حالت امام زین العابدین (ع ) قبل از نماز
وقتى امام زین العابدین ( علیه السّلام ) از وضو فارغ مى شد و آماده نماز مى گردید، لرزه بر اعضاى بدن آن حضرت مستولى مى شد! وقتى راجع به این موضوع از آن بزرگوار سؤ ال کردند، فرمود: ((مگر نمى دانید که من در حضور چه خداى بزرگى مى ایستم ؟ و با چه پروردگار عظیم الشاءنى مناجات مى نمایم ؟)).(1)
داستان دیگر از امام زین العابدین (ع )
زمانى که وقت نماز مى رسید، حضرت زین العابدین ( علیه السّلام ) پوست تن مبارکشان از خوف خداوند متعال مى لرزید و رنگ صورت آن حضرت زرد مى شد و مثل شاخه درخت خرما، مى لرزیدند.(2)
صرفه جویى حضرت امام خمینى (ره )
((... در هنگام وضو گرفتن ، امام (قدّس سرّه ) آب اضافه ، مصرف نمى کردند و حتى در فاصله بین مسح و شستشوى دست راست و چپ ، شیر آب را مى بستند...)).(3)
کارگران مسلمانى که اول وقت نماز خواندند موفق شدند
در گذشته ، عمّال روسیه تزارى ، مسیحى مذهب بودند، یکى از مهندسین مسلمان که با آنان کار مى کرد هنگام ظهر، کار را براى اداى فریضه نماز تعطیل مى کرد. سرپرست روسى از این کار خوشش نمى آمد و بالا خره کارگران مسلمان را تهدید کرد که بابت مدتى که کار را تعطیل مى کنند، مقدارى از حقوقشان را کسر کند، کارگران ، دو گروه شدند؛ گروهى اصرار داشتند که نماز خود را به موقع بخوانند و اما گروه دیگر، با مهندس روسى همصدا و همراه شده و انجام نماز را به آخر وقت موکول کردند. مهندس نیز آخر هفته ، وقتى حقوق را پرداخت کرد، به گروه اوّل که نماز خود را به موقع خوانده بودند، حقوق کامل و به گروه دوم که به توصیه او عمل کرده بودند حقوق کمترى داد! کارگران اعتراض کردند و گفتند چرا به آنان که به گفته ات توجه نکردند حقوق کامل داده و به ما که به حرف تو عمل کرده ایم ، کمتر پرداختى ؟!
مهندس مسیحى روسى گفت ! براى اینکه گروه اوّل که کسر حقوق را بر تخلف از انجام وظایف دینى ترجیح دادند، معلوم مى شود که افرادى مؤ من و در عقیده خود پابرجا هستند، پس در سایر اعمالشان نیز درستکار بوده و از مقدار کار نمى دزدند و کارشان را با صداقت انجام مى دهند، اما شما که پول را بر مسؤ ولیتها و تکالیف مذهبى ترجیح دادید، معلوم مى شود که چندان پایبند به اصول حرام و حلال نیستید و لذا در کارى که انجام مى دهید، طبعاً رعایت اخلاص را نمى کنید و از این رو مستحق حقوق کمترى هستید؛ زیرا شما که در نماز این تکلیف بزرگ الهى ، خیانت مى کنید، در کار من به طریق اولى کم کارى مى کنید.(4)
چرا اوّل وقت حالِ نماز خواندن نداشتم ؟
درباره یکى از بزرگان نقل مى کنند که گفته است : من حال عجیبى پیدا کردم ؛ یعنى حال نماز شب و حال نماز اوّل وقت خواندن را نداشتم و همچنین از خواندن نماز و رابطه با خدا لذّت نمى بردم لذا تعجب مى کردم که چرا چنین هستم ؟ هرچه گریه و زارى و التماس مى کردم باز به جایى نمى رسیدم تا سرانجام شبى در عالَم رؤ یا به من گفتند: ((کسى که خرماى حرام بخورد، معلوم است که دیگر عبادت را دوست نخواهد داشت و از آن لذتى نمى برد!)).(5)
وى مى گوید: وقتى از خواب بیدار شدم جریان خریدن خرما را به یاد آوردم که وقتى خرما را گرفتم ، دیدم یکى از آن خرماها رسیده نیست لذا بدون اجازه صاحب مغازه ، آن خرما را برداشتم و روى خرماهایش گذاشتم و به عوض آن ، یک خرماى خوب برداشتم و آن را خوردم ، و لذا مطمئن شدم که همان یک خرماى حرام ، بر روى حالات معنوى من اثر نهاده و دیگر از خواندن نماز و رابطه با خدا، لذتى نمى برم .
