در سالهای اخیر، گرایش به سمت بهره وری بیشتر و تولید با اثر بخشی بهتر هزینه باعث دستیابی به ماشین آلاتی با مکانیزمهای پیچیده تر و قابل بهره برداری در سرعتهای بالاتر شده است. در این شرایط، تواناییها و مهارتهای کارکنان بخش تولید و بخش نت هر دو در اغلب موارد محدود به امور و تکنولوژیهای مرتبط با زیمنه های خاص مسئولیتهای خودشان می باشد. در چنین فضایی یک سیستم فراگیر TPM در سطح شرکت موفق نخواهد بود.
TPM به مهارت های بالا در امور نت نیازمند است
به منظور اجرای موفقیت آمیز فعالیت های TPM، به نحوی که در فصول گذشته تشریح گردیدند، شرکتها نیازمند به پرسنلی با مهارت های بالا در امور نت و امور مرتبط با ماشین‌آلات و تجهیزات می باشند. اپراتورها، یعنی کارگران ردیف اول خط تولید باید به صورتی نزدیک و مرتبط، با ماشین‌آلات خودشان آشنایی حاصل نموده و مهارتها و تخصص خود را در نحوه نگهداری و تعمیر و همچنین بهره برداری از ماشین توسعه و تکامل بخشند. در عین حال لازم است که کارکنان بخش نت نیز به یادگیری و کسب مهارتها و تخصصهای پیشرفته و کاربرد آنها به منظور مقابله با مسائل فنی ماشین‌آلات علاقمندی داشته باشند.
در مباحث برنامه های آموزش های نگهداری و تعمیرات که در این فصل ارائه می گردند، فلسفه سنتی “من بهره برداری می کنم – تو تعمیر می کنی” به تدریج محو شده و جای خود را با این تفاهم که یک سیستم موفق TPM نیازمند به همکاری همگانی می باشد تعویض می نماید.
مسئولیتهای کارگران خط تولید و کارکنان بخش نت
کارگران خط تولید باید ساختار و عملکردهای ماشینهای تولیدی را به حد کافی بدانند تا بتوانند آنها را به خوبی مورد کاربرد و بهره برداری قرار دهند. در این راستا مسئولیت اولیه آنها حفظ و نگهداری شرایط بنیانی ماشین از طریق بازرسیهای متعارف روزانه، تمیزکاری، روانکاری و محکم کردن پیچ و مهره ها می باشد. در مقابل، لازم است که کارکنان بخش نت نیز از مهارتها و تخصصهای کافی در حدی که کارکنان تولید به آنها اطمینان داشته باشند برخوردار باشند، تا بدینوسیله ارتباط و همکاری موفقیت آمیز بخشهای تولید و نت تضمین شود.
کارگران خط تولید مشابه رانندگان خودرو هستند
با مقایسه کارگران تولیدی با رانندگان خودرو و مقایسه کارگران نت با مکانیک های تعمیرکار خودروها، نقش ارتباطی بین این دو گروه از کارکنان بهتر روشن می شود. یک راننده که در اول وقت کار رانندگی خودروی خود را آغاز می نماید، قابل مقایسه با اپراتوری است که تجهیزات و ماشین‌آلات تحت نظر خود را در اول صبح مورد بازرسی قرار می دهد. یک راننده، حتی قبل از بازکردن درب اتومبیل، احتمالاً ابتدا نگاهی به وضعیت بدنه اتومبیل می اندازد، به فشار باد داخل چرخها توجه می نماید، شیشه جلو و چراغها را تمیز می نماید و در صورتی که اشکالاتی را مشاهده نماید به آنها توجه می نماید.
ممکن است یک راننده، قبل از روشن کردن موتور، توجهی به وضعیت موتور داشته باشد و بررسی های ساده ای نظیر بررسی سطح آب رادیاتور، کیفیت و سطح روغن موتور و شرایط تسمه پروانه ها را به عمل آورد و در صورتی که در این موارد اشکال یا کمبودی را مشاهده نماید به رفع و رجوع آن بپردازد. در هر صورت، اگر راننده برای مثال مشاهده نماید که از رادیاتور آب نشت می کند، آنگاه لازم خواهد بود که خودرو را برای تعمیر به تعمیرگاه ببرد.
