وضو (عربی: الوضوء)به معنی شستن صورت و دستها با آب، از آداب و عبادات دین اسلام و از مقدمات نماز است. وضو گرفتن همچنین پیش از طواف کعبه و مس نمودن خط قرآن واجب است. مسلمانان وضو گرفتن پیش از رفتن به مسجد، و نیز وضو گرفتن پیش از خواب را مستحب می‌دانند.
وضو در قرآن
در آیه ششم سوره مائده، حکم قرآنی وضو و تیمم چنین آمده‌است:
ای کسانی که ایمان آوردید، چون خواهید برای نماز برخیزید چهره خود را بشویید و دست‌هایتان را تا آرنج بشویید، سر را مسح کنید و پاها را نیز تا برآمدگی آن مسح کنید و اگر جنب هستید، پاکیزه شوید و اگر بیمارید یا در سفر هستید، یا یکی از شما را قضای حاجتی روی داد و یا با زنان درآمیخته‌اید، و آب نیابید، ٱنگاه به خاک پاک و پاکیزه تیمم کنید و به آن خاک صورت و دستها را مسح کنید؛ خدا در دین هیچ‌گونه سختی برای شما نمی‌خواهد، خدا می‌خواهد که شما را پاکیزه گرداند و نعمتش را بر شما تمام کند، باشد که او را سپاس گویید.
چگونگی وضوی شیعیان
شیعیان در وضو صورت را از بالای پیشانی تا آخر چانه، و دستها را از آرنج تا سر انگشتان می‌شویند. شیعیان همچنین مقدم داشتن دست راست بر دست چپ را واجب می‌دانند. بعد از شستن هر دو دست، شیعیان جلوی سر را با تری آب وضو که در دست مانده، به کف دست راست خود، از بالا به پایین مسح می‌کنند. بعد از مسح سر نیز با تری آب وضو، پاها را از سر یکی از انگشت‌ها تا مفصل مسح می‌کنند.
چگونگی وضوی اهل سنت
اهل سنت معمولاً صورت را سه مرتبه، و دستها را از سر انگشتان تا آرنج می‌شویند. بعد از شستن هر دو دست، جلوی سر را مسح می‌کنند.ا هل‌سنت پاهای خود را نیز با آب وضو می‌شویند.
مستحبات وضو
مسلمانان اعم از شیعه و سنی آدابی چون، مسواک کردن پیش از وضو، وضو گرفتن رو به قبله، نشستن در هنگام وضو، آغاز کردن وضو با نام خدا، شستن دستها قبل از شروع وضو، گرداندن آب در دهان، استنشاق و وارد کردن آب در بینی را از مستحبات وضو و سنت محمد پیامبر اسلام می‌دانند. اهل سنت معتقدند که شستن دست راست پیش از دست چپ در هنگام وضو نیز مستحب است؛ در حالی که شیعیان ٱن را واجب می‌دانند. اهل سنت همچنین گفتن شهادتین پس از تمام شدن وضو را نیز مستحب می‌دانند.
مبطلات وضو
محل وضوء در درون دیوار شرقی مسجد پادشاهی در لاهور پاکستان.
در اسلام، وضو گرفتن در هر وقت صحیح است و خواندن چند نماز با یک وضو نیز جایز است. با این حال مسلمانان، معتقدند که مستحب است کسی که وضو دارد برای هر نماز دوباره وضو بگیرد.دفع ادرار، مدفوع، باد معده و روده، خواب، استحاضه، بیهوشی، مستی و جنابت از مواردی است که به عقیده مسلمانان شیعه و سنی وضو را باطل می‌کند. پیروان مذهب احمد حنبل، معتقدند که خوردن گوشت حیوانی که ذبح شرعی نشده باشد نیز وضو را باطل می‌کند.
ادعیه وضو
دعا در هنگام وضو در بین مسلمانان رایج است و احادیث بسیاری در این باره در کتب شیعه و سنی آمده‌است.
آداب وضو گرفتن
-در فقیه آمده است که : پیامبر (ع) برای هر نماز واجب و مستحب تجدید وضو می نمود .
-در آیات الاحکام آمده است که : ایشان برای هر نماز وضو می گرفت , ولی در سال فتح مکه , ایشان با یک وضو چند نماز خواند , عمر گفت : ای رسول خدا (ع) کاری را انجام دادید که تا به حال چنین نکرده بودید ؟ فرمود : از روی عمد این کار را کردم .
-امام صادق (ع) فرمود : امیر المؤمنین (ع) برای هر نماز وضو می گرفت و این آیه را می فرمود : هرگاه که برای نماز برخاستید صورتتان را بشوئید . . . امام صادق (ع) فرمود : ایشان با این روش می خواست به مستحبات عمل کند وگرنه پیامبر (ع) و صحابه ایشان و امیر المؤمنین (ع) بسیاری از نماز های خود را با یک وضو هم می خواندند .
-زراره گفت : امام باقر (ع) فرمود : آیا نمی خواهید وضوی پیامبر (ع) را برایتان بگویم ؟ گفتند : بلی , و ایشان ظرف آبی را خواست و آن را در مقابل خود قرار داد , آستین های خود را بالا زد و دست راست را در آب فرو برد و فرمود : این وقتی است که دست پاک باشد , سپس دست خود را پر از آب نمود و بر پیشانی ریخت , سپس بسم الله را گفت و آب رابه اطراف محاسن جاری ساخت و دست خود را با آب بر صورت و پیشانی خود کشید .
سپس دست چپ خود را در آب برد , آن را پر از آب کرد و بر آرنج دست راست ریخت و با دست با دست چپ بر ساق دست راست کشید تا آب را به انگشتان رسانید , سپس دست راست را پر از آب کرد وبر آرنج دست چپ ریخت و بر ساق دست راست , دست کشید تا آب به نوک انگشتان جاری شد و جلوی سر را مسح نمود و پشت پاها را با تری دست راست و چپ مسح نمود .
سپس ایشان فرمود : خدای متعال تک است و یکتایی را دوست دارد , پس سه مشت آب برای وضو کافی است :
یکی برای صورت و دو تا هم برای دو دست و با تری دست راست جلوی سر و پشت پای راست را مسح کن و با دست چپ پشت پای چپ را مسح نما .
همچنین فرمود : مردی از امیر المؤمنین (ع) از چگونگی وضوی پیامبر (ع) پرسید که ایشان همین گونه برای او تعریف نمود .