نقش نیروی انسانی در اقتصاد جامعه
هزاران سال پیش وقتی که انسانهای نخستین بر روی کره زمین پراکنده بودند برای ادامه زندگی غذای خودر را بشکلی تامین میکردند و هرچند که در ابتدا بطور غریضی از گوشت حیوانات و برگ درختان استفاده مینموند از آنجایی که انسانها فطرتا خدا جو و دانشدوست میباشد کم کم بکمک تعقل و فکر این دو موهبت خداد دای سعی کردند طبیعت را بشناسند و از آن بهره گیرند و برای این کار به ساخت لوازم اولیه همت گماشتند و اولین لوازم و وسایل کار ساحته شد و نقش انسان در اینجا به اثبات رسید و در نتیجه فرهنگ کار نیز شکل گرفت با پیشرفت بشر و تلاش و کوشش آنان طبیعت به تسخیر آدمی در آمد این روند ادامه پیدا کرد و تا به کشف و اختراعات مهمی از قبیل اختراع ماشین ، بخار ، کشتی ،لوکو مو تیو ، تلگراف،تلفن ، کشف واکسن ، میکروب ،مبا رزه با انواع بیماری ها نقش انسان برجسه تر شد و روابط انسانی ایجاد گردید و نامی بر این روابط نهاده شد که نظام فئودالی یکی از این تشکل ها بود و در این نظام فرهنگ کار و کارگر و کار فرما بوجود آمد که کافرمایان ارباب و کارگران دهقان و روابط آنها یک روابط ارباب و رعییتی و این نظام هرچند که از بی نظامی بهتر بود ولی مطلوب انسانها نبود و استثمار و استعمار و بهرکشی از دهقانان و یا هرکسی که ابزار و وسایل کار نداشت فراوان و نظام دستمزد هم یک نظام عادلانه نبود و افراد زیادی کار میکردند و عده ای محدوی نیز ار دست زنج آنها استفاده میبردند اما جامعه انسانی رو به پیشرفت بود و این پیشرفت نیاز های جدید را طلب میکرد و همجنین فرهنگ جدید ؛ تا اینکه اختراعات و کشفیات بشر در گذشته زمینه ساز انقلاب صنعتی در اروپا گردید و با شروع این انقلاب کارخانجات عظیمی بوجود آمد و نظام فئودالی نیز کم کم از جامعه رخت بر بست و جای خود را به نظام صنعتی داد و جامعه جدید شکل گرفت کار و فرهنگ کار نیز عوض شد و کار فرمایان و کار گر ان جا یگزین ارباب و رعییت گردید ند و نظام کاری نیز شکلی جدید بخود گرفت و برای هماهنگی بین کار فرما و کارگران یک نظام حقوقی نوشته شد و این نظام حقوقی قانون کار نام یده شد و همه این مجموعه در زیر چتر این نظام حقوقی بکار پرداختند و با گشترش نیازها و همچنیین کار ها و کارخانه های جدید و پیچیده میطلبید که کارگران و هم کار فرمایان خود را به علم روز آشنا و هم از وسایل و تکنیکهای جدید استفاده نمایند ،امروز چرخهای عظیم تولید در سراسر دنیا بدست نیروی های انسانی متخصص به گردش در میآید میتوان این عصر را عصر الکترونیک ، تکنولوپهای پیشرفته ( بیو تکنولوژی ، نانو تکنولوژی ، کامپوزیت ها ، هسته ای ) نامید تا جاییکه گسترش واحد های صنعتی را در جایجای دنیا از جمله کشور عزیز مان ایران میشود دید و امروزه بر کسی پوشیده نیست که این واحد ها بدست نیروی توانمند انسانی اداره میگردد و نقش این نیروها بخوبی آشکار است
نقش تشکل های صنفی در تقویت فرهنگ کار
اشاره: <تحول نظام استاد -شاگردی>، <توسعه صنعتی و موانع آن>، <دولت در عصر پهلوی>، <فرهنگ، اخلاق کار و نخبه گرایی در ایران> و <اصلاح گری و ایران> از جمله تا لیفات دکتر ابراهیم فیوضات در حوزه جامعه شناسی صنعتی و سیاسی است.
