«نگاه باید به بازار جهانی به شکل کششی تغییر کند یعنی با توجه به نیاز بازار برای مصرف کنندگان فرش تولید کرد. در حال حاضر ما تولیدات خود را به بازار جهانی می فرستیم تا با بازار یابی برای آن مشتری پیدا شود که این اصلا درست نیست.» میرکاظمی اضافه کرد: «از نظر طرح، رنگ و اندازه باید با توجه به خواسته های مصرف کنندگان بازار جهانی فرش تولید کرد باید براساس سفارش های خارجی فرش ها را تولید کنند.»
وی با بیان این که تبلیغات می تواند احیاگر فرش ایرانی در بازارهای بین المللی باشد، گفت: واقعیت این است که به دلیل رقابت های بسیار حضور در بازار های بین المللی نمی تواند دوام همیشگی داشته باشد لذا باید تغییر و تحول اساسی در تولید و چرخه تامین مواد اولیه و نیز جلوگیری از تولیدات و صادرات نامرغوب ایجاد شود. وزیر بازرگانی همچنین اظهار کرد: مرکز ملی فرش نباید مانند یک بنگاه اقتصادی عمل کند بلکه باید حامی سیاستگزار فرش دستباف باشد و مشکلات و چالش های آن را مورد بررسی قرار داده و راهکارهای مناسبی ارائه کند.
فرش ایران ناکام در بازارهای جهانی
هرچند هنوز هم فرش ایران محبوبیت خود را در جهان از دست نداده است و هنوز هم هستند کسانی که آرزوی در اختیار داشتن یک قطعه فرش ایران را در سر دارند و لیکن به دلیل عدم تبلیغات مناسب دولت در بازار جهانی فرش، تاثیرات منفی آن را در استقبال از فرش ایرانی شاهد هستیم. این در حالی است که اگر دولت با امکانات مناسبی که در اختیار دارد، در کشورهای مختلف به معرفی فرش دستباف ایرانی می پرداخت، امروزه کشورهای رقیب به سادگی نمی توانستند میدان را خالی دیده و جای فرش ایران را در بازارهای جهانی بگیرند.
عدم امکان سفارش پذیری دیگر مشکل فرش ایرانی است البته با قانونی که در مجلس ششم گذشت این امیدواری به وجود آمده بود که تولید فرش دستباف ایران به سمت سفارش پذیری برود و با تولید چندین تخته فرش از یک طرح و نقش، تولیدکننده امکان ارایه تخفیف به خریداران را داشته باشد ولی از آن جا که کارگاه های تولید فرش آن گونه که شایسته بوده و در قانون نیز بر آن تاکید شده بود، مورد حمایت قرار نگرفتند این موضوع نیز با شکست مواجه شد.
رییس هیات مدیره انجمن صادرکنندگان فرش
نقش ICT در رونق صنایعدستی
عباس هادیافروز
کارآفرینی دیجیتالی راه نجات اشتغال در ایران است. در هیچ روش کاری و در هیچ اقتصادی نمیتوان به غیر از کسب و کار الکترونیکی روش جایگزینی بهتر برای اشتغالزایی سریع و درآمد بالا با کمترین سرمایهگذاری حاصل کرد. نتایج موفقیتهای کارآفرینی دیجیتالی در جهان، خود نشانگر اهمیت فوقالعاده کسب و کار دیجیتالی در جهان است.
نخستین همایش و جشنواره ملی کارآفرینی دیجیتالی کشور شاید گامی تأثیرگذار برای صنایعدستی بود تا مدیریت کارآفرینی این حوزه به شاخصهای بهرهوری قابل قبولی دست یابد.
روند تحولات جهانی مانند تغییرات چشمگیر در وضعیت جمعیتی، استقبال از مهاجرت، ظهور فنآوریهای جدید و طرح دیدگاهههای نوین در مدیریت و سازمان افقهای فراروی برنامهریزان امور اشتغال قرار دادهاست.
فناوریاطلاعات هم موجب تولید موقعیتهای جدید شغلی و هم زمینه ساز تعغییرات بنیادی در بسیاری از مشاغل دیگر بوده است.
جهانی شدن تسهیل در ارتباطات و تعییرات اقتصادی موجب پیدایش بازار کار تازهای شدهاست که نیروی کار آن نیاز به مهارت و آموزشهای جدید دارد.
تا سال 2010 میلادی مشاغل کنونی به چالش کشیده میشود و حرفههای ارزشمندی به وجود خواهد آمد.
