چگونه یک انسان میتواند در تغییر جامعه نقش داشته باشد
به باور آگاهان مسایل اجتماعی افغانستان و ملاحظات مشهود دیده میشود که کشور ما به عنوان یک جامعۀ جوان که فرایند گزار از جنگ و بحران به صلح و همزیستی مسالمت آمیز را به کندی تجربه میکند جوانان در این کشور با چالش ها روانی ،اجتماعی، سیاسی و فرهنگی فراوان و فزاینده یی روبرو میباشند که بیکاری، عدم اعتماد به آینده، اعتیاد به مواد مخدر، ازدواج های اجباری، فقر و بحران های هویتی از قابل پیش بینی ترین پیامدهای وضعیت موجود بر زنده گی جوانان افغانستان دانسته میشوند که رویارویی با این چالش ها به تدوین و اجرای برنامه های دقیق، علمی و منسجم در سطح نهاد های ملی و بین المللی مرتبط با جوانان در افغانستان نیازمند میباشد، که تا اکنون به جز از برنامه های نمایشی و اقدامات محدودی در سطح پایتخت و چند شهر بزرگ افغانستان نشانه های عملی از این گونه برنامه ها در کشور دیده نشده است.
من بدین باورم که نقش جوانان در ساختار جامعه مهم و ارزنده تلقی میگردد و است؛ زیرا جوانان را مسولین فردای جامعه محسوب مینمایم. به این منظور والدین گرامی مسئولیت بزرگ ایمانی و و جدانی در برابر فرزندان شان دارند تا تربیه سالم داده منحیث افراد مؤثر وکارا در جامعه تقدیم نمایند. زیرا؛ نوجوانی یک از مراحل است که انتقال بین کودکی و بزرگسالی است، به مرور زمان رشد و تحول جسمانی، شخصیتی و اجتماعی در یک فرد، از آغاز بلوغ تا هنگام پذیرش مسئولیتها در جامعه صورت میگیرد و این تغییرات اساسی معمولا بین سنین سیزده الی بیست دوسالگی صورت میگیرد. درین ایام ، جوان پا در یک تحول جدید گذاشته، دوران کودکی را پشت سر میگذارد. پس درین مرحله والدین را متوجه این امر میسازد، تا با تربیه درست و سالم فرزندان خویش یک تهداب جامعه مستحکم تر راسازند تا باشد که جامعه بسوی ترقی و تعالی سوق داده شود. وقتی در گذشته های کشور عزیز ما افغانستان یک نظر اجمالی داشته باشیم؛ که چگونه نسبت وجود فقر و بیسوادی از نیروی فزیکی جوانان بخاطر بر آورده ساختن اهداف سیاسی زمامداران وقت، سوء استفاده صورت میگرفت نه از نیروی فکری شان! یک جوان از داشتن استقلال فکری و تعیین سر نوشت خویش کاملاً محروم بود. میتوان گفت؛ که یگانه عامل عقب ماندگی یک جامعه نسبت به عدم توجه لازم در تنویر ذهنیت و خواسته های جوانان بوده است. مسلمآ این حق باید به جوانان داده شود تا دوشادوش بزرگان در تعیین سر نوشت مملکت سهم گرفته تصمیم گیری نمایند ویا حد اقل مفکوره و نظریات خود را که در بهبود ساختن جامعه حیاتی باشد، شرک بسازند و نظریات شان از طرف بزرگان نا دیده گرفته نشود. طوریکه جوانان در یک جامعه اسلامی در یک حدود مشخص میباشند، تا رسالت ومسئولیت خویش را در قبال خود وخانواده و بلاخره در قبال جامعه بخوبی درک نمایند. ایام جوانی مرحلۀ است که انسان دارای قوت و نیروی جسمی وفکری میباشد که باید ازآن بصورت اعظمی استفاده صورت گیرد. یک جوان باید قسمی تربیه و آماده شود که هر لحظهء وقت را غنیمت شمرده در ترقی و پیشرفت جامعه خویش کوشا بوده و بتواند با استفاده از دوران جوانی بهره برداری سالم نماید. زیرا وقت درگذر است و باز گشت ندارد. همان طوریکه حضرت علی علیه السلام میفرماید: وای بحال کسیکه امروزش از دیروز بهتر نباشد و فردایش از