فرهنگ اصطلاحات برق
متقاضی
شخص حقیقی یا حقوقی که برقراری انشعاب یا انشعابهای برق و یا تغییر در قدرت و یا در مشخصات انشعاب و یا انشعابهای موجود را درخواست کرده ولی هنوز درخواست وی انجام نگرفته باشد.
مشترک
مشترک عبارت است از: شخص حقیقی یا حقوقی که انشعاب یا انشعابهای مورد تقاضای وی، بر طبق مقررات برقرار شده باشد.
شرکت
شرکت عبارت است از: شرکت یا سازمانی که به موجب مقررات قانونی به کار تولید، انتقال و توزیع نیرو و یا بخشی از این امور اشتغال داشته و برق متقاضی را تأمین می نماید و متقاضی پس از برقراری انشعاب، مشترک آن می گردد.
شبکه های فشار ضعیف عمومی
شبکه‌های فشار ضعیف عمومی عبارتند از: کلیه خطوط هوایی یا زمینی و سایر تأسیسات فشار ضعیف که برای توزیع نیرو از پستهای عمومی توزیع در معابر و گذرگاههای عمومی دایر و معمولا" از طریق جعبه انشعاب یا جعبه تقسیم و یا به طور مستقیم به خطوط سرویس مربوط می شوند و کلا" متعلق به شرکت میباشند.
ولتاژ اولیه ، ولتاژ ثانویه
در هر پست ترانسفور ماتور ولتاژ بالاتر را ولتاژ اولیه و ولتاژ پایین تر را ولتاژ ثانویه می نامند.
شبکه های فشار قوی عمومی
شبکه های فشار قوی عمومی عبارتند از کلیه خطوط هوایی یا زمینی و پستهای فشار قوی با ولتاژهای 11 کیلوولت یا بیشتر که برحسب مورد برای انتقال یا توزیع نیروی برق دایر و کلا" متعلق به شرکت میباشند. خطوط و پستهای هوایی یا زمینی با ولتاژهای 11 ، 20 و 33 کیلوولت به طور اخص شبکه‌های فشار متوسط نامیده می شوند.
خطوط هوایی یا زمینی و پستهای با ولتاژهای 63 ، 66 و 132 کیلوولت به طور اخص شبکه‌های فوق توزیع نامیده می شوند. خطوط هوایی یا زمینی و پستهای با ولتاژهای 230 و 400 کیلوولت به طور اخص شبکه‌های انتقال نامیده می شوند.
فیدر
فیدر عبارت است ازمجموعه ای از وسایل قطع و وصل با ولتاژ اسمی معین که برای دریافت برق از بالادست سیستم برق رسانی و تحویل آن به پایین دست سیستم تعبیه میگردد. فیدرها به لحاظ شمول مفاد این آیین‌نامه به شرح ذیل دسته بندی میشوند:
فیدر در مورد خط فشار متوسط خروجی از پست فوق توزیع عبارت است از تابلو و تجهیزات آن که در اطاق ولتاژ فشار متوسط پست فوق توزیع قرار گرفته و خط فشار متوسط ازآن تغذیه می گردد.
فیدر در مورد خط فشار متوسط انشعابی از خط موجود عبارت است از جداساز (سکسیونر) هوایی و یا یک سری قطع کننده که خط انشعابی از آن طریق تغذیه میشود.
فیدر در مورد خط فشار متوسط خروجی از پست توزیع زمینی عبارت است از تابلوی جداساز (سکسیونر) قابل قطع زیر بار و یا تابلوی کلید (دژنکتور) که خط خروجی مذکور را تغذیه می نماید. فیدر فشار قوی ترانسفورماتور در پست زمینی عبارت است از تابلوی کلید (دژنکتور) و یا تابلو سکسیونر فیوزدار که ترانسفورماتور را به شبکه فشار قوی اتصال می دهد.
فیدر در مورد پست ترانسفورماتور توزیع هوایی عبارت است از مجموع قطع‌کننده‌ها و برقگیرها که در محل اتصال خط فشار متوسط به ترانسفورماتور نصب می شوند.
فیدر در مورد خطهای خروجی فشار ضعیف عبارت است از کلید یا کلید فیوز نصب شده در تابلوی فشارضعیف پست ترانسفورماتور که از طریق آن برق فشارضعیف برای مصرف‌کننده (یا مصرف کنندگان) ارسال می گردد.
چنانچه تابلوی فشار ضعیف دارای بیش از یک خط خروجی باشد، هر کلید فیوز منصوب در ابتدای هر خط خروجی یک فیدر محسوب خواهد شد. در این صورت بهای کلید کل اتوماتیک (کلید خروجی ترانسفورماتور) و قیمت تابلو را باید به نسبت بین کلید فیوزهای خروجی موجود تقسیم کرد.
