تحقیق مقاله کاسنی

پیشگفتار

در جوامع در حال توسعه امروزی، هدف پیشرفت و افزودن بر دستاوردهای جدید برای غلبه بر مشکلات است. از طرفی وابستگی اقتصادی خود عامل مهم بازدارنده‌ای از تحقیقات بوده، لذا برای رفع این عامل وبدست آوردن جایگاه مناسب، تلاشهای گسترده معقول و منطقی تحقیقاتی، برای عمومیت بخشیدن به فرهنگ علمی در این نوع جوامع، لازم و ضروری به نظر می رسد. چه تحقیق و پژوهش نشان داده است که پایه واساس هر گونه برنامه ریزی بوده و یکی از ارکان مهم اسطوره صنعت و تکنولوژی بشمار می‌آید. در همین راستا به خوبی نشان داده شده که امر تحقیقات در نوآوری ها جایگاه بسزا داشته ونیروی محرکه هر کشور مترقی بشمار می‌رود.

از آنجائی که گیاه درمانی شاخه ای از علم پزشکی و داروسازی است و با توجه به ارزش و اهمیت گیاهان دارویی ونیز مصرف روز افزون آنها که پایه طب سنتی ایران را تشکیل می دهد، لذا آشنائی با گیاهان داروئی مورد توجه خاص می‌باشد، چه دانش طب سنتی از قرنها پیش رواج داشته است. در این برهه از زمان که با توسعه طرح ژنریک و تغییر نظام دارویی ایران، استفاده از گیاهان طبی اهمیت ویژه ای یافته، لذا کاشت و ترویج آنها، پایه استفاده از طب سنتی را محکم کرده و رشد دوباره آنرا نوید می دهد. بنابراین به منظور معالجه بیماران در مقابل داروهای شیمیایی که اثرات نامطلوبی بر روی انسانها دارد، کوشش گردیده که از طریق کاشت و تعیین مشخصات بوتانیکی، مراحل فنولوژیکی ، ترکیبات شیمیایی ، خواص درمانی ، مقدار مواد موثره و نیز نحوه بکارگیری آنها در مراحل مختلف رشد، تحقیقات بیشتری انجام گیرد. به همین خاطر نتایج کاشت گیاه کاسنی که یکی از گیاهان دارویی مهم بوده و از قرنها پیش به صورت مختلف مورد استفاده های گوناگونی قرار می گرفته، ارائه تا علاقمندان را به خصوصیات گیاهشناسی و نحوه کاشت این گیاه مهم آشنا ساخته و از این طریق بتوان در احیای آن کوشا باشیم.

تاریخچه

گیاه کاسنی از جمله گیاهان مفیدی است که تاریخ استفاده آن به دورانهای قبل از میلاد مسیح می رسد و مصرف آن بین ملل مختلف جهان متداول بوده است، به طوری که اطباء آن دوران از جمله جالینوس، پلین، دیوسکورید و عده ای دیگر برای کلیه قسمتهای این گیاه به عنوان درمان و بهبودی بیماریها اهمیت زیادی قائل بوده اند و هنوز هم به دلیل اعتقادی که بیشتر مردم به این گیاه دارند آنرا برای مداوای بیماری های مختلف مصرف می کنند که در این باره نیز به ویژه در کتابهای دیگر توصیه هایی شده است و به همین دلیل گیاه کاسنی نه تنها شهرت خود را از دست نداده است، بلکه امروزه علاوه بر جمع آوری گونه های وحشی آن، به صورت اهلی نیز کشت می شود. (1)

مصرف کاسنی از قدیم الایام بین ملل مختلف معمول بوده و تاریخ استفاده از آن، به قرون قبل از میلاد مسیح نسبت داده می شود. شهرت درمانی آن در این زمانها، بیشتر به جهت آن بوده است که عموم مردم، آنرا گیاهی مفید برای کبد می دانسته اند. دانشمندانی نظیر Dioscoride, Pline و جالینوس، برای آن اثرات درمانی متعددی قائل بوده اند، سالاد کاسنی را مقوی معده می دانسته اند وشیره گیاه را برای رفع درد چشم و مسمومیت ها، به یکدیگر توصیه می نموده اند . پرورش کاسنی تدریجاً بعلت زیبایی خاصی که گیاه پس از گل دادن پیدا می کند، در بعضی باغهای سطنتی معمول گردید و توجه مردم نسبت به آن در قرون وسطی زیاد شد. از این زمان به بعد، چون مردم به صفات درمانی آن پی برده بودند، آنرا بصورت یک گیاه داروئی مفید و موثر به یکدیگر معرفی می نمودند و چون ظاهر گیاه طوری است که شناختن آن بسهولت امکان پذیر است، از این جهت استفاده از گیاه، در طی مدتی کوتاه بین مردم معمول گردید بطوری که هنوز هم کاسنی شهرت درمانی خود را از دست نداده است و بسیاری از مردم به اثرات درمانی آن اعتقاد زیاد دارند و ازآن در رفع بیماریهای مختلف که بدان اشاره می شود استفاده بعمل می‌آورند. (4)

