درس هایی از یکصد شرکت برتر
مقدمه
متاسفانه اغلب سازمان ها، از نظر جو یا فضای سازمانی از وضعیت مناسبی برای کار کردن برخوردار نیستند. قابل ذکر است که سیاست ها، برنامه ها و شرایط مالی سازمان در ایجاد جو مناسب عامل تعیین کننده محسوب نمی شوند. بر اساس مصاحبه با هزاران کارمند در یکصد شرکت برتر، عوامل تعیین کننده برای ایجاد جو سازمانی متعالی شناسایی شد، که عبارتند از: اعتبار، احترام، عدالت، افتخار و صمیمیت: در واقع اعتماد قوی کارکنان به سازمان و مدیریت، عامل محیط متعالی برای کار تلقی می شود.
در این مقاله ابتدا جو یا محیط متعالی تعریف می شود و سپس هر یک از عوامل مزبور و متغیرهای مرتبط مورد بحث قرار می گیرند. ضمنا نمونه هایی از شرکت های مورد بررسی و نحوه دستیابی این شرکت ها به عوامل و متغیرهای یاد شده مطرح می شود. در بخش بعدی مزایای ناشی از خلق محیط متعالی ارایه خواهد شد.
تعریف محیط متعالی
محیط متعالی برای کار جایی است که کارکنان به مدیریت سازمان اعتماد دارند و به کاری که انجام می دهند، افتخار می کنند و از رابطه با همکاران خود لذت می برند. در واقع احساس کارکنان نسبت به محیط کار را می توان در سه جنبه مورد توجه قرار داد و همین ابعدا اساس تمایز بین محیط کار معمولی یا خوب و محیط کار متعالی یا ایده ال را تشکیل می دهد.
1) احساس فرد نسبت به مدیریت سازمان
2) احساس فرد نسبت به شغل خود
3) احساس فرد نسبت به همکاران خود
در پژوهشی که از زریق مصاحبه با هزاران کارمند شاغل و در یکصد شرکت برتر جهان انجام شد، مصاحبه شوندگان به بیان محیط مناسب برای کارکردن و ویژگی های سازمانی آن پرداختند. نتایج این پژوهش نشان داد که سیاست ها، برنامه های سازمان، وضعیت مالی یا ارزش سهام شرکت هیچکدام سازمان را به محیطی مناسب برای کار کردن تبدیل نمی کند، بلکه آنچه از سازمان یک محیط کاری ایده ال و مطلوب می سازد، وجود شرایط یا ویژگی های زیر است (به شکل شماره 1 نگاه کنید).
1- کارکنان به روسا و مدیران خود اعتماد داشته باشند.
2- کارکنان به کار و شغل خود افتخار کنند.
3- کارکنان از کار کردن با همکارانشان لذت ببرند و آن را خوشایند بیابند.
به این ترتیب مطالعات انجام گرفته در یکصد شرکت برتر، نشان داد، تفاوت جو سازمانی متعالی و جو سازمانی خوب از پنج متغیر اعتبار، احترام، عدالت، افتخار و صمیمیت آشکار می گردد. سه متغیر اول بر روی هم بیانگر مفهوم اعتماد است. در جدول شماره 1 نحوه برخورد و عملکرد شرکت های برخوردار از محیط متعالی با هر یک از عوامل مذبور تشریح گردیده است. در ادامه هر یک از عوامل مورد یحث قرار گرفته و مثال هایی برای درک بهتر آنها ارایه خواهد شد.
اعتبار این عامل بیانگر نگرش کارکنان درباره مدیریت است و سه بعد اساسی زیر را در بر می گیرد.
1- ارتباطات دوجانبه: ارتباطات غیر رسمی و دوجانبه؛ به این مفهوم که هم مدیریت با کارکنان و هم کارکنان با مدیریت به طور غیر رسمی ارتباط دارند.
2- قابلیت: توانایی مدیریت در هماهنگی منابع، احساس مسئولیت، خلق و ارایه چشم اندازی روشن از فعالیت های سازمان و تنظیم مسیر دستیابی به آن. به عبارت دیگر عملکرد مدیریت به نوعی است که کارکنان به صلاحیت و شایستگی او اعتماد دارند.
3- صداقت: قابل اعتماد بودن، درستی و رفتار اخلاقی. مدیریت در طول زمان، در کنار ارتباطات دو جانبه و قابلیت مدیریتی. با رفتار صادقانه و پایبندی به اصول اخلاقی، کارکنان را به خود جلب می نماید.