهران بوده است، پیش از اسلام نیز وجود داشته اما پس از اسلام به‌تدریج نام آن معرب گردیده و از تهران به طهران تبدیل شده است اما جغرافیدانان معروف آن روزگار نیز به املای تهران اشاره نموده‌اند. هم‌زمان با جنبش مشروطه که تغییرات زیادی در ادبیات و نگارش زبان فارسی به وجود آمد، رفته‌رفته املای تهران رواج یافت و پس از تاسیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و تاکید آن بر املای تهران، املای دیگر (طهران) کاملا منسوخ شد.[۵]
برج میلاد
مجموعه یادمان نام پروژه بزرگی در شهر تهران است که شامل برج مخابراتی-تلویزیونی میلاد، مرکز تجارت بین‌المللی، هتل پنج ستاره، تالارهای گردهمایی، سرسرا و... در مساحت تقریبی ۱۵ هکتار می‌شود.
این مجموعه در جنوب محله شهرک غرب و شمال کوی نصر در منطقه ۲ شهرداری تهران قرار دارد. بزرگراه‌های همت، چمران، حکیم و شیخ فضل‌الله نوری، به ترتیب در چهار سمت شمال، شرق، جنوب و غرب مجموعه یادمان قرار دارند.
عملیات اجرایی در سال ۱۳۷۵ خورشیدی توسط پیمانکار اصلی آغاز شد و مجموعه هم‌اکنون در حال شکل‌گیری است. برج میلاد و مجموعهٔ یادمان بخش کوچکی هستند از طرح بزرگ شهستان پهلوی که پیش از انقلاب ۵۷ طراحی شده و در دست احداث بود.
برج میلاد
برج میلاد نام آسمان‌خراشی چندمنظوره است که در شمال غربی تهران، پایتخت ایران قرار دارد. برج میلاد بلندترین برج ایران، چهارمین برج مخابراتی و هشتمین برج بلند جهان است. این برج با ۱۳ هزار متر زیربنا از نظر وسعت کاربری سازه‌ی رأس برج در میان تمامی برجهای دنیا مقام نخست را دارد. این سازه به خاطر ارتفاع بلند و شکل ظاهری متفاوتش، تقریباً از همه جای تهران نمایان است و از این رو، یکی از نمادهای پایتخت ایران به شمار می‌آید.
تاریخچه
برج میلاد و مجموعه یادمان بخش کوچکی هستند از طرح بزرگ شهستان پهلوی که پیش از انقلاب اسلامی ایران طراحی شده و در دست احداث بود.
پیشنهاد ساخت یک برج و تالار نمادین برای شهر تهران در سال ۱۳۷۰، در زمانی که مسعود رجب پور شهردار تهران بود، مطرح شد و در پایان سال ۱۳۷۲، محل کنونی از میان ۱۷ نقطه پیشنهادی ساخت آن برگزیده شد.
موقعیت مکانی
برج میلاد، میان تپه‌ای با مساحت تقریبی ۱۴ هکتار واقع در جنوب محله شهرک غرب و شمال کوی نصر در منطقه ۲ شهرداری تهران قرار دارد. از نظر مختصات جغرافیایی، سازه برج در ۵۱ درجه، ۲۲ دقیقه و ۳۲ ثانیه طول شرقی و ۳۵ درجه، ۴۴ دقیقه و ۴۰ ثانیه عرض شمالی قرار گرفته‌است.
این محل پس از بررسی و مطالعه ۱۷ نقطه مختلف شهر تهران توسط یک گروه شامل تیم شهرسازی، تیم مطالعات تلویزیون، مخابرات، راه و ساختمان، اقتصادی، معماری، هواشناسی، تیم مطالعات ترافیک و تیم ژئوتکنیک برگزیده شده‌است.
مهمترین پارامترهایی که در انتخاب این محل مد نظر قرار گرفته به شرح ذیل است:
قابلیت انطباق بر یکی از هسته‌های شهری
دسترسی همگانی با سطح سرویس‌دهی مطلوب
قرارگیری در مرتفع‌ترین نقاط شهر
اشراف بر زیباترین مناظر و نقاط شهر
فضائی لازم جهت عملکردهای پیشنهادی و توسعه آتی
مجهز بودن به تاسیسات زیر بنایی
فاصله مناسب با پایانه‌های مهم مانند فرودگاه و ایستگاه راه‌آهن
ایجاد پوشش تلویزیونی
قابلیت ارتباط و دید مستقیم با ایستگاه‌های مخابراتی
استقرار در میان کاربری‌های هماهنگ و غیر مزاحم
استقرار در امتداد محورهای عمده شهر
پتانسیل برقراری ارتباط بصری با دیگر نشانه‌ها و فضاهای شهری
قابلیت برخورداری از فضاهای سبز و یا دیگر عناصر طراحی محیطی
راه‌های دسترسی
از نظر راه‌های دسترسی و حمل و نقل، برج میلاد دارای شرایط بسیار مطلوب و استثنایی است.