یک راننده خوب، علاوه بر بررسی های فوق، در ضمن رانندگی به نشان دهنده های وضعیت عملکرد خودرو که در روبروی او قرار دارد، نظیر عقربه سرعت نما، پرکننده باطری، وضعیت کار چراغهای راهنما و چراغهای ترمز توجه می نماید. گو اینکه یک راننده ممکن است تعمیرات ساده ای نظیر جا به جا کردن چرخها و تنظیم کشش تسمه پروانه ها را شخصاً انجام دهد، ولی تخصص و دانش فنی یک مکانیک اتومبیل را برای انجام عملیات تعمیری اساسی تر و پیچیده تر احتیاج خواهد داشت.
چهار وظیفه اصلی اپراتور
مشابه وطایف یک راننده، یک اپراتور ماشین تولیدی به منظور عملکرد سالم ماشین، چهار عمل ساده نت را روی ماشین اعمال می کند:
در موقع راه اندازی ماشین به نکات خاص در مورد شرایط و عملکرد ماشین توجه نموده، وضعیت روغن هیدرولیک در سیستم هیدرولیک، شدت جریان برق، لرزشهای غیرطبیعی و سایر شرایط نامساعد و یرطبیعی ماشین را مورد بررسی قرار می دهد.
در فواصل معین زمانی میزان حرارت و سرعت و نظایر این عوامل را در ضمن بهره برداری از ماشین بررسی نموده و مستمراً به موضوع لرزشهای غیر طبیعی و سروصداهای غیر معمول در ماشین توجه دارد.
مرتباً به درجه ها و نشان دهنده های وضعیت کار ماشین نظیر درجه های نشان دهنده شدت جریان برق و درجه های نشان دهنده سایر عوامل نگاه نموده و شرایط مربوطه را بررسی می نماید.
نهایتاً همان گونه که یک راننده در صورت مشاهده اشکالی نظیر وجود نشتی رادیاتور به تعمیرگاه و مکانیک متخصص مراجعه می نماید، یک اپراتور نیز در صورت مشاهده یک تغییر غیر طبیعی در شرایط کار ماشین که ممکن است باعث بروز اشکالی در شرایط ایمنی یا در مکانیزم ماشین بشود، مراتب را به بخش نت اطلاع داده و آنان را از وجود یک وضعیت غیرطبیعی و نیاز به یک بررسی جامع مطلع می سازد. در این حالت، کارکنان بخش نت برای تشخیص اشکال سریعاً به محل مربوطه مراجعه می نمایند.
وظایف بهینه کارکنان بخش نت
در آغاز کار روی یک اشکال که در ماشین به وجود آمده است، کارگر بخش نت به سوابق دستگاه مراجعه نموده و بررسی می نماید که آیا در گذشته نیز اشکالات مشابهی روی ماشین اتفاق افتاده است. اگر پاسخ مثبت باشد، کارگر بخش نت به سوابق عملیات تعمیراتی روی دستگاه مراجعه می نماید تا از طول زمانی و نیروی انسانی صرف شده برای تعمیر و نوع قطعات یدکی به کار رفته روی ماشین اطلاع حاصل نماید. طبیعی است که کارگر نت سعی بر آن خواهد داشت که ماشین را در اولین فرصت ممکن تعمیر نموده و به حالت اولیه باز گرداند و زمان توقف تولید را به حداقل برساند.
گو اینکه کارکنان نت سعی بر آن دارند که در مقابل خرابی های اضطراری اقدام مناسب و سریع برای تعمیر اشکالات به عمل آورند، ولی وظایف آنها فراتر از این است که تنها به خرابیهای اضطراری بپردازند. کارکنان نت همواره این مسئولیت را به عهده داشته اند که به نحوی عمل کنند که از عملکرد توأم با قابلیت اطمینان ماشینهای تولیدی و سایر ماشینها و تجهیزات مورد استفاده بخش تولید اطمینان حاصل شده باشد. در این راستا وظایف کارکنان نت شامل موضوعات زیر خواهد بود:
نگهداری و تعمیرات ادواری (تعمیرات اساسی)
اندازه گیری لرزشها و درجه حرارتها در فواصل مشخص زمانی
تخمین فاصله زمانی بهینه برای تعمیرات اساسی و برای تعویض و جایگزینی قطعات یدکی.