گیاه شناسی کاسنی

Cichorum intybus L.

C.caeruleum Cilib, C.commune Pall.

فرانسه : Chicoree sauvage, C.Intybe, Chiocoree commune

انگلیسی:  Wild succory, Sucoory , Common Chicory, Chicory

آلمانی: Zichorienwegwart, Gemeine Wegwart, Cichorienwurzel

ایتالیائی: C.amara, Radicchio-buono, Cicorea salvatica, Cicoria

فارسی : کاسنی – عربی شکوریه (Shikorayah)، سرس (Siris)

گیاهی علفی ودارای ساقه ای است که در حالت وحشی، ارتفاعش به 5/0 تا 5/1 متری می رسد ولی اگر پروش یابد از دوستر نیز تجاوز می نماید. از اختصاصات آن این است که ریشه ای قوی، به قطر انگشت، به درازای 5/0 تا یک متر و به رنگ قهوه ای دارد ولی اگر قطع گردد، رنگ مانند به سفید نمایان می سازد. درداخل ریشه آن، شیرابه ای شیری رنگ جریان دارد.

ساقه کاسنی، باریک ، استوانه ای و دارای انشعابات کم در ناحیه مجاور راس است بطوری که منحصراً در قسمتهای انتهائی ساقه، شاخه‌هائی با حالت فاصله دار از محور اصلی، در گیاه دیده می شود. (4)

کاسنی،برگهای متناوب و پوشیده از تارهای فراوان در اطراف رگبرگ میانی دارد. شکل ظاهری برگهای قاعده ساقه آن با بقیه فرق دارد، مانند آنکه در قاعده ساقه، برگها عموماً دراز، منقسم به قطعات عمیق دندانه دار و منتهی به یک قسمت انتهائی مثلث شکل است و هر قدر که به راس ساقه نزدیک گردیم، برگها کوچکتر می شوند و کناره تقریباً ساده و وضع ساقه آغوش پیدا می‌کنند. گلهای زیبا و آبی رنگ کاسنی، در تابستان از تیر تا شهریور ظاهر می شود و چون به تعداد زیاد و به شکل فاصله دار در طول محور دراز ساقه وانشعابات آن شکفته می گردد از این جهت منظره بسیار زیبا به گیاه می‌بخشد. (4)

بعضی از پایه های این گیاه نیز بتناسب شرایط متفاوت محیط زندگی، دارای گلهائی به رنگهای سفید یا گلی می باشند. (4)

در هر کاپیتول کاسنی، 18 تا 20 گل زبانه ای منتهی به 5 دندانه دیده می شود که در انولوکری سبزرنگ و مرکب از 2 ردیف براکته واقع اند. میوه آن فندقه، 4 سطحی، نسبتاً‌مسطح و منتهی به مجموعه‌ای از فلسهای بسیار کوچک است. (4)

کاسنی،گیاهی است که در نواحی مختلف، بتفاوت به صور یکساله، دوساله و چند ساله در می‌آید. از مشخصات آن این است که گلهایش در مقابل تابش نور خورشید، حالت شکفته و بازشده به خود می‌گیرند در حالی که هنگام غروب آفتاب یا موقع شب، یا در هوای مه‌ آلود و یا بارانی، گلهای واقع بر روی کاپیتول، به هم نزدیک می گردند و آنرا به صورت ناشکفته جلوه می دهند. (4)

پرورش کاسنی، مراقبت زیاد ندارد. از نظر درمانی نیز ریشه ضخیم و گوشتدار و برگهای قاعده ساقه و حتی گل و دانه آن مورد توجه است که آن هم اگر از گیاه وحشی به دست آید مزیت بیشتری دارد. (4)