امروز. پس یک جوان مسلمان باید قادر باشد تا در برابر عوامل مختلف وانگیزه های انحراف کننده، با قامت استوار ایستاده شود وغرائز سرکش را مهار نموده و توانای های جسمی واستعداد خویش را در مسیر سالم به کار بیاندازد که شایسته رحمت بی پایان الهی گردد. بنأ چنین نتیجه گیری مینمایم که یک جوان با احساس و با دیانت همواره میکوشد تا با یک ذهنیت فرامرزی، فرا قومی و فرا ملیتی مصدر خدمت در جامعه بوده وحدت ملی، اتحاد اتفاق را شعار و سر لوحه زندگی خویش قرار دهند. امروز در کشور ما بعد از سه دهه نشیب و فراز و بوجود آمدن نظام دیموکراسی نقش و جایگاه جوانان در جامعه تثبیت نگردیده، تقریباً بیشتر آنها مصروف درس وتحصیل هستند. قبول میکنیم که درس و تعلیم متضمین آینده جوانان است، اما در پهلوی آن باید روحیه وطن پرستی، انسان دوستی، احترام متقابل، انعطاف پذیری و همدیگر پذیری را معیار اصلی خویش قرار داده تا نه تعصب وجود داشته باشد نه اختلافات به اساس رنگ، نژاد قوم و قبیله صرف احترام به انسان و انسانیت باشد! نظر به ملاحظات عینی جامعۀ ما دیده میشود که جوانان اعم از پسر و دختر قسمت اعظم نفوس جامعۀ ما را می سازند مسلمآ که برنامه هایی مهمی توسط دولت افغانستان رویدست است تا سطح آگاهی و دانش جوانان افغانستان در عرصه های مختلف بلند برده شود و آنان به گونه یی در تمامی عرصه های زنده گی اجتماعی حضور فعال و موثر داشته باشند تا توسط دشمنان صلح و امنیت ملی جذب و استخدام نشوند و ضمن بر این تدابیر شدید و جدی اتخاذ گردد تا از رو آوری جوانان از مواد مخدر، ابتذال و بیگانه پرستی جلوگیری شود.
در اوضاع سر گشته کنونی وشرایط بحرانی فعلی بعض کشورها اسلامی که نسبت عدم پختکی لازم در مسیر مبارزه وبیخبری از اصول دعوت وفهم ناقص از اسلام،یک عده جوانان دستخوش یأس ونومیدی گردیده اند وپناه بردن به آغوش غرب رایگان راه حل معضلات خود میدانند، درین میان موقف جوانان مخلص ومتعهد کاملاً روشن ومشخص است، آنان همه جریانات بحرانی وبن بست فعلی را در کشورهای اسلامی با ژرفنگری تحلیل نموده. با امید وباور به مستقبل وفردا های روشن،پیروزمندانه در مسیر دعوت راستین اسلام گام های متین واستوار خود را بر میدارند وبه پیش میروند. البته ناگفته نماند، در سلامت یا فساد جامعه ، نقش دیگر کارگزاران اجتماعی مانند نهادهای مذهبی و وسایل ارتباط جمعی را نمی توان نادیده گرفت . اما بنابر پژوهش های جامعه شناسان و روان شناسان اجتماعی ، در این تأثیر گذاری ، نهاد خانواده درصد قابل توجهی را به خود اختصاص داده است که آن را از میان دیگر کارگزاران اجتماعی متمایز می سازد. بنابراین برای تشکیل یک جامعه ی آرمانی ، تأسیس خانواده های آرمانی ضرورت دارد و خواستاران جامعه ی ایده آل ، باید به تشکیل خانواده های ایده آل بپردازند. با وصف جدیت و تلاش های دولت نوپای افغانستان در موارد رشد جوانان کشور تا هنوزهم یکسلسله معضلات و کمبودات گوناگونی در عرصه های مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، صنعتی، تولیدی، صحی، تعلیمی و تحصیلی مخصوصآ امنیتی محسوس میگردد که به عنوان موانع بازدارنده در راه تقویت و حمایت دولت جمهوری افغانستان از نسل جوان کشور پنداشته میشوند که برداشتن چنین موانع و مشکلات به تلاش، ابتکار، وقت و بودجۀ کافی ضرورت دارند.
