تحقیق مقاله چغندر قند

مقدمه

قبل از پیدایش چغندر قند معمولی مردم قند مورد نیاز خود را از نیشکر تامین می کردند یک دانشمند آلمانی در سال 1747 موفق شد که از چغندر قند (ریشه) قند تهیه کند.

از نظر اقتصادی چغندر قند یکی از محصولات مهم کشوری محسوب می شود زیرا ماده این گیاه بسیار قوی و پر نیرو است تاریخچه کشف آن از سال 1273 شمسی شروع شده که اولین کارخانه آن کرج بوده است اما امروزه تعداد این کارخانه بسیار بیشتر شده و حتی از 30 کارخانه بیشتر شده ولی تعداد کارخانه نیشکر زیاد نیست و به 2 یا 3 کارخانه می رسد. ریشه چغندر قند شکل مخروطی دارد تعداد کروموزمها در حالت دیپلونید 18 عدد است همان طور که ذکر شد علاوه بر قند مواد دیگری از چغندر بدست می آید که در حدود 90% ریشه حقیقی و 10% طوقه گیاه وجود دارد.

N ازت:

ازت مهمترین عنصری است که در زراعت چغندر قند به صورت کود مصرف می شود، زیرا خاکهای محدودی دارای مقدار کافی ازت به فرم قابل دسترس برای بدست آمدن حداکثر رشد این گیاه هستند وقتی که این عنصر محدود باشد عملکرد به نحو چشم گیری کاهش می یابد و ممکن است در برخی خاکها به نصف کاهش یابد. ازت اثر بارزی روی ظاهر گیاه دارد که قابل توجه ترین آنها، بهبود رنگ گیاه و افزایش قدرت سطح سبز گیاه (کانوپی) است.

زیادی ازت باعث کاهش غلظت قند در ریشه گیاهی (قند ریشه) می شود. ازت زیاد باعث کاهش کیفیت ریشه می شود.

ازت نمو برگها را افزایش داده و در نتیجه جذب به سرعت انجام می گیرد. و رشد سریع برگها در ابتدای دوره ای که قند تولید می شود، این دوره را طولانی کرده و مقدار محصول را افزایش می یابد. یک زراعت خوب چغندر قند برای آنکه قند و ریشه کافی تولید کند به 200-150 کیلوگرم ازت در هکتار نیاز دارد. اضافه  کردن این مقدار ازت به خاک بستگی به حاصل خیزی زمین دارد. در خاکهای اسیدی بعلت اینکه نیترینیکاسیون خوب انجام نمی گیرد احتیاج به چغندر قند به ازت بیش از خاکهای خنثی و یا قلیایی است. جذب و مصرف ازت توسط چغندر در 80-70 روز اول زندگی کم و حدود اوایل خرداد ماه زیادتر است در اواخر زندگی گیاه نیز بایستی به گیاه ازت نداد زیرا تجمع قند کاهش می یابد. بیشتری مقدار ازت را بایستی هنگام کاشت اضافه نمود و حدود 6-5 سانتی متر زیر خاک کرد و در مرحله تنک کردن ازت را اضافه می کند.

کود سرک:

چون چغندر دارای ریشه عمیق و بزرگ است بخصوص ریشه های فرعی در عمق زیاد خاک قرار دارد. هر گاه در مصرف کود ازته تاخیر شود و یا کود در سطح خاک قرار گیرد ریشه به موقع و به طور کامل نمی تواند از آن استفاده کند و در نتیجه آثار کمبود ماده ازته در گیاه ظاهر می شود و این مسئله در مناطق خشک خیلی مهمتر از مناطق مرطوب است زیرا بعلت کمبود رطوبت و باران و آب کود ازته در سطح خاک باقی مانده و در نتیجه وزن ریشه کمتر خواهد بود و از طرفی دیگر چون علفهای هرز یکساله دارای ریشه کوچک و سطحی هستند بهتر  می توانند از کود استفاده کنند، بدین جهت بهتر است کود را با شخم سطحی و یا با کود پاشهای مخصوص در عمق کافی قرار گیرد کود در سطج خاک باشد بایستی بوسیله هرس در اثر کمبود ازت برگهای چغندر قند کوچک و باریک و نازک باقیمانده و رنگ آنها سبز روشن است و این برگها حالت ایستاده قرار می گیرند، در گلبرگ برگهای کناری که سن آنها زیادتر است پریدگی رنگ ایجاد شده و حاشیسه برگها بتدریج کم رنگ تر شده و در نهایت نکروزه می شود.

