پیشدرآمد
ما در جهانی به سر میبریم که امور آن بسیار پیچیده، تودرتو و تا حدودی حیرتآور است. مردم با اعتقادات دینی گوناگون در آن زیست میکنند. تنوع ادیان (religiousdiversity) به قدری زیاد است که حتی یک گزارهی آن ها در یک قالب نمیگنجد. این کثرت ها نه تنها در حوزهی دین و اعتقاد دینی بلکه در حوزههای فرهنگ، زبان، اندیشه، عالم، فلسفه، هنر، تمدن و دهها مقولهی دیگر نیز سرایت کرده است.
امروزه انسانها، متدینان، دانشجویان و جهان گردان در اثر ارتباطات بینالمللی، در حال دادوستد علمی، فرهنگی، تجاری، صنعتی و… می باشند. دهکدهی جهانی به این ارتباطات شدت داده شده است و همین امر، سبب توجه اندیشمندان به فرهنگها، ادیان، علوم و فلسفههای مختلف شده و منشاء کشف اختلافهای فرهنگی و تبیین آن گردیده است.
درحال حاضر، ما با انواع ادیان آسمانی و زمینی از جمله یهود، مسیح، اسلام، زرتشت، هندوییسم، و بودیسم و مذاهب شیعی، سنی و فرقههای مورمونیسم وحدت گرایی، پروتستانیسم، کاتولیک، آییننو کنفوسیوسی و… روبه رو هستیم و ناچاریم دربارهی این کثرتها، دیدگاه و تفسیری داشتهباشیم و در زمینهی حقانیت، هدایت یا بطلان و ضلالت آنها داوری کنیم.
هدف:
با وجود تنوع و تکثر ادیان و مذاهب، نمیتوان از ترابط و تشابه ادیان غافل ماند؛ گرچه شاید نتوان در میان تمام ادیان و مذاهب، یک عقیده یا عمل مشترک یافت ولی پارهای از عقاید و مناسک و مراسم در برخی از ادیان و مذاهب بیشباهت با هم نیستند. در این مقاله به مقایسه فلسفه فنگشویی و مذهب زرتشت میپردازیم و در صورت وجود تفاوتها و شباهتهای موجود را بررسی میکنیم.
کلید واژهها:
1- فنگشویی: باد و آب
2- جئومانسی: پیشگیری
3- تای جی: نهایت مطلق
فنگشویی را میتوان هنر طراحی نظم موزون نامید، و ریشههای آن را باید در جهانبینی تائویسم و باورهای آن جستجو کرد. تائوئیسم در آغاز به عنوان یک فلسفه یا جهانبینی، بر وفاق موزون بین انسان و محیط او برای دستیابی به آرامش و توازن تکیه داشت، اما در طی قرون تحت تاثیر عوامل مختلف تبدیل به مذهب غالب در چین شد.
در گمان چینی های باستان، موقعیت و جهت پدیدهها در فضا حائز اهمیت والایی است.[1]نحوه قرارگیری محل سکونت و کار، اشیاء و سایر مایملک انسان که او را از هر سو احاطه کرده اند، قادر به تأثیر گذاشتن بر رفتار و روان اوست. درفرهنگ بومی و اسطوره های چینی، این تأثیرات شکل رفتار و شخصیت بیرونی انسان را در جهت مثبت یا منفی، دوستانه یا غیردوستانه و بالاخره موزون یا موزون تعیین میکنند.
هنر بومی چین موسوم به فنگشویی، یا طراحی استقرار اشیاء برای خلق زندگی متوازن و موفقیتآمیز است.[2] این حکمت باستانی ابزار لازم جهت نیل به آرامش و رشد انسان را از طریق تعیین چگونگی ارتباط وی با اشیاء و محیط پیرامون فراهم میسازد؛ استقرار اشیاء به گونهای که مردم (انسان)، محیط زیست (خاک) و روان (آسمان) با تشکیل وحدتی موزون، زمینه های پیشرفت انسان را ایجاد کنند. در سنتهای جوامع غربی نیز نظریات مشابهی وجود دارد که جئومانسی[3] یا پیشگویی از طریق تفسیر اشکال و خطوط محیط اطراف نامیده میشود.
معنای لغت چینی فنگ[4] باد و معنای شویی[5] آب میباشد. عبارت «باد و آب» نماد «صعود باد به قله کوه» و «اوج گیری آب درموج» است که در صورت همنوایی، رفتار و کردار انسان را به سوی تعالی پیش میبرند. ریشههای فنگشویی را باید در ستاره شناسی کهن، علم جغرافیایی قدیم، حکمت محلی چین، جهان بینی و فلسفه تائوئیستی، و طالع بینی چینی مندرج در ئیجینگ (یکی از متون کلاسیک چینی که ئی چینگ یا کتاب دگرگونیها نیز نامیده میشود) جستجو کرد.
حکمت سنتی فنگشویی (در تمامی مکاتب مختلف آن) عموماً از طریق ارتباط استاد با شاگرد و یا پدر با پسر از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است.[6]
قطب نمای سنتی چینی علاوه بر جهت یابی، در واقع دایره المعارف متحرکی است که با طراحی ویژه خود تمام اطلاعات مورد نیاز پیروان مکاتب مختلف فنگشویی را ارائه میکند.