این مجموعه در میان چهار بزرگراه اصلی تهران یعنی بزرگراه‌های همت، چمران، حکیم و شیخ فضل‌الله نوری قرار دارد، همچنین خط اختصاصی از یکی از ایستگاه‌های مترو و تدارک امکانات حمل و نقل هوایی برای ارتباط سریع با فرودگاه نیز برای آن پیش‌بینی شده‌است.
کاربری‌ها
برج میلاد با هدف احداث سازهای به یاد ماندنی و به عنوان نمادی برای شهر تهران و به منظور رفع نیازهای مخابراتی و تلویزیونی تهران ساخته شده‌است.
کارکردهای عمده این برج به شرح زیر است:
ایجاد و گسترش شبکه دسترسی بدون سیم
ایجاد زیرساخت مناسب برای سیستم‌های جدید تلویزیونی
بهینه‌سازی پوشش رادیو و تلویزیونی
کاربری‌های هواشناسی و کنترل ترافیک
گسترش و بهینه‌سازی پوشش شبکه‌های بی‌سیم و پی‌جو
ایجاد جاذبه گردشگری و بهره‌مندی از فضاهای گردشگری، تجاری و فرهنگی (رستوران گردان، سکوی دید، نگارخانه هنری، گنبد آسمان، موزه انقلاب اسلامی)
کاربری فرهنگی
در ۲۵ شهریور ۱۳۸۷، دوازدهمین جشن سینمای ایران با حضور ۵ هزار نفر در پای برج میلاد برگزار شد.[۱۰] در ۲۳ و ۲۴ آبان مسابقات بین‌المللی قرآن تهران و در ۲۹ و ۳۰ آبان نیز همایش شهرداران کلانشهرهای آسیا در این برج برگزار شد.
مشخصات معماری و کاربردی سازه رأس برج میلاد
ساختمان رأس برج میلاد مجموعه‌ای از ۱۲ طبقه با کاربردهای مختلف در طبقات است. این ساختمان پس از اجرای بدنه اصلی برج تا تراز ۳۱۵+ ساخته و در بالای بدنه اصلی نصب می‌شود. قسمت مرکزی سازه رأس برج بتنی است که قبلاً در امتداد بدنه اصلی برج و از تراز ۲۴۷+ تا ۳۱۵+ اجرا شده‌است.
سه طبقه تأسیساتی به ترتیب در ترازهای مختلف وجود دارد که مساحت هر طبقه ۷۰ متر مربع است. سازه فلزی رأس مشخصاتی به شرح ذیل را داراست:
به‌طور کلی سازه رأس به دو قسمت عمده شامل سبد فلزی و قسمت فوقانی تقسیم می‌شود.
این برج از 3 قسمت تشکیل شده است : لابی ، شفت ، سازه راس که لابی تشکیل شده است از 7 طبقه و شفت در هر 12 متر یک طبقه برای کارهای خدماتی و دسترسی برای کارهای محافظت و سازه راس از 13 طبقه تشکیل شده است .
امکانات ویژه برج
بالابرها: برج دارای شش بالابر (آسانسور) اصلی خواهد بود که به‌صورت زیر تفکیک می‌شود:
بالابر میهمان ۲ دستگاه
بالابر خدماتی ۱ دستگاه
بالابر خدماتی و تلویزیونی و مخابراتی ۱ دستگاه
بالابر رستورانِ گردان ۱ دستگاه
بالابر گنبد آسمان ۱ دستگاه
علاوه بر اینها یک بالابر بین طبقات رأس حرکت خواهد کرد.