در سالهای آینده اجزای فنآوری اطلاعات از هماهنگی بیشتری برخوردار میشود و اثرگذاری آن بر وضعیت اشتغال و ارتباط بین کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه خودنمایی خواهدکرد. از سوی دیگر، دولتها در برنامهریزی اشتغال با واقعیتهایی مانند ارزشهای حاکم بر یک جامعه، عوامل جغرافیایی، منابع طبیعی، زبان، شاخصهای جمعیتی مانند سن، تحصیلات و ....، بسترهای صنعتی، سطح فناوری، مزیتهای رقابتی و بسیاری عوامل تعیین کننده دیگر مواجه میشوند که مجموع عوامل مذکور و تمایلات با نیازهای پیش گفته جامعه، محدودیتهای تعیین کننده دولتها در برنامهریزی کلان اشتغال به شمار میروند.
در عصر حاضر مشکل اشتغالزایی یکی از دغدغههای مهم مدیران و برنامهریزان محسوب میشود. درگزارشی که در سال 2000 توسط سازمان جهانی کار منتشر شد، تأکید شدهاست که کشورهای جهان تا سال 2010 میلادی باید قادر به ایجاد 500 میلیون موقعیت شغلی جدید باشند.
از سوی دیگر روند تحولات جهانی مانند تغییرات چشمگیر در وضعیت جمعیتی، استقبال از مهاجرت، ظهور فناوریهای نو، تولدی سازمانهای جدید اجتماعی و طرح دیدگاههای نوین در مدیریت و سازمان افقهای تازهای را فراروی برنامهریزان و مدیران امور اشتغال قرارمیدهد.
یکی از فناوریهایی که طی چند دهه گذشته اساس و بستر تحول در زندگی بشر بودهاست، فناوری اطلاعات است. فناوری اطلاعات نه تنها خود موجب تولید موقعیتهای جدید شغلی شده، بلکه زمینهساز تعییرات بنیادی در بسیاری از مشاغل دیگر هم بودهاست.
البته این نظریه قدیمی که روند مکانیزه شدن امور موجب افزایش بیکاری خواهدشد، هنوز در جهان طرفدارانی دارد ولی به راستی آیا فناوری اطلاعات اشتغال زاست یا اشتغالزدا؟ تغییرات جمعیتی چه تأثیری بر آمار بیکاری داشتهاسصت؟ آیا عصر اطلاعات میتواند موجب ظهور موقعیتهای شغلی جدیدی شود؟ آیا در فضای جدید ارتباطات، میتوان افراد متقاضی شغل را با موقعیتهای شغلی موجود در آن سوی جهان مرتبط ساخت؟ آیا ارتباطات مردم در دهکده جهانی تأثیری بر روند مهاجرت نخبگان خواهدداشت؟ آیا روند فناوری اطلاعات و تأثیر آن بر موقعیتهای شغلی ملتها قابل پیشبینی است، یا اینکه مسافران سوار بر این موج به سوی مقصدی نامشخص و مبهم در حرکتند و در نهایت آیا فناوری اطلاعات میتواند پاسخی برای حل بحران بیکاری جوانان و تحصیلکردههای کشور داشتهباشد؟
با گذشت زمان و روند تحولات جهانی، فعالیتهای روزمره جوامع با سرعت غیرمنتظرهای در حال مکانیزه شدن هستند. به طوری که در منزل و در محیط کار و تجارت، آثار انقلاب ریزپردازندهها به وضوح نمایان است.انقلاب اخیر در حال متحول کردن روشها و سرعت فکر کردن، ارتباطات، همکاری،طراحی و ساخت، شناسایی و بهرهبرداری از منابع، بکارگیری تجهیزات، هدایت تحقیقات، تجزیه-تحلیل و پیشبینی آینده، بازاریابی، جابهجایی محصولات، نقل و انتقال اعتبارات و در یک کلام، متحول کردن روش زندگی و تجارت است.عوامل دیگری همچون تغییرات اقتصادی، جمعیتی، جهانی شدن، تسهیل در ارتباطات، تحولات شگرف در فناوری و ظهور مشاغل جدید، موجب پیدایش بازار کار تازهای شده است که نیروی کار آن نیاز به مهارت و آموزشهای جدیدی دارد.