در خاکهایی که دارای کمبود ازت هستند علایم کمبود ابتدا روی دو برگ نخستین و دو برگ تحقیقی و برگهای جلوی دیده می شود، کمبود ازت میزان کلروفیل و سرعت فتوسنتز برگهای مسن را کاهش می دهند وجود ازت ازدیاد ماده خشک ریشه و طوقه می شود. کود ازته تا حدودی مقدار نور دریافت شده را افزایش می دهد.

فسفر (5P2o):

فسفر روی ترکیبات مواد ذخیره ریشه چغندر قند اثر خیلی زیاد ندارد و در صورتی که در تناوب به گیاه قبلی کود فسفره کافی داده شده باشد زمان کشت چغندر باید در مصرف آن به مقدار زیاد صرفه جویی نمود. بطور کلی زراعت چغندر قند در هکتار حدود 80-60 کیلوگرم اسید فسفریک از زمین خارج می نماید. بنابراین با در نظر گرفتن جنس زمین، مقدار و نوع مواد غذایی در زمین افزودن 200-160 واحد از این ماده (فسفر) به زمین برای تغذیه چغندر کافی است زمان مصرف این کودها قبل از کاشت می باشد. هرگاه در زمینی که این گیاه کاشته می شود مقدار فسفر کم باشد در اثر کمبود این ماده برگها به رنگ سبز تیره در می آیند. معمولاً در خاکهای زراعی لازم است فسفر به صورت کود شیمیایی، کود ‎آلی و بقایای گیاهی به خاک اضافه شود تا فسفر خارج شده توسط گیاه جای گزین شود.

در چغندر نیمی از فسفر در ریشه ها و نیمی دیگر در تاج وجود دارد. غلظت فسفر در تمام اندامهای گیاه بلافاصله بعد از سبز شدن تا زمان برداشت کاهش می یابد.

علایم کمبود فسفر به ندرت روی گیاهان بالغ مشاهده می شود علایم کمبود بیشتر در گیاهچه ها قابل رویت است بویژه زمانی که خاک اسیدیته باشد و یا خاک و آفات و بیماریها و علف کشها به سیستم ریشه آسیب رسانده باشد کمبود فسفر موجب توقف رشد گیاه است رشد ریشه در اثر کمبود فسفر است و ریشه های الیفای ثانویه ایجاد می شود.

پتاس (K2o)

در رابطه با نیازهای غذایی چغندر قند به پتاسیم و سدیم را معمولاً با هم منظور می کنند چون این عنصر می تواند تا حدی جایگزین یک دیگر شوند مصرف یکی از این عناصر در صورت وجود عنصر دیگر به عملکرد بالاتری منجر می شود.

پتاس اثر سود مندی روی محتویات قند داشته و در تشکیل و تبدیل مواد در گیاه و عمل کرین گیری و ذخیره قند بسیار موثر است در نواحی خشک و نیمه خشک وجود پتاس جذب ازت را محدود ساخته و ذخیره فسفر را بهبود می بخشد و رشد ریشه را تحریک می نماید.

هرگاه پتاسیم بیش از اندازه مصرف گردد مواد محلول در عصاره گیاه را افزایش داده و در متبلور شدن قند در کارخانه اختلال ایجاد خواهد کرد.

اغلب زمین هایی در مناطق خشک قرار دارند از نظر پتاس غنی بوده و کمتر به اضافه کردن این ماده نیاز دارند. بطور کلی مقدار ماده پتاسی که توسط یک هکتار چغندر قند از زمین خارج می شود نسبتاً زیاد است بنابراین مقدار کود پتاسه لازم حدود 200-100 و گاهی اوقات 250 کیلوگرم میباشد که بهتر است قبل از کاشت به زمین اضافه شود.

