این آفت اولین بار در سال 1348 از مزارع برنج ممنسی فارس جمعآوری شده است. این آفت در مزارع برنجکاری مارژلان تاشکند، ترکمنستان، افغانستان و نواحی هرات و سرابی گسترش دارد.
در ایران نیز در استانهای فارس و خوزستان مشاهده شده است.
مرفولوژی:
سر خرطومی برنج سکوسکی است با بدن کشیده، تخم مرغی، سیاه رنگ و روی آن دارای پولکهای خاکستری روشن میباشد. طول حشره تقریباً دو برابر عرض آن است. شاخکها باریک بوده و در نزدیک به انتهای خرطوم به آن متصل بوده و دارای رنگ قرمز متمایل به زرد است. ساقها خمیده و دارای برجستگیهای نوک داری در قسمت داخل میباشد.
تخمها دارای طول 7/0 و عرض 3/0 میلیمتر بوده و رنگ آن شفاف است لاروها بدون پا بوده و سفید رنگ میباشند. طرفین حلقههای شکم دارای برآمدگیهای مثلثی شکل بوده و دارای رنگ زرد و روشن هستند که رأس آنها بطرف پهلوهای شکم امتداد دارد. شفیره به رنگ شیری بوده که بتدریج قهوهای روشن و سپس به رنگ قهوهای تیره در میآید و نیز روی حلقههای بدن شفیره موهای قهوهای رنگی وجود دارد.
زیست شناسی و خسارت :
سرخرطومی برنج زمستان را بصورت لارو در عمق کم مزارع برنج بسر میبرد. حشره ماده پس از جفتگیری در اوایل تیر ماه تخمهای خود را در قسمت ریشه برنج میگذارد. تخمها سفید شیری رنگ بوده و بتدریج تبدیل به سفید شفاف میشوند. پس از گذشت 8 تا 10 روز لاروها بوجود آمده و لاروها نیز پس از مدت 18 تا 22 روز تبدیل به متغیره میشوند. دوره متغیریگی 8 تا 10 روز است. و اولین نسل آن در اواسط مرداد ماه ظاهر میشود. این سرخرطومیها در اواسط شهریورماه پس از مهاجرت به قسمت ریشه، جفتگیری نموده و در اواخر همین ماه شروع به تخمریزی مینمایند.
لاروهای نسل دوم بیشتر از نسل اول بوده و لاروهای این آفت روی ریشه و داخل طوقه بسر میبرند، حشرات بالغ شبها از برگ و روزها در پای بوته از ساقه تغذیه مینمایند.
مبارزه: برای مبارزه با این آفت، رعایت تناوب زراعی و شخم عمیق بعد از برداشت محصول در کاهش خسارت و تعداد آفت موثر است. برای مبارزه شیمیایی با این آفت، میتوان با سموم تیودان به مقدار دو در هزار، نواکرون به نسبت دو در هزار و لیندین به میزان دو در هزار سمپاشی نمود.
زنجیره برنج
Cicadella viridis L
Syn.
(Tettigoriella viridis L)
cicadellidae , Hemipt
مناطق انتشار:
مرفولوژی: طول این حشره از 5 تا 9 میلیمتر متفاوت است، بدن حشره کشیده، باریک و سبز رنگ است. چشمها بزرگ و به رنگ قهوهای مایل به خاکستری و شاخکها مویی شکل است. بالها غشایی و نیمه شفاف و در قسمت انتها بطور خفیفی دودی بوده و ابتدای بال رویی سبز رنگ میباشد. طول بالها بیشتر از طول شکم حشره میباشد و رنگ شکم سبز رنگ است.
زیست شناسی و نحوه خسارت:
این حشره زمستان را به صورت تخم زیر پوست درختان میوه و در جاهای مرطوب به سر میبرد. زنجیره برنج با استفاده از خرطوم خود از شیره نباتی تغذیه مینماید و عوارضی از قبیل اختلالات فیزیولوژیکی، لکههای زرد یا قهوهای روی برگها، حالت سوختگی در برگ و انتقال بیماریهای ویروسی را ایجاد میکند.