مقدمه
در راستای همکاری متقابل موسسه تحقیقات برنج کشور با موسسه تحقیقات بینالمللی برنج (فیلیپین) خصوصاً جناب آقای دکتر کوش محقق برجسته برنج جهان تعداد زیادی از لاینهای برنج به منظور افزایش کیفیت رقمهای پرمحصول برنج خالص شده، توسط کارشناسان معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور در مازندران (آمل) از نظر سازگاری، میزان محصول، مقاومت به آفات و بیماریها، طول دوره رویش، خصوصیات کیفی و سایر صفات مورد ارزیابی قرار گرفته است. از بین لاینهای مورد آزمایش یکی از لاینهای انتخابی برتر بوده است که در سال 1377 در قالب طرح تحقیقی – ترویجی و با همکاری کارشناسان ترویج سازمان و مدیریتهای کشاورزی استان مازندران در مزارع برنجکاران کشت و ارزیابی شده است. نتایج حاصل از بررسیها نشان داده که لاین مورد نظر برتریهای قابل ملاحظهای نسبت به ارقام شاهد هراز، خزر و نعمت داشته است. بدین جهت در بهمن 1377 همزمان با گرامی داشت ایام مبارکه دهه فجر نام لاین مذکور به نام «فجر» پیشنهاد شده که پس از طی مراحل قانونی در سال 1379 این نام به تایید رسمی شورای عالی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی قرار گرفته است.
این رقم با دارا بودن صفات مطلوب نظیر زودرسی، عملکرد و کیفیت مطلوب، ارتفاع کوتاه، مقاومت کامل به بیماری بلاست و مقاومت نسبی به سایر آفات و بیماریها و با توجه به سازگاری وسیع این رقم در شالیزارهای مازندران و سایر استانهای برنج خیز کشور میتواند گامی موثر و مفید در خودکفایی تولید برنج داشته باشد. این رقم از نظر کیفیت پخت و عطر و طعم خیلی نزدیک به رقم بومی طارم میباشد.
ویژگیهای رقم فجر
الف: ویژگیهای زراعی
1-طول دوره رشد از کاشت تا برداشت 130 روز
طول دوره خزانه 30 روز
طول دوره مرحله رویشی و پنجه زنی 40 روز
طول دوره شروع مرحله زایشی تا گلدهی 30 روز
2-ارتفاع بوته 7/107 سانتیمتر
3-وضعیت خروج خوشه از غلاف کامل
4-رنگ شلتوک زرد روشن
5-وضعیت ریشک کمی ریشک دارد
6-ریزش دانه کم
ب: ویژگیهای کیفی
1-طول دانه شلتوک 32/10 میلیمتر
2-طول دانه برنج سفید 02/8 میلیمتر
3-طول دانه پس از پخت 28/10 میلیمتر
4-عرض دانه برنج سفید 88/1 میلیمتر
5-درصد تبدیل 66
6-درصد دانه سالم 08/43
7-درصد خرده برنج 9/22
8-وضعیت دانه از نظر گچی بودن حالت گچی ندارد
9-درجه حرارت زلاتینه شدن 6
10-غلظت ژل 68 نرم
11-درصد آمیلوز 9/22
12-عطر و طعم خوب
ج: مقاومت به آفات و بیماریها
1-کرم برگخوار متحمل
2-کرم ساقهخوار متحمل
3-بیماری بلاست مقاوم
4-بیماری پوسیدگی طوقه متحمل
5-بیماری شیت بلایت – سوختگی غلاف کمی حساس
د-عملکرد و اجزای وابسته به آن
1-مقدار شلتوک برنج 5/6-6 تن در هکتار (4)
2-وزن هزار دانه 2/23 گرم
3-تعداد کل دانه در خوشه 170 عدد
4-تعداد دانه بارور در خوشه 124 عدد
5-تعداد دانه پوک در خوشه 46 عدد
6-تعداد پنجه در هر کپه 17/8 پنجه
7-تعداد کپه در هر متر مربع 25 کپه