رستوران گردان
محیطهای رو باز و سر بسته برای بازدید از شهر
نمایشگاه دفاع مقدس در سرسرا (لابی)
امکانات ویژهٔ مخابراتی
امکانات ویژهٔ تلویزیونی
دکل مخابراتی با آنتهای متفاوت
کافه‌تریا در رأس
نگارخانهٔ آزاد هنری
امکانات فروشگاهی در سرسرا
فضاهای خدماتی
مشخصات برج میلاد
ارتفاع نهایی: 435 متر ( با در نظر گرفتن دکل)
کاربری: مخابراتی، تلویزیونی، هواشناسی، گردشگری
پاکار: به عمق 14 متر
بدنه اصلی: 315 متر ، به شکل هشت وجهی،
دارای 6 آسانسور شیشه ای و یک راه پله اضطراری
سازه راس: 12 طبقه به مساحت کل 12898 متر مربع و شامل رستوران گردان، سکوی مشاهده، بخش های مخابرات و تلویزیون، تاسیسات، منطقه امن از آتش و نمایشگاه هنری. قطر این سازه حد اکثر 60 متر خواهد بود و بیشترین سطح زیر بنا را در بین برج های مخابراتی- تلویزیونی دارد.
بخش های جنبی: در کنار برج قرار دارند و شامل بخش های زیر هستند:
1. مرکز بین المللی همایش ها و جشنواره ها ؛
با یک سالن اصلی به ظرفیت 1500 نفر و
هشت سالن فرعی با ظرفیت های 60 تا 200 نفر
2 .هتل بین المللی 5 ستاره؛ در 18 طبقه و به مساحت 97 هزار متر مربع جهت پذیرایی از گردشگران و شرکت کنندگان در نشست های مرکز همایش ها
3. مرکز تجارت بین المللی و پارک ای.تی. ؛ شامل مرکز معاملات بازرگانی، سالن های نمایشگاهی، بخش رایانه و ارتباطات، بخش اداری و کتابخانه تخصصی
پی ریزی بزرگ ترین پاکار
برج میلاد روی تپه های نصر ساخته می شود. این تپه ها پس از بررسی 14 نقطه مشابه در تهران انتخاب شدند. دوری از گسل های اصلی و به اصطلاح درجه یک تهران، بافت زمین شناسی مناسب، دوری از آب های زیر زمینی و مزیت اتوبان های اطراف در این انتخاب موثر بوده است.
پس از انتخاب محل و بررسی های زمین شناسی، که با حفر چند چاه به عمق صد متر و نمونه برداری از لایه های مختلف خاک انجام شد، سطح رویی تپه صاف و پاک سازی شد. سپس گودالی به عمق 14 متر و به قطر نزدیک به 70 متر روی تپه حفر شد. به این ترتیب، همه چیز برای پی ریزی بزرگ ترین پاکار کشور آماده شد.
پاکار برج میلاد از دو بخش تشکیل شده است: الف) پی دایره ای؛ دایره ای به قطر 66 متر و ضخامت 3 تا 5/4 متر از بتون مسلح ب) سازه انتقالی؛ نوعی هرم ناقص که شامل هسته مرکزی، دیواره های مایل و دیواره های مثلثی است. هسته مرکزی شامل یک هشت ضلعی به قطر 28 متر و تعدادی حفره است که جهت آسانسور، راه پله و تاسیسات استفاده می شود؛ دیوار های مایل ،که در واقع ریشه های برج هستند، بین4 /1 تا 7/1 متر ضخامت دارند و دیواره های مثلثی که واسطه بین دیواره های مایل و هسته مرکزی هستند، 5/1 متر ضخامت دارند.
قالب لغزنده و شاغول لیزری
بدنه اصلی برج ،که سازه بالا و دکل آنتن روی آن قرار می گیرد، از چهار باله و دو هشت ضلعی تو در تو تشکیل شده است و چند دیواره ارتباط آنها را با یکدیگر برقرار می کنند. هشت ضلعی خارجی محل قرار گیری 6 آسانسور و یک راه پله اضطراری است . درون هشت ضلعی میانی در تراز 5/247 متری محلی برای نصب پایه دکل تعبیه شده است.
برای ساختن بدنه اصلی برج از روشی به نام قالب لغزنده استفاده می شود. این قالب ،که به شکل هندسی بدنه برج ساخته شده است، روی 48 جک هیدرولیک قرار دارد و به کمک آنها جا به جا می شود . ارتفاع قالب حدود یک متر است و در هر بار بتون ریزی حد اکثر 20 سانتی متر بالا برده می شود. از این رو، روزانه حدود 2 متر بر ارتفاع برج افزوده می شود.