در موقع خارج کردن ریشه کاسنی از زمین باید به این نکته توجه شود که ریشه ها در آخر سال اول، از زمین خارج گردد،زیرا در غیر این صورت اگر دیرتر به دست آید، حالت گوشتدار بودن آن از دست می رود و سخت وچوبی و غیر قابل استفاده می شود. برگ کاسنی را باید موقعی از ساقه جدا کرد که در مرحله رشد کامل باشد زیرا در غیر این صورت به نسبتی که زودتر چیده شود، به نمو ریشه گیاه زیان وارد می آورد. (4)

کاسنی،در زمان های آهکی – رستی که رطوبت کافی داشته و به خوبی آنرا شخم زده باشند بهتر رشد می کند. برای پرورش آن، دانه گیاه را در اوایل اردیبهشت بر روی خطوطی به فواصل 20 تا 40 سانتیمتر از یکدیگر می‌کارند. (4)

کاسنی دارای واریته های متعددی برای پرورش دادن است که بعضی از آنها برگهای پهن و برخی دیگر ،برگهای موجودار و منقسم دارند.(4)

قطعات ریشه کاسنی را معمولا پس از بو دادن،به صورت گرد درآورده مانند قهوه به مصرف می رسانند ولی گرد مذکور که Chicoree-café نامیده می شود، طعم و بو و عطر مطبوع قهوه را فاقد است. (4)

اختصاصات تشریحی : ریشه کاسنی در برش عرضی، اختصاصات تشریحی زیر را نشان می دهد:

1- لایه های چوب پنبه، مرکب از سلولهای مسطح وقرصی شکل که به وضع منظم، به دنبال یکدیگر قرار گرفته اند.

2- پارانشیم پوستی که از سلولهای ریز و فشرده به هم تشکیل می یابد و در داخل آنها انشعابات لاتیسیفرها دیده می‌شود.

3- عناصر آبکشی مرکب از سلولهای چند وجهی کوچک که امتداد اشعه مغزی، آنرا قطع می‌نماید.

4- ناحیه چوب، شامل پارانشیم چوبی، آوندهای چوبی متعدد و لاتیسیفرها.

لاتیسیفرهای ناحیه چوب عموماً محتوی لاتکسی به رنگ مایل به قهوه ای وکاملا مشخص می باشند.

در حد فاصل ناحیه چوب و آبکش، لایه کامبیوم قرار دارد که به خوبی در زیر میکروسکوپ تشخیص داده می شود.

در برش طولی ریشه کاسنی، مجاری ترشحی لاتکس محتوای شیرابه، به صورت شبکه ای قابل تشخیص است. (4)

ترکیبات شیمیائی – برگ کاسنی دارای املاحی نظیر سولفاتها و فسفاتهای سدیم، منیزیوم و پتاسیم و نیترات پتاسیم است. گلوکزید تلخی به نام شیکورین Chicorine یا سیکورین Cichorine نیز درآن یافت می شود.

گلهای آن بعلاوه دارای سیکورئین می باشد که ایزومراسکولین esculine است.

سیکوری ئین cichoriine ،به فرمول  و به وزن مولکولی 28/340 است. درگلهای کاسنی یافت می شود ، استخراج آن توسط Merz انجام گرفته و بعداً توسط محققین دیگر سنتز گردیده است. (4)

سیکوروئین به صورت بلورهایی سوزنی شکل با 2 ملکول آب تبلور به دست می آید. در گرمای 313 تا 215 درجه پس از خشک شدن در دستگاههای خشک کننده ، ذوب می شود. در آب ، الکل و اسید استیک محلول است. در اتر و اتر دوپترول حل نمی شود. در قلیائیات رقیق قابلیت انحلال دارد و محلول زرد رنگ بدون فلورسنس ( اختلاف آن با اسکولین) ایجاد می‌کند. (4)

ریشه کاسنی دارای 11 تا 15 درصد اینولین، 10 تا 22 درصد قندهای مختلف نظیر گلوکز، لولز و ساکارز، یک ماده زینتی، سوسیلاژ، مقدار کمی تانن، اسانس ، پکتین ، لوولین Levuline و شیکورین است که بسهولت در آب، تبلور حاصل می کند. مقدار درصد اینولین که به حالت محلول در شیره سلولی اعضای گیاه وجود دارد تدریجاً در پائین زیاد می گردد در حالی که مقدار آن در بهار، به حداقل می رسد. برگ و ریشه گیاه دارای ویتامین های P,K, C,B است.