تحقیق مقاله نظام آموزشی در سوئد

آموزش رسمی پیش دانشگاهی

از آن‌جایی که اصل اساسی درساختار آموزشی کشور سوئد بر فراهم آوردن امکانات آموزشی برای کلیه شهروندان سوئدی  بدون توجه به پیشینه قومی واجتماعی و تابعیت فردی آنان استوار می‌باشد، از این روی کلیه مدارسی که از قوانین آموزشی پایه تبعیت می‌نمایند (مدارس ابتدایی و مقدماتی و تکمیلی متوسطه) به صورت فراگیر طراحی  شده‌اند تا کلیه نسل جوان را تحت پوشش قرار دهند.

 علاوه برمواد درسی، کتب آموزشی مدارس ابتدایی ومقدماتی و تکمیلی متوسطه مراکز آموزشی سراسر کشور یکسان است. قوانین کشوری خاصی نیز در خصوص ساختار آموزشی کشور در قوانین آموزشی کشور توسط مجلس ملی به تصویب رسیده است. تحصیلات ویژه بزرگسالان نیز درکشور سوئد از سابقه تاریخی طولانی برخوردار بوده وگزینه های گوناگونی درسراسر کشور جهت ادامه تحصیلات وجود دارد. تحصیلات ویژه بزرگسالان به صورت یکسان با آنچه در مدارس، از ابتدایی تا متوسطه، ارائه می‌گردد،  بخشی از ساختار مدارس عمومی محسوب می‌گردد. این امتیاز خود به هر فرد این امکان را میدهد که به تکمیل تحصیلات خود تا مقطع متوسطه مبادرت ‌نموده و مجددا به ساختار رسمی مدارک آموزشی بپیوندد . بنابراین آموزش در سوئد از نظر ساختاری به صورت دوره‌های آموزشی یکسان از سطح ابتدایی تا آموزش متوسطه وآموزش بزرگسالان برای کلیه شهروندان سوئدی فراهم می‌باشد. علاوه براین طرح‌های مالی گوناگونی نیز اتخاذ گردیده که به دانش آموزان ودانشجویان اجازه می‌دهد تا درطول سنوات آموزشی خود (آموزش متوسطه و آموزش بزرگ‌سالان) و همچنین تحصیلات عالی منابع مالی مورد نیاز خود را فراهم نمایند.

آمار تحصیلی تعداد دانش‌آموزان و مدارس

طبق آخرین آمار بدست آمده تعداد 305300 دانش‌آموز سوئدی در مراکز تکمیلی آموزش متوسطه آموزش می‌بینند.گفتنی است از %7/4 از این تعداد (14300) درمراکز تکمیلی متوسطه مستقل(خصوصی) ثبت‌نام به عمل می‌آید.سهم مذکور طی سال‌های اخیر به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته و این در حالی‌است که طی سال 1996 تنها از %8/1 دانش‌آموزان در مدارس مستقل ثبت‌نام به عمل می‌آمد.

طبق آخرین آمار بدست آمده طی سال 1996 تعداد 654 مدرسه فعالیت داشته که %15 از این مدارس، مستقل بوده و توسط نهادها و مؤسسات خصوصی اداره شده و 5 در صد نیز توسط شوراهای استانی اداره می‌گردند. طبق آمار مذکور میانگین دانش‌آموزان هر مدرسه به 467 دانش‌آموز بالغ می‌گردد. 

طبق آخرین آمار بدست آمده تقریباً کلیه آندسته از دانش‌آموزانی که به اتمام مدارس پایه در بهار 2000 نائل آمده‌اند(95 درصد) در اکتبر همان سال به مراکز تکمیلی آموزش متوسطه وارد شده‌اند.

طبق آخرین آمار بدست آمده طی سال 97-96 همچنین حدود سه چهارم دانش‌آموزانی که وارد مراکز تکمیلی متوسطه شدند، (73 درصد) چهارسال بعد این دوره را به پایان رساندند و این در حالی‌است که حدود 38 درصد از دانش‌آموزانی که در بهار سال 97 به اتمام مقطع تکمیلی متوسطه نائل آمده‌اند به تحصیل در مراکز آموزش عالی طی سال بعد تحصیلی مبادرت نموده‌اند که در مقایسه با آمار 10 سال گذشته، که رقم تخمینی 20 درصد را نشان می‌دهد از افزایش چشمگیری برخوردار بوده است.

دوره‌ها، رشته‌ها و تعداد ساعات آموزشی

کلیه دوره‌های آموزشی از برنامه درسی خاصی برخوردار می‌باشند. برنامه‌های درسی ملی توسط«آژانس ملی آموزش» تعیین می‌گرددو این درحالیست که تدوینگران برنامه‌های آموزش محلی رؤسای مدارس می‌باشند.«قوانین آموزشی» کشور نیز شامل جدول واحدهای آموزشی می‌باشد که تعداد واحدهای آموزش تکمیلی متوسطه و چگونگی تقسیم‌بندی این واحدها در هسته‌های موضوعی و موضوعات خاص آموزشی در آن ارائه گردیده است. 