خطوط نیرو رسانی
خطوط انتقال، فوق توزیع و توزیع که شبکه عمومی موجود را با ظرفیت کافی به نقطه تحویل متصل می کنند خطوط نیرورسانی نامیده می شوند.
خط سرویس (در شبکه فشار ضعیف)
خط سرویس عبارت است از بخشی از خطوط نیرورسانی که مقطع آن متناسب با قدرت انشعاب یا انشعابات متقاضی در نظر گرفته شده است و شبکه فشار ضعیف عمومی یا پست عمومی توزیع را به نقطه تحویل متصل می کند. خطوط سرویس کلا" متعلق به شرکت و در اختیار آن می باشند.
وسایل اندازه گیری و کنترل
این وسایل عبارتند از: کنتور یا کنتورها، فیوزها، ساعت فرمان و سایر ملحقات و کلیه وسایل و دستگاههای مربوطه که به منظور محدود کردن یا سنجش مقدار توان و انرژی برق (اکتیو و راکتیو) بر طبق قرارداد در نقطه تحویل نصب می شوند و در اختیار شرکت می باشند. محل نصب این وسایل در تمامی موارد توسط شرکت تعیین می گردد.
نقطه تحویل
نقطه تحویل عبارت است از نقطه‌ای که تأسیسات شرکت به تأسیسات مشترک اتصال داده می شود و در آن محل وسایل اندازهگیری نصب می گردد.
خطوط نیرورسانی و تأسیسات اختصاصی برقی مشترک خطوط نیرورسانی و تأسیسات اختصاصی برقی مشترک عبارتند از: کلیه خطوط انتقال و فوق توزیع و توزیع و تمام سیم کشی ها، وسایل و دستگاههای برقی که بعد از نقطه تحویل واقع شده‌اند. نگهداری و تعمیر و کنترل کلیه خطوط نیرورسانی و تأسیسات اختصاصی برقی مشترک بر عهده او میباشد.
قرارداد برقراری انشعاب برق
قرارداد برقراری انشعاب برق عبارت است از قرارداد منعقده بین شرکت و متقاضی، که بر طبق مفاد آن انشعاب برق دایر میگردد.
انشعاب برق
انشعاب برق عبارت است از امکان استفاده مجاز از انرژی الکتریکی که از طریق دایر کردن خطوط و وسایل اندازه گیری لازم بر طبق مقررات محقق میشود.
انشعاب برق فشار ضعیف: انشعاب برق فشار ضعیف عبارت است از انشعاب برق یکفاز با ولتاژ 230 ولت و سه فاز با ولتاژ 400 ولت، با تغییرات مثبت و منفی 5 درصد.انشعاب برق فشار قوی: انشعاب برق فشار قوی عبارت است از انشعاب برق با ولتاژهای 1 کیلوولت و بیشتر.
تأمین برق
تأمین برق عبارت است از عرضه توان و انرژی مورد تعهد شرکت در قرارداد منعقده در نقطه تحویل با ولتاژ استاندارد و فرکانس 50 هرتز با تغییرات 3/0 مثبت و منفی ، اعم از اینکه مشترک از توان و انرژی استفاده بنماید یا ننماید.
انواع انشعابهای برق
انواع انشعابهای برق بر اساس نوع فعالیت و کاربری به شرح زیر است:
الف) انشعاب برق مصارف خانگی: انشعاب برق برای مصارف خانگی به انشعابی اطلاق می شود که صرفا" به منظور به کار انداختن و استفاده از وسایل و تجهیزات متعارف خانگی در واحدهای مسکونی دایر می گردد. واحد مسکونی در مناطق شهری عبارت است از مکانی برای زندگی که به تشخیص شرکت حداقل دارای یک اطاق و یک آشپزخانه و یک سرویس بوده و ورودی آن (اعم از اینکه در داشته و یا نداشته باشد) مستقل و یا مرتبط به راهروی اشتراکی و سیم کشی آن مجزا باشد. تشخیص واحد مسکونی در روستاها به عهده شرکت میباشد.
ب) انشعاب برق مصارف اشتراکی: این انشعاب برای به کار انداختن تأسیسات اشتراکی مانند آسانسور، شوفاژ، تهویه مطبوع یا روشنایی عمومی و امثال آن در بلوکها و مجموعه‌های ساختمانی مسکونی و شهرکهای مسکونی و صنعتی و عمومی به طور جدا از سایر انشعابات دایر می گردد. به هر بلوک و یا مجموعه ساختمانی که همه واحدهای آن دارای کاربری یکسان باشند تنها یک انشعاب برای مصارف اشتراکی واگذار می گردد. در صورتی که تأسیسات اشتراکی بلوک ها و یا مجموعه هایی که چند نوع فعالیت (مسکونی، تجاری، عمومی و غیره) در آنها انجام می شود مجزا باشد می توان بیش از یک انشعاب اشتراکی واگذار نمود.