فیوضات دکتری خود در جامعه شناسی را از کشور فرانسه گرفته است. اجرای طرح تحقیقاتی <نگرش ایرانیان به فرهنگ کار و سرمایه صنعتی در ایران> بهانه ای برای گفت وگو با این عضو هیا ت علمی دانشگاه شهید بهشتی فراهم ساخت تا درباره صنعتی شدن، فرهنگ کار و موانع آن به گفت وگو بنشینیم. با ما همراه باشید:
آتیه: آقای دکتر فیوضات! شما از جمله کسانی هستید که از فرهنگ کار به عنوان پیش نیاز صنعتی شدن جامعه یاد می کنید. به نظر شما مهم ترین دلایل نهادینه نشدن این فرهنگ در جامعه ایرانی چیست؟ اساساً شما <فرهنگ کار> را چگونه تعریف می کنید؟
ابراهیم فیوضات: فرهنگ کار را می توان مهم جلوه داد و برجسته کردن کار تعریف کرد. توجه به این موضوع خود نتیجه صنعتی شدن جوامع است.
اهمیت دادن به تخصص و تقسیم کار یکی از نیازهای اصلی صنعتی شدن جوامع و از مؤ لفه های تشکیل دهنده فرهنگ کار است.
تخصصی شدن فعالیت ها و رعایت تقسیم کار نوعی مسئولیت پذیری را که خود از جلوه های اصلی بالا بودن فرهنگ کار است در پی دارد.
از سوی دیگر بدون رشد عقلانیت نمی توان در انتظار صنعتی شدن نشست.
فراهم آوردن امکان تصمیم گیری براساس عقل و درایت در تمام مراحل زندگی به ویژه از دوران کودکی از جمله بنیان های اصلی و تا ثیرگذار در ایجاد و تقویت فرهنگ کار محسوب می شود.
از سوی دیگر، توجه و اهتمام واقعی به علم عامل اصلی صنعتی شدن جوامع است. در مقابل عدم اهتمام به دستاوردهای علمی و کارشناسی دلیل اصلی نهادینه نشدن فرهنگ کار در جامعه ایرانی است.
این در حالی است که جامعه ایرانی هنوز اهمیت <شک علمی> را مورد توجه قرار نداده است.
اساساً بدون شک علمی و بدون فراهم کردن امکان تا ثیرگذاری واقعی پژوهش، صنعتی شدن یک سراب است.
بسیاری از مسائل خرد و کلان ما در این زمینه به سیستم آموزشی در تمامی مقاطع به ویژه مقاطع ابتدایی بازمی گردد. چرا که کودکان ما از ابتدا باید جستجوگر باشند یعنی احساس کنند که می توانند تمامی مشکلات را از طریق پرسشگری و جست وجوی راه حل های منطقی و استدلالی حل کنند.
واقعیت بسیار تلخ در مورد جامعه ایرانی آن است که ما به سختکوشی عادت نکرده ایم. وابسته بودن به درآمد عظیم نفت در دهه های اخیر ایرانی ها را به نوعی کاهلی عادت داده است. حال آنکه شاید بتوان از سختکوشی به عنوان اصلی ترین مؤ لفه تشکیل دهنده فرهنگ کار یاد کرد.
مدل آموزشی -درسی ایرانی بر حفظ و اتکای بیش از اندازه بر هوش استوار است. نگاهی به نحوه طراحی سوا‡ لات درسی یا آزمون های تعیین کننده سرنوشت دانش آموزان نظیر کنکور مؤ ید این ادعاست.
این در حالی است که صنعتی شدن تمامی جوامع غربی حاصل ریاضت اقتصادی-اجتماعی مردم آن جوامع بوده حال آنکه مدرنیزه شدن جامعه ایرانی در نتیجه ثروت بادآورده نفت بوده است.