اهتمام امام على (ع ) به نماز اوّل وقت در نبرد صفین
هنگامى که امام على ( علیه السّلام ) در ((جنگ صفین )) سرگرم نبرد بود. در میان هر دو صفِ کارزار، مواظب آفتاب بود (تا ببیند هنگام نماز فرارسیده یا نه ؟).
((ابن عباس )) به ایشان عرض کرد: یا امیرالمؤ منین ! در این هنگام که مشغول جنگ هستیم این چه کارى است که انجام مى دهى ؟
حضرت فرمودند: ((منتظر زوال هستم تا نماز بخوانم ؟)).
ابن عباس عرض کرد: یا امیرالمؤ منین ! آیا در این هنگام که سرگرم جنگ هستیم ، وقت نماز است ؟
امیرالمؤ منین ( علیه السّلام ) فرمودند: ((ما براى چه با اینان جنگ مى کنیم ؟ ما فقط به خاطر نماز با آنان مى جنگیم )).(6)
ولى در همین جنگ ، جوانى به خاطر اطاعت کورکورانه از معاویه ، در ضمن جنگ ، به لعن و دشنام على (ع ) پرداخت ! به او گفتند: از خدا بترس ، خداوند روز قیامت ، درباره امروز تو سؤ ال مى کند.
آن جوان گفت : من به این جهت با شما جنگ مى کنم که على بن ابى طالب زمامدار شما، نماز نمى خواند!!
آرى ، آن على ( علیه السّلام ) که به خاطر نماز مى جنگد و بالا خره در محراب عبادت در حال سجده به شهادت مى رسد، نماز نمى خوانده ! ولى معاویه نماز خوان بوده است !(7)
معاویه و نماز جمعه
((مسعودى )) مى گوید: ((کار فرمانبردارى و اطاعت کورکورانه مردم از معاویه به جایى رسید که وقتى به طرف صفین مى رفت ، نماز جمعه را روز چهارشنبه اقامه کرد و تمام سپاهیان او به وى اقتدا کردند و با وجود این بدعت آشکار، مورد اعتراض واقع نشد و در میدان جنگ به فرمانش از سرمى گذشتند و او را سرور و مطاع خود مى دانستند)).(8)
اقامه نماز در روز عاشورا
در بحارالانوار روایت شده است که ((روز عاشورا)) هنگام زوال ، ((ابوثمامه صائدى )) خدمت سیدالشهدا ( علیه السّلام ) عرض کرد: ((اى مولاى من ! ما همه کشته خواهیم شد و وقت نماز ظهر داخل شده ، پس نماز را بخوان ؛ یعنى با جماعت و گمان مى کنم این آخرین نماز ما باشد، امید است خداى را ملاقات کنیم با اداى فریضه اى از فرایض او در چنین موقف بزرگى )).
امام ( علیه السّلام ) سر به آسمان بلند کرد و فرمود: ((یاد نماز کردى ، خداوند تو را از نمازگزاران قراردهد، آرى ، اینک وقت نماز است (و فرمود:) اذان بگو خدا تو را رحمت کند)). و چون از اذان فارغ شد، امام ( علیه السّلام ) فرمود: ((اى پسر سعد! آیا شرایع اسلام را فراموش کرده اى ؟ آیا دست از جنگ برنمى دارى تا نماز گذاریم و سپس مشغول جنگ شویم ؟)).
پس آن حضرت با اصحاب خود، نماز خوف بجا آوردند در حالى که ((زهیربن قین و سعید بن عبدالله )) در مقابل آن حضرت ایستادند و از هر طرف تیر یا نیزه اى که به آن حضرت مى رسید، خود را سپر قرار دادند تا اینکه بدن سعید غیر از زخمهاى نیزه و شمشیر، سیزده تیر اصابت کرد و بر زمین افتاد و از دنیا رفت .(9)