حال در راستای سعی و اهتمامی که دولت نهم در زمینه اشتغالزایی و کارآفرینی دارد میتوان از صنایعدستی و هنرهای سنتی نیز نام برد که در هجران و دوری از بازار صنعتی قرار گرفته است. با توجه به کارآفرینی و تواناییهای مستتر در این زمینه به طوری که به اذعان مسوولان سازمان 2 میلیون نفر به طور مستقیم و 6 و نیم میلیون نفر به طور غیرمستقیم دراین حوزه در حال فعالیت هستند میتوان با القای صحیح و سالم فنآوری دیجیتال در زمینه فروش و ارتقای صنعت هنرهای دستی و صادرات این دستاوردهای عظیم فرهنگی به خارج از کشور بستر مناسبی را در زمینه اقتصاد هنرهای دستی ایجاد کرد و برنامههای بلند مدتی را پایهریزی کرد.
سقوط مداوم فرش در جدول صادراتی ایران؛ وقتی بی رنگی غالب می شود
رئیس مرکز ملی فرش ایران معتقد است: در اروپا و آمریکا یک تغییر نگاه نسبت به فرش ایرانی در نسل جدید به وجود آمده است.
وی افزود: در گذشته نگاه به فرش ایرانی یک نگاه هنری، فرهنگی بود و به عنوان یک کالای سرمایه مورد استفاده قرار می گرفت. اما در حال حاضر نگاه به فرش ایرانی یک نگاه مصرفی است و این تغییر نگرش برای فرش دستباف ایران یک تهدید جدی است.
رئیس مرکز ملی فرش ایران اظهار کرد: متولیان فرش دستباف نیز برای معرفی کالای خود اقدام خاصی انجام نداده اند و شاید بتوان کم رونقی بازار فرش دستباف را در کم کاری صنعتگران و هنرمندان ایرانی برای معرفی این کالادانست.
وی افزود: با هدفمند کردن تولید و تهیه کالاهای مطابق با سلیقه و نیاز بازار های جهانی با حفظ اصالت هنری فرش دستباف ایران می توانیم دوباره به جایگاه شایسته قبلی خود بازگردیم.
فرجی ادامه داد: تولیدات داخلی فرش دستباف ایرانی مغایر با سلیقه بازار جهانی است و همین امر باعث به وجود آمدن مشکل برای فروش فرش ایرانی شده است.
وی همچنین گفت: برای افزایش بهره وری لازم است که متولیان فرش دستباف به صورت گروهی و منسجم فعالیت کنند تا بهره وری افزایش یابد.
شناخت سلایق و نیازهای بازار جهانی فرش
الف:آلمان
کشور آلمان یکی از بزرگترین وارد کنندگان فرش دستباف ایران می باشد به طوریکه در سال 1375 از نظر وزنی 8/48% را از نظر ارزشی بالغ بر 40% از صادرات فرش کشورمان را به خود اختصاص داده است. سهم آلمان از صادرات فرش دستباف در سال 84 از نظر وزنی 6/22% و از نظر ارزشی 4/19% بوده است و در هشت ماهه اول سالجاری کشور آلمان برای اولین بار پس از ایالات متحده امریکا (که از نظر وزنی 5/27% واز نظر ارزشی 23% بوده) با 4/16% از نظر ارزشی در مرتبه دوم وارد کنندگان فرش ایران بوده است. اهمیت شناخت سلایق و نیازهای بازار فرش آلمان از چند جهت حائز اهمیت است اول آنکه مردم این کشور بالاخص در مناطق غربی آن از دوستداران فرش ایران هستند ثانیا آلمان و بالاخص بندر هامبورگ آن انبار فرش دستباف بوده و از طریق این بندر فرش دستباف به بسیاری از کشورهای اروپایی صادر می گردد ثالثا بزرگترین نمایشگاه فرش دستباف ایران در اولین ماه هر سال میلادی در شهر هانور آلمان تحت نام نمایشگاه دموتکس برگزار می گردد لذا شناخت سلایق و نیازهای این بازار هدف فرش ایران از اهمیت خاصی برخوردار است توجه تولیدکنندگان فرش بالاخص تولید کنندگان و بافندگان استان خراسان رضوی را به نکات زیر جلب می نمایم
الف -رنگ بندی: در مجموع رنگ های آرام در بازار آلمان از استقبال بیشتری برخوردار است اگر چه فرش های با رنگ غالب سورمه ای و لاکی و بژ از این کشور به سایر بازارهای جهانی فرش ارسال می گردد.