نظر به ملاحظات عینی جامعۀ ما دیده میشود که جوانان اعم از پسر و دختر قسمت اعظم نفوس جامعۀ ما را می سازند مسلمآ که برنامه هایی مهمی توسط دولت افغانستان رویدست است تا سطح آگاهی و دانش جوانان افغانستان در عرصه های مختلف بلند برده شود و آنان به گونه یی در تمامی عرصه های زنده گی اجتماعی حضور فعال و موثر داشته باشند تا توسط دشمنان صلح و امنیت ملی جذب و استخدام نشوند و ضمن بر این تدابیر شدید و جدی اتخاذ گردد تا از رو آوری جوانان از مواد مخدر، ابتذال و بیگانه پرستی جلوگیری شود. نگارنده این سطور چشمدید خود را هنگام وجودش در حرم الهی مکه معظمه مقارن بادهه اخیر ماه مبارک رمضان، بیان میدارد که منزل تحتانی مسجد حرام را جمع غفیری از دسته های جوان معتکف مملو ومزدحم نموده بود که نور ایمان از سیمای آنان بخوبی مشهور بود،صفا،محبت واخوت آنان عواطف ومشاعر هر مسلمانرا بر می انگیخت، یقینا با وجود همه مساعی استکبار در دور نگهداشتن جوانان از معتقدات وارزشهای دینی، مخصوصاً دربعضی کشورها اسلامی صورت گرفته وهجوم فرهنگی ووسایل اعلام غربی از طریق ماهواره وانترنت آنا نراشدیداً تهدید مینمامید،علی الرغم اینهمه از مشاهده انبوه جوانان ملتزم ومتمسک به دین وعقیده شان احساس امن واطمینان به انسان دست میدهد.
در اوضاع سر گشته کنونی وشرایط بحرانی فعلی کشور که نسبت عدم پختکی لازم در مسیر مبارزه وبیخبری از اصول اسلام،یک عده جوانان دستخوش یأس ونومیدی گردیده اند وپناه بردن به آغوش غرب رایگان راه حل معضلات خود میدانند، درین میان موقف جوانان مخلص ومتعهد کاملاً روشن ومشخص است، آنان همه جریانات بحرانی وبن بست فعلی را در کشورما با ژرفنگری تحلیل نموده. با امید وباور به مستقبل وفردا های روشن،پیروزمندانه در مسیر بلند بردن اگاهی گام های متین واستوار خود را بر میدارند وبه پیش میروند. ما چگونه میتوان برای جوانان کشور خود زمینه ها و فرصت های آموزش، پرورش، مشارکت وهمکاری بین جوانان، آگاهی، آزادی های موجه و رقابت های سالم را مساعد و روحیۀ رضاکاری را بین جوانان و دولت تقویت نمایم تا دولت به این درک برسد تا بالای جوانان سرمایه گذاری نماید و جوانان هم دوادوش با بزرگان در راستایی بازسازی و تامین امنیت گام های موثر را بردارد . تا از جبران چنین تراژیدی ممکن پذیر نبوده لیکن گفته میتوانیم که بعداز سقوط طالبان و استقرار نظام جدید سیاسی در کنار وضع سایر قوانین تنظیم کننده خدمات اجتماعی، تعلیمی، فرهنگی، صحی و تحصیلی توجۀ دولت جمهوری اسلامی افغانستان در عرصه های رشد و تقویت جوانان کشوراز لحاظ ظرفیت سازی ها و رقابت های سالم اجتماعی مبذول گردیده که شامل متعلمین ممتاز و محصلین واجد شرایط میباشند زمینه های تحصیلات مسلکی و تخصصی کوتاه مدت و طویل المدت به کشور های دوست مساعد گرداند تا اینکه بعد از اختتام تحصیلات عالی و مسلکی با بلند بردن سطح ظرفیت های کاری سهم جوانان مسلکی و متخصص در امر بازسازی کشور به وجهه احسن ایفا نمایند و یا این امر باعث میشود که در آینده یک افغانستان رو به ترقی و انکشاف امیدوار باشیم بدون در نظر داشت نقش جوانان در کشور قادر نخواهد شد که وطن را به سوی ترقی وتعالی بکشاند.