برنامه ریزی و انتخاب روغنهای صنعتی (روان کننده های) مناسب و سایر مواد و قطعات یدکی.
اصلاح اشکالات موجود در طراحی تجهیزات
تعمیر خرابیهای اضطراری به صورتی مناسب و کارآ
تأمین آموزش و کارآموزی های لازم برای کارکنان تولید و اپراتور های تجهیزات
توسعه و تکامل مهارت های خود در امور نت و سعی در فراگیری تکنولوژی های نو.
به منظور تأمین دوام و قابلیت اطمینان در ماشین‌آلات، کارکنان بخش نت روند فرسایش تجهیزات را مورد مطالعه و بررسی قرار می دهند. کارکنان نت به طور مستمر تشکیل جلسه داده و اطلاعات مرتبط با وضعیت های غیر طبیعی تجهیزات را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند تا بدینوسیله از بروز خرابی های اضطراری در تجهیزات جلوگیری به عمل آورند.
برای مثال، کارکنان نت انواع آمار و اطلاعات را از اپراتورهای تجهیزات دریافت نموده و جمع آوری می نمایند. آنها روشهای مناسبی را برای اندازه گیری عوامل و شرایط تجهیزات تدوین نموده و این روشها را توسعه و تکامل می دهند. به همین ترتیب، کارکنان نت عمر قریبی تجهیزات را محاسبه و پیش بینی نموده و نتیجتاً تعمیرات لازم را قبل از آنکه تجهیز دچار خرابی اضطراری شود روی آن اعمال می نمایند. نهایتاً، آنها به صورت ساختار یافته به بهسازی طرح ماشین و یا ایجاد تغییرات اصلاحی در طرح هر یک از ماشینها پرداخته و بدینوسیله قابلیت تعمیر تجهیزات را افزایش می دهند.
آموزش مهارت های نت:
اهداف، برنامه ها
کارکنان بخش نت با انواع ماشین‌آلات و تجهیزات سروکار دارند، ولی ساختار همه تجهیزات از یک مجموعه مشترک قطعات اصلی یا اجزاء تشکیل شده است. برنامه های آموزشی مورد بحث در این قسمت بر محور روشهای نگهداری و تعمیرات این گونه اجزاء و قطعات مشترک بین همگی ماشین‌آلات سازماندهی شده است و در این راستا به کسب تجربیات عملی کارکنان نیز توجه می نماید. درس اول: پیچ و مهره ها
به طور معمول، بسیاری از قطعات و تجهیزات یک ماشین به طور جداگانه ساخته می شوند و نهایتاً بر روی یکدیگر مونتاژ می شوند. بسیاری از این قطعات بوسیله پیچ و مهره به یکدیگر متصل می گردند. روی هر ماشینی، تعداد قابل توجهی پیچ و مهره وجود دارد که محکم نمودن این پیچ و مهره ها وقت زیادی را به خود مصروف می نماید. پیچ و مهره هایی که محکم نباشند باعث به وجود آمدن لرزشهای غیر طبیعی و خرابی در ماشینها، مثلاً در ماشینهای دوار می شوند. در مواردی، پیچ و مهره ها و بستهای محکم نشده باعث به وجود آمدن نشتی بر روی تجهیزات و بروز آتش سوزی یا زیان رسانی و آلودگی محیط زیست می گردند.
علی رغم اینکه محکم بودن پیچها امری حیاتی می باشد، در اغلب موارد، پیچ و مهره های روی ماشین با گشت آور کافی در جای خود محکم نشده اند. درس اول میزان گشت آور لازم روی انواع پیچ و مهره ها (مثلاً پیچ و مهره های فولادی، یا ساخته شده از سایر آلیاژها) را مورد بحث قرار می دهد. در این درس، شرکت کنندگان و کارآموزان با اصول نقشه کشی و نقشه خوانی و تهیه جداول و با علایم قرار دادی برای نشان دادن انواع مواد آشنایی حاصل می نمایند. در این دوره، اهمیت نحوه عملکرد با پیچ و مهره ها (مثلاً نحوه مته کاری و رزوه کردن) و روشهای مطمئن در محکم کردن پیچ و مهره ها مورد بحث قرار می گیرد.