ب- طرح: بلوچ خراسان ،مود (ماهی درهم یا ریزه ماهی)،افشان مشهد، نائین و در مجموع تمامی طرح های اصیل ایران دراین کشور مورد تقاضا است.
ج- ابعاد کوچک پارچه تا حراکثر 6 متر مربع و بندرت تا 12 مترمربع مورد تقاضای این بازار می باشد.
د- مواد اولیه: تجربه دموتکس امسال نشان داد که هر تولید کننده ای که از مواد اولیه مرغوب و بالاخص پشم مرغوب ایرانی (بلوچ ،سیرجان ،کرمانشاه و قشقایی) و رنگهای طبیعی برای تولید فرش دستباف استفاده می نماید و در این خصوص حساسیت خاصی در تولید فرش دارد می توانند در این بازار قدرت مانور بالایی داشته باشد.
ه-بافت: فرش های پرگوشت و تجاری باب این بازار می باشد به طوریکه در هشت ماهه اول سالجاری در حالیکه 8/20% فرش ایران به این کشور صادر گردیده از نظر ارزشی فقط معادل 3/16 می باشد این در حالیست که در مورد امارات متحده عربی در حالیکه 1/2% از نظر وزنی بوده است از نظر ارزشی شامل 5/8% ارزش فرش های ایران می گردد و این موضوع نشان دهنده آن است که بازار آلمان خواهان فرش های تجاری با قیمت متوسط می باشد تولید کنندگان استان خراسان رضوی می توانند با تولید فرش های 30 لغایت 40 رجی با مشخصه های فوق موفقیت خوبی در این بازار داشته باشند
ب- ژاپن:
ژاپن به لحاظ آنکه دارای جمعیت قابل توجهی است و مردم آن از درآمد بالایی برخوردارند به علاوه آنکه سنت نشستن روی زمین و استفاده از کفپوش در میان این کشور پر جمعیت رایج می باشد یکی از واردکنندگان بزرگ فرش دستباف می باشد. واردات فرش توسط کشورهای تولید کننده فرش به ژاپن همواره روند صعودی داشته است. کشورهای چین و پاکستان و ایران و هندوستان به ترتیب بیشترین صادرات فرش دستباف را به این کشور داشته اند. در حالیکه ارزش وزنی فرش دستباف ایران به ژاپن در سال گذشته معادل 1/2% فرش تولید شده در ایران می باشد از نظر ارزشی معادل 4/6% بوده است. در هشت ماهه اول سالجاری از نظر وزنی معادل 8/2% و از نظر ارزشی معادل 4/7% فرش ایران به ژاپن صادر شده است. در مورد بازار فرش دستباف در ژاپن باید چند نکته را مورد نظر داشته باشیم:
اولا بایستی توجه داشت فرش های ابریشمی تجاری بلحاظ وجود ابریشم ارزان و مناسب در کشور چین تولیدکنندگان چینی و حتی هندوستان می توانند فرش های ابریشمی تجاری ارزان وارد این کشور نمایند طبعاً رقابت تولیدکنندگان ایرانی در این بخش بسیار مشکل خواهد بود مگر آنکه بتوانیم فرشهای ابریشمی متمایز از دیگران و بالاخص چینی ها تولید نماییم ثانیاً بلحاظ تشابه فرهنگی چین با ژاپن بالاخص در شرایطی که دو کشور از نظر سیاسی روابط مطلوبی داشته باشند طبعاً نقوش اصیل چینی باب طبع بخش قابل توجهی از مردم ژاپن خواهد بود ثالثاً مردم ژاپن در اکثر موارد منجمله معماری همچون قدشان! سایز کوچک small را می پسندند در نتیجه باید فرش هایی روانه این بازار گردد که با معماری آن تناسب داشته باشد با عنایت به مواد فوق نکاتی را به صادر کنندگان وتولید کنندگان فرش باید جهت بازار ژاپن رعایت نمایند به شرح زیر است :
1. رنگبندی: ژاپنی ها به رنگ های شاد همانند کرم و طلایی و قرمز شاد و زرد و یشمی و سبز و آبی کمرنگ و ماستی بسیار علاقه دارند و در مجموع دوست دارند فرش آنها رنگ ملایم و آرامی داشته باشند.
2. طرح: درختی و گلدانی قم ، افشان لچک ترنج اصفهان ، طرح های مختلف و متنوع تبریز ، گلفرنگ مشهد و کاشمر و ماهی درهم ریز بافت مورد توجه این بازار است .