این آفت اولین بار در سال 1341 در مزارع برنجکاری شلمان و چند منطقه دیگر گیلان مشاهده و شناسایی شد و هم اکنون در اکثر مناطق برنجکاری گیلان و مازندران گسترش دارد. این آفت در کشورهایی نظیر عراق افغانستان، پاکستان، هندوستان، گینه، ژاپن، چین، فرانسه، آمریکا، انگلستان، استرالیا و ... شایع است.
مرفولوژی:
طول پروانه، در انواع نر و ماده متفاوت بوده و از 13 تا 5/17 میلیمتر متغیر است و عرض بدن آنها با بالهای باز بین 33 تا 42 میلیمتر متغیر است. طول بدن ماده کمتر بوده ولی عرض بدن آنها بیشتر از نرها میباشد. رنگ بدن قهوهای خاکستری یا زرد خاکستری است. بالهای رویی به رنگ خاکستری مایل به زرد تا قهوهای روشن بوده و یک لکه کوچک سفید رنگ مشخص در وسط آن قرار دارد. همچنین بالهای زیری روشنتر از بالهای رویی است. این شب پره دارای شاخکهای نخی شکل است.
تخمها به قطر 5/0 تا 6/0 میلیمتر گرد، زرد رنگ، شفاف و دارای نقشهای مشبک تیره رنگ هستند.
لاروها بطور متوسط 5/36 میلیمتر طول دارند و به رنگ زیتونی تیره هستند. سر لارو دارای رنگ قهوهای مایل به سبز بوده و در اطراف شیارهای سر و پیشانی حاشیه تیره رنگی قرار دارد.
منافذ تنفسی به رنگ قهوهای تیره یا سیاه میباشد، شکم خاکستری تا کرمی رنگ همراه با خالهای قهوهای است و روی پاهای شکمی لکه قهوهای رنگی قرار گرفته است. در انتهای بدن نیز 4 عدد خار وجود دارد.
زیست شناسی و طرز خسارت:
این حشره زمستان را بصورت لارو و ندرتاً شفیره در خاک میگذراند. پروانهها شب پرواز بوده و از شیره گلها و ترشحات شبشکهای گیاهی تغذیه مینمایند. پروانههای ماده پس از جفتگیری تخمهای خود را بصورت دستههای 20 تا 80 عددی در محل چسبیدن برگ به ساقه میگذراند. تفریخ تخمها بسته به درجه حرارت محیط بین 5 تا 10 روز طول میکشد لاروهای سن اول از پارانشیم بین رگبرگهای سطح فوقانی برگها تغذیه مینمایند. دوره – نشو و نمای لاروها بسته به فصل و نوع نباتی که از آن تغذیه میکنند بطور متوسط 30 تا 32 روز است.
این آفت دارای 3 تا 4 نسل است. حداکثر پروانه های نسل اول در مردادماه و طغیان
لاروهای نسل دوم در شهریور ماه دیده شده است و در اواخر شهریور پس از مهاجرت به محلهای زمستانه بصورت لارو یا شفیره زمستانگذرانی مینمایند این آفت از شاخ و برگ برنج تغذیه مینماید. لاروهای نسل اول این آفت پانیکول های برنج را مورد حمله قرار داده و بر اثر تغذیه از گلوم و گلومل و حتی خود دانهها موجب قطع و ریزش دانهها میگردد.
مبارزه:
چون شب پر تک نقطهای برنج پروانه شب پرواز است و نسبت به نور گرایش مثبتی داشته و به سرعت بطرف آن حرکت مینماید. لذا میتوان در شب با استفاده از تلههای نوری آنها را شکار نمود.
عملیات دیگری که میتوان جهت کنترل خسارت این آفت انجام داد عبارتند از:
ایجاد گودالهایی در مسیر حمله لاروها از یک قطعه به قطعه دیگر، پخش طعمه مسموم و یا گرد پاشی، سوزانیدن و از بین بردن علفهای هرز اطراف مزرعه برنج در خرداد ماه و استفاده از سموم فسفره و کلره و روش بیولوژیک چند نوع مگس از خانواده Tachinidae از دشمنان طبیعی این آفت بوده که پس از تفریخ تخمهای خود، لاروها را از بین میبرد.
در روش بیولوژیک همچنین میتوان از یک زنبور پارازیت تخم بنام Telenomus minimus Ashmead استفاده نمود. در استان گیلان بهترین موقع مبارزه با این آفت هنگام طغیان نسل اول آفت، یعنی در اواخر خرداد ماه میباشد و پس از حدود 25 تا 30 روز یکبار دیگر نیز میتوان سمپاشی را تکرار نمود.