واحدهای مقطع تکمیلی آموزش متوسطه دامنه و فعالیت مورد نظر دوره‌های آموزشی را در بر می‌گیرند  دوره‌های آموزش مقطع تکمیلی متوسطه با گذراندن تعداد واحدهای درسی لازم به اتمام می‌رسند. دوره معمول آموزش مذکور مدت زمان3 سال به طول انجامیده و این درحالی‌است که در نظام ترمی –واحدی، دانش‌آموزان قادر به گذراندن دوره آموزش درکمتر یا بیشتر از3 سال می‌باشند  

ساعات آموزشی

از سال2000 دانش‌آموزان دروس هنر، علوم طبیعی و علوم اجتماعی از حق برخورداری از حداقل 2180 ساعت آموزش60 دقیقه‌ای و دانش‌آموزان دروس فنی و حرفه‌ای نیز از حق برخورداری از حداقل 2400 ساعت آموزش60 دقیقه‌ای برخوردار می‌باشند.

زبان سوئدی به عنوان زبان دوم و زبان مادری

زبان سوئدی به عنوان زبان دوم در کلیه مقاطع به عنوان یک موضوع تخصصی آموزشی به دانش‌آموزان ارائه می‌گردد. دانش‌آموزان مهاجر از حق انتخاب زبان سوئدی به عنوان زبان دوم به عنوان واحد درس عمومی برخوردار می‌باشند.گفتنی است آن دسته از مهاجرینی که علاقمند مطالعه زبان سوئدی به عنوان هسته موضوعی باشند می‌توانند به مطالعه زبان در قالبهای آموزش شخصی و تکمیلی مبادرت نمایند.آشنایی اولیه دانش‌آموزان و برخورداری از دانش قبلی آنان با این زبان در مدارس پایه می‌باشد. آندسته از دانش‌آموزانی نیز که اخیراً وارد سوئد شده‌ و از دانش پایه در زبان سوئدی برخوردار نمی‌باشند از سن 16 سالگی از حق استفاده از آموزش زبان سوئدی ویژه افراد مهاجر برخوردار می‌گردند.

هدف از آموزش زبان سوئدی به عنوان زبان مادری قادر ساختن کودکان سوئدی به حفظ و کاربرد از زبان مادری خود و فراهم نمودن فرصت دوزبانگی و آشنایی غیر بومی با زمینه‌های فرهنگی کشور به عنوان زبان دوم می‌باشد.  برخورداری ازحق آموزش زبان مادری( زبان سوئدی) درمدارس کشور سوئد به 7 سال اولیه آموزش محدود می‌گردد.

مقطع آموزش پایه

تاریخچه

در سال 1842 همزمان با حکمرانی کارل چهاردهم مدارس ابتدائی درکشور سوئد احداث گردید.

در مورخه 18 ژوئن همان سال، فرمان حکومتی مبنی براحداث مدارس پیش دبستانی توسط کلیساها صادرگردید. مدارس ابتدائی برای مدت زمان مدیدی مختص خانواده‌های کم در‌آمد می‌بود که هیچ راهی به آموزش عالی نداشتند.گفتنی است که عمده مدارس مذکور در قالب مدارس دولتی دستور زبان احداث گردید.در بدو تاسیس، دوره‌های آموزش ابتدائی به صورت مختلط برگزار شده و مدارس گرامر و مراکز مقدماتی متوسطه مختص دانش‌آموزان پسر بوده و دانش‌آموزان دختر روانه مدارس جداگانه‌ای می‌گردیدند. این درحالی بود که مدارس مقدماتی متوسطه از آغاز قرن20 آغاز به فعالیت نمود. اگر چه در آن زمان مدارس دخترانه زیادی وجود داشت اما با این وجود، مدارس دخترانه با سیستم 9 ساله آموزشی از میان برداشته شد.در سال 1962 ، مقطع آموزش پایه با آموزش 11 ساله (ترکیبی از دوره ابتدائی 7 ساله و دوره مقدماتی 4 ساله) سازماندهی گردید.  در همان اثناء نخستین برنامه پیشرفته آموزشی مدارس طراحی گردید. برنامه‌های آموزشی نیز طی سالهای1969 و1980 و 1994 تغییر یافت.

مطابق جدیدترین قوانین آموزشی کشور، کلیه کودکان و نوجوانان سوئدی می‌بایستی به طور یکسان و بدون توجه به جنسیت ،محل سکونت و شرایط اقتصادی و اجتماعی از سیستم آموزشی یکسان برخوردار گردند. در اول ژانویه 1998، نوع جدیدی از آموزش پیش دبستانی به ساختار سیستم آموزشی کشور اضافه گردید. مقطع مذکور جانشین فعالیت‌های ویژه آموزشی مختص کودکان رده سنی 6 سال که در چارچوب آموزش پیش دبستانی به آنان ارائه می‌گردید شد. هدف از اعمال چنین اصلاحاتی مراقبت از کودکان سوئدی بود. مطابق چنین اصلاحاتی ، شهرداری‌های کشور ملزم به احداث مراکز آموزش پیش دبستانی برای کلیه کودکان رده سنی6 سال می‌باشند و این در حالی‌است که حضور در کلاس‌ها اختیاری است.از حدود 8 درصد از افراد رده سنی6 سال در مدارس پایه و از مابقی در مدارس پیش دبستانی ثبت نام به عمل می‌آید.