در اثر کمبود ماده پتاسه در روی برگها کنه های سفید مایل به زرد و یا زرد روشن ایجاد شده  در کنار برگها و روی گلبرگها نقاط قهوه ای رنگ بوجود میآید در صورتی که کمبود ادامه یابد برگها به رنگ قهوه ای مایل به قرمز شده و قبل از رشد کامل از بین میروند.

پتاسیم از ماههای خرداد تا مرداد به سرعت توسط گیاه جذب می شود. مقدار پتاسیم در ریشه در زمان برداشت به حداکثر میرسد مقدار پتاسیم در تاج گیاه در اوایل ماه مهر به حداکثر رسیده و پس از آن در اثر از بین رفتن برگها کاهش می یابد.

پتاسیم در بافت های گیاهی بسیار متحرک بوده و در سرتاسر گیاه دیده می شود این عنصر برای فتوسنتز مهم بوده و برای حرکت قند به ریشه به پتاسیم نیاز است. گیاهانی که پتاسیم و سدیم دریافت کرده اند و درصد فاقد آنها به طور قابل توجهی بیشتر از سایر گیاهانی است که پتاسیم دریافت نکرده اند.

نمودار زیر این وضعیت را نشان داده است.

جذب پتاسیم توسط محصول که 50 تن در هکتار ریشه تولید کرده است.

پتاسیم سطح برگ چغندر قند را در ماههای اردیبهشت تا مرداد را افزایش میدهد این امر موجب می شود که گیاه انرژی نورانی بیشتری دریافت کرده (بخصوص هنگامی که در بهار بخش بزرگی از انرژی نورانی به خاک لخت برخورد می کند) و عملکرد قند افزایش می یابد.

پتاسیم را معمولاً در دوفرم به خاک اضافه می کنند 1- بصورت k2o و بصورت kcl.

امروزه پتاسیم را در طی ماههای پائیز یا زمستان و قبل از کشت به گیاه اضافه می کنند این مصرف زود هنگام پتاسیم چند مزیت دارد:

1- عدم اثر منحنی بر جوانه زدن بذر  

2- کاهش تراکم کاری در بهار

3-اختلاط بهتر پتاسیم با خاک

4-کاهش تردد ماشینهای کشاورزی در بهار در مزرعه

علاوه بر کمبودهایی که در صفحه قبل ذکر گردیده در هنگام کمبود پتاسیم در خاک روی دمبرگهای گیاه معمولاً لکه های نورانی قهوه ای ظاهر می گردد، ابتدا حاشیه برگها ظاهری سبز زیتونی تیره شده و سبب کلرز می شوند.

آهک (cao):

وجود آهک در خاکهای تحت کشت چغندر قند سبب اصلاح خواص فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیکی شده اسیدهای آزاد را به حالت ترکیب درآورده و باکتریهای مفید را به فعالیت می کشاند و خاک را پوک و قابل نفوذ می کند مقدار آهک مورد نیاز در خاکهای مختلف متفاوت است. در اراضی سنگین مقدار آهک مورد نیاز حدود 1000 تا 2000 کیلوگرم در هکتار به صورت پودر آهک و در خاکهای سبک 1500 تا 3000 کیلوگرم می باشد که معمولاً در پائیز و همراه با شخم در زمین پخش می کنند.

برای استفاده از آهک در زمین بهترین روش تعین PH خاک مزرعه است. هر قدر PH خاک پائین باشد مقدار مصرف آهک برای عمق 20 سانتی متری خاک بیشتر است و برعکس. مثال   در خاکی که سبک بوده و PH آن 4 است مقدار مصرف آهک 9 تن در هکتار و در خاکهای متوسط 15 تن در هکتار و در همین خاکها با PH 6 مقدار مصرف به ترتیب 3 و 4 تن در هکتار است.

اثر آهک بر PH خاک فقط پس از دو تا سه سال ظاهر می شود بنابراین در این حالت آهک حداقل 18 ماه قبل از کاشت مصرف شده و دوباره شخم زده می شود اگر شش ماه قبل از کاشت به آهک برای زمین نیاز باشد باید از مقدار بیشتری آهک استفاده کرد به این ترتیب PH لایه شخم خورده خاک در زمان کاشت چغندر قند به حالت خنثی می رسد.