موریانه ها حشرات بالدار یا بی بال و نسبتا کوچکی هستند. پهلوی سینه موریانه های بالدار که قهوه ای رنگ است دوجفت بال طویل و باریک قرار دارد. موریانه های بی بال ظاهرا" شبیه به مورچه هستند ولی رنگ آنها سفید وکمر آنها مانند مورچه باریک نیست. موریانه ها در مناطق گرم فراوان هستند و خسارت زیادی به لوازم چوبی لباسها و کاغذ و غیره وارد می کنند . بیش از دو هزار گونه موریانه در جهان شناخته شده است که تعدادی از آنها در ایران زندگی می کنند. قطعات دهانی موریانه ها از نوع ساینده و شبیه به ملخها ست بعضی از موریانه ها داخل ریشه درختان و علوفه می شوند ولی غالبا به چوب و الوار صدمه می زنند. زندگی موریانه ها بصورت اجتماعی است که اشکال مختلف کارگر / سرباز/ نر وماده در داخل هر لانه وظایف مخصوصی را بعهده دارند. کارگر هایا موریانه های بی بال معمولی که خسارت انها بخوبی مشهود میگردد.وظیفه جمع آوری غذا نگه داری لانه و تغذیه سایر فرمهای موریانه ها را بعهده دارند. تمام خانواده های موجود در راسته موریانه ها به صورت اجتماعات بزرگ و کوچک در محدوده سیستمی لانه ای و به صورت کلنی زندگی می کنند . ارتباط بین لانه ها و دنیای خارج بستگی به عادت مخصوص تغدیه ای گونه ها دارد . موریانه ها توانایی کنترل اقلیم داخل لانه خود را دارند. موریانه ها همه چیز خوارند و از مواد گیاهی ، الیاف ، فرآورده های پشمی و پنبه ای ، کاغذ دیواری ، چرم ، موکت ، لاستیک ، پوشش کابل ها ، جانوران نگهداری شده در موزه ها ، انواع چوب و فرآورده های چوبی تغذیه می کنند . در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر فعالیت زیاد دارند .عموما در محیط مرطوب و تاریک زندگی می کننداز طریق ایجاد دالان های زیرزمینی و کانال های سر پوشیده در سطح دیوارها ، ستونها و غیره بداخل ساختمان ها و محل های تامین مواد غذایی نفوذ میکنند . لانه ها ممکنست در اعماق خاک ، داخل تنه پوسیده درختان ، داخل چوبهای خشک یا اثاثیه چوبی داخل ساختمانها بناشوند. برخی دارای لانه آشکار در بالای سطح خاک می باشند تعدادی از موریانه ها از مواد چوبی تغذیه میکنند و با حفاری در چوبهای تر ادامه زندگی می دهند . موریانه های دروگر در چراگاه های خشک که درختان کمی دارند لانه سازی میکنند . بعضی از موریانه ها از مواد گیاهی خشک تغذیه می نمایند. تعدادی از موریانه ها بسته به شرایط محیطی لانه هایی ایجاد میکنند و موجبات خسارت به محصولات کشاورزی ، لوازم ساختمانی و ساختمانها را فراهم می آورند. از 1800 گونه شناخته شده در دنیا 148 گونه به ساختمانها صدمه می زنند و خسارت آن چنان شدید است که داخل هر محدوده ای که انتشار یابند دیر یا زود الوارهای بی محافظ و یا وسایل چوبی به کار رفته در ساختمان ها تخریب می شود.
موریانه هایی که در داخل خاک و زیر زمین دالان حفر می کنند توانایی آن را دارند که راهروهای خود را از خاک به درون آجر و حفره های داخلی دیوار باز نمایند.
گاهی تیر های شیروانی و چوب های سقف را مورد حمله قرار می دهند.
موریانه های چوب خشک ،گاهی در الوارهای دور از زمین حتی روی سقف نیز کلنی ایجاد می نمایند.
در سالهای اخیر به سبب بالا رفتن مخارج تعمیر و نگهداری ، موریانه ها خسارات بسیاری به ساختمانها واردآورده اند خصوصا" در مناطقی که پروژه های خانه سازی ارزان قیمت و به تعداد زیاد وجود دارد و به برنامه های تعمیر و نگهداری اهمیتی داده نمی شود ساختمانها بیشتر در معرض حمله موریانه ها قرار میگیرند.
انتشار موریانه ها ازمحلی به محل دیگر و حتی کشوری به کشور دیگر به راحتی امکان پذیر است افزایش تعداد ساختمان ها با تغییر روش ساختمان سازی موجب شده است که موریانه ها در کشورهایی که تا کنون مطرح نبوده اند به صورت آفت در آیند مثلا در مناطقی که خانه ها را از خشت و گل بدون استفاده از الوار می ساختند بنظر می آید که ساختمانها بدون موریانه باشند در حالیکه استفاده از تیر ، الوار و تغییر بافت ساختمانی سبب شده است که موریانه ها تکثیر یافته و مشکل آفرین شوند .
تعداد اجتماعات موریانه های زیر زمینی بالغ بر هزار حشره است و جمعیت اجتماعاتی که در مناطق گرمسیری لانه های تپه ای می سازند به میلیونها حشره تخمین زده می شود به همین جهت حمله سریع و وسیع آنها به ساختمانهای جدید از حمله سایر موریانه ها مشخص تر است. علامت مشخصه آلودگی به موریانه های زیرزمینی وجود خاک یا مخلوطی از شن وموریانه چوب جویده شده در الوارها است. در همین حال لوله های خاکی یا راهروهای پوشیده که بر روی دیوارهای غیر قابل نفوذ بنا می شود خطوط ارتباطی بین لانه و غذا می باشد.
اگر الوار با خاک تماس داشته باشد موریانه ها از زیر دالان های داخل خاک با چوب در تماس داشته بدون هیچگونه علامت مشخصه وارد الوار می شوند دیوارهای خشتی یا سنگی با ملات گل به حفره های ممتد راه را برای موریانه های الوار سقف ایجاد می کنند. شروع کلنی موریانه ها با نر ها و ماده های بالدار می باشد این موریانه ها پس از جفتگیری بالهای خود را از دست می دهند در این مرحله موریانه ها سلول کوچکی در خاک ایجاد میکنند و ماده (ملکه ) تخم می گذارد ، پس از باز شدن تخم ، والدین از ذخیره بدن خود ، نوزادان را تغذیه می نمایند.
اولین سری کارگران کوچکتر از کارگران بعدی هستند.
در موریانه های چوب های خشک اولین دسته نوزادان تماما به کارگران تبدیل می شوند و یک موریانه سرباز هم تولید می شود. با فعال شدن کارگران ، ماده تخمگذار که ملکه نامیده می شود دیگر تخم نمی گذارد و پس از آن شروع به تخمگذاری می کند و این کارگران هستند که از نوزادان نگهداری می کنند و تغذیه آنها را بر عهده دارند.
کارگرها بعد از تغذیه از چوب و کاغذ آن را نیمه هضم نموده به سربازها وفرمهای جنسی می خو رانند.
تغذیه آنها بو سیله قی کردن از دهان یا اخراج غذا بصورت قرصهایی از راه مخرج است.
فقط ناحیه سر موریانه ها محکم است و بقیه قسمتهای بدن آنها معمولا نرم می باشد