چارچوب‌های قانونی

سیستم ملی آموزشی کشور سوئد تحت قوانین آموزشی مصوب مجلس ملی سوئد (ریکسدک) اداره می‌گردد. از سال 1995، برنامه درسی مشترکی برای سیستم آموزشی پایه کشور اتخاذ گردیده است. از اول آگوست 1998، برنامه آموزشی مشترک با اعمال تعدیلات مختصری، برای مدارس پایه و مراکز آموزش پیش دبستانی طراحی گردید . در سال 1999 دولت سوئد به بازنگری قوانین آموزشی کشور توسط کمیته پارلمانی مبادرت نمود. بازبینی برنامه‌های آموزشی به کمیته مذکور تفویض گردیده و کمیته نیز به ارائه گزارش کار خود در اکتبر 2001 به وزارت آموزش ملی مبادرت نمود.

ساختار آموزش پایه

شهرداری‌های مناطق مختلف کشور  موظف به برگزاری کلاس‌های پیش دبستانی برای کلیه کودکان سوئدی رده سنی 6 سال می‌باشند.با وجودیکه فعالیت‌های آموزشی پیش دبستانی اختیاری است،  با این حال اکثریت قریب به اتفاق کودکان رده سنی شش سال سوئدی در این کلاس‌ها حضور می‌یابند. مطابق قوانین آموزشی کشور سوئد گذراندن دوره آموزشی 9 ساله برای کلیه کودکان رده‌های سنی 7 تا 16 سال اجباری است. قوانین مذکور هم چنین به بهره مندی کودکان و نوجوانان سوئدی از سیستم مدارس ملی تأکید دارد. آغاز سنوات آموزشی کودکان سوئدی متغیر بوده اما به‌طورکلی از سن 6 سالگی آغاز می‌گردد.

این در حالی‌است که می‌توان حضور در آموزش پایه را تا سن 8 سالگی به تعویق انداخت.حضور در آموزش پایه 9 ساله بدون احتساب سن آغازین مدرسه رفتن کودک، الزامی است.

گفتنی است طی سال تحصیلی 98-97 این فرصت درکلیه شهرها فراهم آمد. طی سال تحصیلی 92-93 در70% از شهرها فرصت بهره مندی کودکان رده سنی 6 سال از حضور درمدارس پایه فراهم آمد.در اکتبر1993، 5.3 % از دانش آموزان مدرسه ای6 ساله یا کوچکتر بودند . دولت نیز درقالب کمیسیون ویژه‌ای به تحقیق درخصوص نتایج افزایش سنوات تحصیلی مدارس پایه به مدت زمان10سال مبادرت نموده است. گزارش نهایی کمیسیون درجهت بازنگری به آژانس های ملی و منطقه‌ای ارسال می‌گردد. مدارس ابتدایی سوئد نخستین بار در سال1824 معرفی گردید. در سال1962مجلس ملی سوئد دوره9ساله مدارس پایه فراگیر را تصویب نمود. در سال تحصیلی1973- 1972 این ظرح به طور کامل به مرحله اجرا در آمد. درحال حاضر این طرح بر اساس قوانین تحصیلی مصوب سال 1985به فعالیت خود ادامه داده و طی سالهای1994- 1991  نیز اصلاحاتی در آن اعمال گردید.سیستم آموزش پایه بر آموزش پایه GRUNDSKOLAN ، آموزش پایه SAMI ویژه کودکان سامی زبان ، مدارس استثنایی ویژه کودکان مواجه با معلولیتهای خاص و مدارس پایه ویژه کودکان مواجه با عقب ماندگی ذهنی تقسیم می‌گردد.

کل دوره آموزش پایه بصورت آموزش مختلط و رایگان ارائه شده و هر سال تحصیلی از2 ترم تحصیلی(40 هفته معادل 178روز تحصیلی و12روز تعطیل) متشکل می‌گردد.ترم تحصیلی پاییز از پایان آگوست تا پایان دسامبر وترم تحصیلی بهار نیز از ابتدای ژانویه تا ابتدای ژوئن بطول می‌انجامد.حضور در مدارس پایه برای حداکثر190روز در سال و8 ساعت در روز اجباری است و این درحالیست که درشرایط خاص،دانش آموزان از گذراندن برخی آموزشهای پایه معاف می‌گردند. به عنوان مثال دانش آموزانی که از مذاهب دیگری برخوردار می‌باشند می‌بایستی به مطالعه دروس مذهبی مربوطه مبادرت نمایند.