بسم الله الرحمن الرحیم
إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ (1) فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَرْ (2) إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ (3)
سوره ی کوثرکوتاهترین سوره ی قرآن است ودارای سه آیه وده کلمه و چهل ودو حرف است. در مورد مکی یا مدنی بودن آن اختلاف است. قول ابن عباس وکلبی و مقاتل بر مکی بودن وقول عکرمه ومجاهدوقتاده برمدنی بودن آن است. تنها اختلاف قرائتی که در این سوره ذکر شده است این است که ابن محیصن وطلحه وزعفرانی ، اعطیناک را انطیناک خوانده اندواین طبق لهجه ی عربهای عاربه می باشد.چنانکه اعشی در دیوان خود می گوید: جیادک خیر جیادالملوک تصان الجلال و تنطی الحلولا معنای تحت لفظی سوره: مابه تو کوثربخشیدیم . پس برای پروردگارت نماز بخوان وقربانی کن . همانا دشمن تو ابتر است.
بررسی سوره:
رابطه این سوره با سوره ماقبلش : در سوره قبل سخن از بخل آمده است و در مقابلش این سوره با عطا شروع می شود: الذی جمع مالاً وعدده # اعطیناک همچنین سهل انگاری درنماز ودر مقابل آن امر به نماز می آید: الذین هم عن صلاتهم ساهون # فصل ( ای دم علی الصلاه ) همچنین در مقابل ریا، قصد رضای خدا می آید: الذین هم یرائون # لربک در مقابل ترک یتیم ومسکین و عدم همکاری اجتماعی، قربانی که بخشش و همکاری جامعه در آن نمایان است می آید: یدع الیتیم و لا یحض علی طعام المسکین ،یمنعون الماعون # وانحر
بررسی لغوی کلمات سوره :
اعطیناک : عطا و اعطا به معنای بخشش و دادن چیزی به کسی می آید. الکوثر : سه حرف اصلی آن ( ک ث ر ) به معنای زیادت می باشد که بر وزن فوعل برده شده است و کوثر بدست آمده است و این وزن برای وصف مبالغه به کار می رود و عرب آن چیزی که از نظر عدد و اندازه بسیار زیاد شود را کوثر می نامند چنان که در دیوان کمیت آمده است : و انت کثیر یا ابن مروان طیب و کان ابوک ابن العقائل کوثرا و هنگامی که از پیرزنی که فرزندش به تجارت رفته بود و با مال فراوان برگشته بود می پرسیدند : (بم آب ابنک ؟)پسرت با چه برگشته است می گفت: (آب بکوثر)با مالی که بسیار زیاد شده برگشته است. کوثر به غبار زیاد نیز اطلاق می شود و از جمله کلماتی که بر این وزن ساخته شده : نفل و نوفل – جهر و جوهر است.
بحث بر روی معانی سوره : سوره کوثر از اهمیت بسیار والایی در میان سوره های دیگر قرآن برخوردار است. این سوره کمترین مقداری است که بر آن تحدی طلبی شده است زیرا به سه صورت قرآن دشمنان را به مبارزه طلبیده است : 1- به مانند قرآن بیاورند: أَمْ یَقُولُونَ تَقَوَّلَهُ بَلْ لَا یُؤْمِنُونَ (33) فَلْیَأْتُوا بِحَدِیثٍ مِثْلِهِ إِنْ کَانُوا صَادِقِینَ (34)(طور) 2- ده سوره بیاورند: أَمْ یَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِهِ مُفْتَرَیَاتٍ وَادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ (13) (هود) 3- یک سوره بیاورند: وَإِنْ کُنْتُمْ فِی رَیْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَه ٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ. (23)(بقره) أَمْ یَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ فَأْتُوا بِسُورَه ٍ مِثْلِهِ وَادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ (38) (یونس) واضح است که اگر کمترین مقدار برای آوردن به مثل را در نظر بگیریم سوره کوثر است.
سوره کوثر از موسیقی بسیار زیبایی برخوردار است که هر صاحب ذوقی را به وجد می آورد اما بحث ما حول محور و معنای سوره است در مورد معنای کوثر مفسرین اقوال بسیاری را نقل کرده اند اولین قول معنای نهری در بهشت یاحوضی است که به پیامبر خدا (ص) عطا شده است وامت او برآن جمع شده و از آب آن می نوشند