ج) انشعاب برق مصارف عمومی: انشعاب برق برای مصارف عمومی به انشعابی اطلاق می شود که برای خدمات عمومی به کار رود.
د) انشعاب برق تولید (کشاورزی) : انشعاب برق تولید کشاورزی به انشعابی اطلاق می شود که از نیروی برق برای پمپاژ آبهای سطحی و زیرزمینی و یا پمپاژ مجدد آب برای تولید محصولات کشاورزی استفاده می کند و دارای پروانه معتبر بهره برداری از سازمانهایی آب منطقه‌ای نیز میباشد.
ز) انشعاب برق چاههای آب غیر کشاورزی: کلیه چاههای آب غیر کشاورزی با توجه به کاربردشان برحسب مورد بهای برق را با تعرفه‌های مربوطه پرداخت خواهند نمود.
ه) انشعاب برق تولید (صنعت و معدن) : انشعاب برق تولید (صنعت و معدن) به انشعابی اطلاق می شود که از برق برای به کار انداختن و بهره‌برداری از صنایع، کارخانه‌ها، استخراج معادن، صنایع کشاورزی برای تولید فرآورده‌های کشاورزی و دامی در کارگاهها (مشخص شده در تعرفه تولید) و صنایع کوچک و صنوف تولیدی که دارای پروانه معتبر بهره‌برداری از سازمانهای ذیربط هستند استفاده میشود.
و) انشعاب برق تجاری و سایر مصارف: انشعابی که برای محل کسب دایر میگردد مشمول این تعرفه می باشد.
ز) انشعاب برق مصارف آزاد: این انشعاب ویژه متقاضیانی است که تمایل به پرداخت هزینه‌های عمومی برقراری انشعاب برق را ندارند. برقهای غیردائم، چراغانیها و تابلوهای تبلیغاتی نیز از جمله اینگونه انشعابات محسوب می گردند.
ح) انشعاب برق برای فروش مجدد: این انشعاب ویژه مشترکینی می باشد که نیروی برق را به صورت یکجا از شرکتها دریافت و از طریق شبکه تحت مدیریت خود مجدد به مشترکین نهایی به فروش می رسانند.
انواع انشعابهای برق با توجه به نحوه مدیریت مصرف به شرح ذیل بوده و بر اساس تعرفه‌های ابلاغی برق مشمول نرخهای مختلف می گردند.
انشعابات نوع الف : مشترکینی که در اوقات اوج بار با اعلام قبلی شرکت با اعمال مدیریت مصرف بار خود را کاهش می دهند.
انشعابات نوع ب : مشترکینی که حتی در حالاتی که بنا بر پیش بینی مرکز کنترل شبکه (جهت جلوگیری از افت فرکانس، افت ولتاژ یا پرباری خطوط و پستها خارج از میزان مجاز) شرکت ناچار به اعمال خاموشی از پیش تعیین شده میباشد، قطع برق نخواهند داشت.
انشعابات نوع ج : مشترکینی که تنها در 20 ساعت شبانه روز غیر از اوج بار از انشعاب خود استفاده می کنند و در ساعات اوج بار (4 ساعت به تشخیص شرکت) از برق استفاده نخواهند کرد.
انرژی تحویلی
مقدار انرژی برقی تحویل شده که توسط وسایل اندازه گیری قرائت می شود،
انرژی الکتریکی تحویل شده می باشد. واحد انرژی الکتریکی، کیلووات ساعت است.
دوره مصرف
فاصله زمانی دو قرائت متوالی وسایل اندازه گیری، دوره مصرف میباشد.
ماهانه
دوره‌ای است که شامل 30 روز مستمر می باشد.
بهای انرژی
مبلغی که بر اساس تعرفه مربوطه بابت انرژی مصرفی می باید توسط مشترک پرداخت گردد.
رقم ثابت (آبونمان)
مبلغی ثابت که ماهانه بدون در نظر گرفتن میزان برق مصرفی می باید توسط مشترک پرداخت شود.
حداقل بهای برق
مبلغی است که اگر بهای برق ویا بهای انرژی و رقم ثابت ( آبونمان) مشترکین با قدرت کمتر از 30 کیلووات بر حسب مورد کمتر از آن باشد ، مبلغ مزبور دریافت خواهد شد.
قدرت متوسط و لحظه‌ای
نسبت مقدار انرژی مصرف شده به مدت مصرف را قدرت مصرفی متوسط در طی آن مدت می خوانند. قدرت لحظه ای عبارت است از قدرت متوسط در فاصله زمان کوتاهی که بتوان در طی آن مصرف انرژی را ثابت دانست. واحد قدرت کیلووات است.
قدرت قراردادی (مجاز)
قدرتی که در قرارداد تعیین شده و مشترک حق استفاده بیش از آن را ندارد.
حداکثر بار
حداکثر قدرت مصرفی وسایل برقی مشترک که به طور همزمان در نقطه تحویل به کار می افتند یا انتظار می رود به کار بیفتند. واحد سنجش = کیلووات است.
ضریب قدرت
نمایانگر کیفیت به کارگیری ظرفیت تأسیسات الکتریکی و برابر است با نسبت توان حقیقی به ظاهری. ضریب قدرت مجاز مشترک حداقل 9/0 میباشد و چنانچه کمتر از 9/0 گردد مشترک می باید نسبت به نصب تجهیزات لازم اقدام نماید.
ضریب بار (نسبت بار)
عبارت است از نسبت انرژی (کیلووات ساعت) مصرف شده طی یک دوره زمانی مشخص به حاصل ضرب حداکثر قدرت مصرفی (کیلووات) و تعداد ساعات آن دوره زمانی. ضریب بار معمولا" به صورت درصد بیان میشود.
فاصله زمانی قدرت
مدت زمان مشخصی که قدرت متوسط در طی آن به عنوان قدرت مصرفی منظور می گردد. فاصله زمانی قدرت 15 دقیقه تعیین میشود.
بهای قدرت
مبلغی که بر اساس تعرفه بابت هر کیلووات (قدرت مصرفی یا قراردادی) می باید در هر دوره ماهانه پرداخت گردد.
روشنایی معابر عمومی
روشنایی معابر عمومی شامل روشنایی پیاده‌روها، خیابانها، کوچه‌ها، بزرگراه‌ها، شاهراه‌ها، پلها و اماکن مشابه می باشد.
محل نصب وسایل اندازه گیری
وسایل اندازهگیری و سایر تجهیزات مربوطه در مکان مناسبی با نظر شرکت و بر اساس استاندارد به طریقی نصب میشود که فضا ی کار مناسب در همه جوانب وجود داشته باشد. نصب وسایل اندازهگیری در داخل ساختمان در صورت تأیید شرکت مجاز خواهد بود.
قرائت وسایل اندازه گیری
قرائت وسایل اندازهگیری به منظور تنظیم صورتحساب در فواصل تعیین شده، توسط شرکت انجام خواهد شد.
بازفروش برق
عبارت است از فروش برق توسط مشترک (مشترکین) به اشخاص ثالث، در محدوده انشعاب واگذار شده.
تعرفه
عبارت است از تعرفه‌های برق و شرایط عمومی آن. بر حسب مقطع زمانی موضوعات، تعرفه‌های همان مقطع زمانی معتبر بوده ومورد استناد قرار میگیرد.
اساس کار فیوز چیست ؟
فیوز یک عنصر حفاظتی در مدار است که هرگونه اضافه جریانی را که بیشتر از مقدار نوشته شده روی فیوز باشد تشخیص داده و آنرا سریع قطع می کند .
بدین صورت که جریان اضافه سبب تولید گرما در فیوز شده و یک سیم حساس به حرارت را که در مسیر عبور جریان و در داخل فیوز قرار دارد ذوب میکند و در نتیجه مسیر عبور جریان قطع شده و اتصال کوتاه بطور موقت برطرف میشود اما تا زمانی که عامل ایجاد کننده اتصال کوتاه مرتفع نگردد عوض کردن فیوز فایده ای ندارد .
کنتور :
امروزه برای اندازهگیری قدرت الکتریکی در جریان تکفاز و سهفاز از کنتور استفاده میشود که به صورت کنتور راکتیو وکنتور اکتیو ساخته میشود. توان مصرفی توسط کنتور سنجیده میشود .
در ساختمان داخلی کنتور اندوکسیونی دو هسته آهنی از ورقه دینامو بکار رفته بطوریکه یکی از این هستهها حامل سیمپیچی جریان و دیگری حامل سیمپیچی ولتاژ میباشد . صفحه آلومینیومی که حول محور خود آزادانه قابل گردش است که گردش این صفحه توسط چرخدندههایی به شمارهانداز منتقل میشود . جهت تنظیم سرعت صفحه آلومینیومی از مغناطیس دائمی نعلی شکل استفاده شده است .
موقعی که از سیمپیچی ولتاژ و سیمپیچی جریان ، جریان عبور مینماید طبق قوانین الکترومغناطیس در هستههای بوبین ولتاژ و بوبین جریان فلوی مغناطیسی ایجاد میشود خطوط قوای این میدانها از داخل صفحه آلومینیومی عبور کرده و در این صفحه ایجاد جریانهای فوکو می کند که متناسب با عبور جریان صفحه آلومینیومی (صفحه دیسک ) را به گردش در میآورد و با گردش صفحه دیسک شوارنده بکار میافتد.