اصطلاح میگرن به دوران باستان یعنی یونان و روم برمی‌گردد. یونانیان و رومی‌ها از جمله نخستین اقوامی بودند که سردرد های میگرنی را توصیف کردند. مطالعات نشان می‌دهد که میگرن مشکل نسبتاً شایعی است و تقریباً 18% زنان و 6% مردان در آمریکا به آن مبتلا هستند. علایم میگرن میتواند در هر سنی ظاهر شود هر چند معمولاً اولین سردرد در دوره نوجوانی یا دهه دوم زندگی رخ می‌دهد. اکثر بیماران اولین حمله را در چهل سالگی تجربه می‌کنند. حمله‌های سردرد اغلب بازگشتی هستند ولی با مسن‌تر شدن بیمار از شدت آنها کاسته میشود. اکثر کسانی که مبتلا به میگرن هستند عضوی از خانواده آنها نیز به این اختلال دچار است.برانگیزان‌های میگرن‌در بسیاری از بیماران، عوامل محیطی یا درونی خاصی میتواند بر شدت یا فراوانی میگرن اثر بگذارد. این برانگیزان‌ها شامل محرومیت از خواب، افزودنی‌های مجاز غذایی، استرس، مصرف داروها می‌باشد. ورزش و تمرینات بدنی سنگین و بعضی فعالیت‌ها دیگر میتواند در برخی بیماران موجد میگرن باشد. بارداری در برخی خانم‌ها افزایش فراوانی سردردها و در برخی افراد خوشبخت، بهبودی موقت به دنبال می‌آورد.چه چیز موجب میگرن میشود؟میگرن در اثر اتساع شریان خونی مغز ایجاد میشود. هر چند دانشمندان کاملاً نمی‌دانند چه چیز موجب اتساع شریان‌ها میشود. رگ‌های خونی به خودی خود اتساع نمی‌یابند. احتمالاً آنها به تغییرات شیمیایی که در بدن رخ می‌دهد، واکنش نشان می‌دهند.پزشکی که شیوه درمانی طبیعی یا کل‌گرا را به کار می‌بندد ابتدا قبل از اقدام به درمان میگرن، تاریخچه کامل طبی، خانوادگی و اطلاعات مربوط به قاعدگی و رژیم غذایی را از فرد می‌گیرد. برخی از مشکلات و بیماری‌ها که باید به عنوان علت سردرد مدنظر قرار گیرند و کنار گذارده شوند عبارتند از مشکلات روده‌ای، آلرژی نسبت به خاک، کمبودهای ویتامینی، فشار خون، آلرژی یا عدم تحمل غذایی، از دست رفتن آب بدن، مسمومیت قهوه و کافئین، و غیره همه این مسایل می‌توانند موجب علایم میگرن شوند و غالباً بدون استفاده از دارو به آسانی درمان‌پذیر هستند.هرچند ممکن است متناقض به نظر رسد، ولی درصد قابل ملاحظه‌ای از سردردهای میگرنی به واسطه داروهای ضدمیگرن ایجاد میشود. اگر شما از ماه پیش سی قرص مسکن و ضددرد یا به طور منظم از مشتقات آنها مصرف می‌کنید حتماً این موضوع را با طبیب خود در میان بگذارید. کنار گذاردن مصرف این داروها گاه سردردهای شدیدی به دنبال می‌آورد ولی عدم مصرف این داروها در نهایت موجب کاهش سردرد میشود.چگونه آنچه می‌خورید موجب میگرن میشود؟در زمینه بررسی علل میگرن، آسان‌ترین و ارزان‌ترین محل جستجو و وارسی، رژیم غذایی فرد است. غذاها یک عامل مهم بروز سردرد و نیز عامل بهبودی علایم است. حذف پاره‌ای از غذاها از رژیم غذایی میتواند علایم بیماری را کاهش دهد و بهبودی نسبی حاصل شود. روش حذف / چالش که به دنبال می‌آید یک روش مناسب شناسایی غذاهایی است که سردرد ایجاد می‌کنند.غذاهایی که معمولاً میگرن ایجاد میکند عبارتند از:O شیر گاوO گندمO شکلات Oتخم مرغO پرتقالO پنیرO گوجهO جوهر لیمو (رنگ زرد غذا)O چاودارغذاهایی مانند پنیر در برخی از افراد موجب میگرن میشوند زیرا دارای هیستامین‌های خاص و ترکیبات تحریک کننده شریان‌ها هستند که موجب اتساع شریان‌های خونی میشوند. زنانی که به غذاهای حاوی هیستامین حساس هستند به دلیل یک نقص آنزیمی (فقدان دیامین اکسیداز) بسیار بیشتر از مردان دچار سردرد میگرنی میشوند. مصرف ویتامین 6B فعالیت دیامین اکسیداز را افزایش می‌دهند، در نتیجه در این‌گونه موارد میتواند مفید واقع شود.نیتریت‌ها که در گوشت وجود دارد موجب اتساع شریان‌ها و شروع میگرن میشوند.روش حذف / چالش‌این روش درمان طبیعی و سنتی از دیرباز در تشخیص علایم وابسته به غذا مورد استفاده قرار گرفته است و هنوز هم روش معیار برای شناسایی حساسیت‌های غذایی است.روش حذف / چالش به دو شیوه انجام می‌گیرد. شیوه اول که دشوارتر، ولی مؤ‌ثر است، تحت عنوان «گزینش یک» در زیر آمده است. در این شیوه تمام موادی که مشکوک به ایجاد سردرد هستند از رژیم غذایی حذف میشوند. آنگاه به تدریج یک به یک وارد رژیم غذایی فرد میشوند. این روش، شناخت روشنی نسبت به آثار غذاها ایجاد میکند. (امتیاز دیگر که ممکن است متوجه شوید غذاهای دیگری هستند که موجب سردرد یا بی‌خوابی یا مشکلات دیگر شما میشوند.)دومین گزینش برای کسانی مناسب است که به خوبی می‌دانند چه غذاهایی برای آنها مشکل‌آفرین است. گروه غذایی مشکوک تا زمانی که علایم کاملاً تسکین یابند، حذف میشوند و سپس باز به رژیم غذایی افزوده میشوند تا پاسخ یا بازگشت علایم تجربه شوند.علایم همبسته با چالش‌های غذایی ممکن است با علایمی که پیش از شروع فرآیند حذف تجربه می‌کردید، یکسان نباشند. برای مثال، شما ممکن است پیش از مبادرت به روش حذف / چالش مبتلا به درد سینوس مزمنی بوده باشید و دریابید که حین چالش یعنی بازگشت به رژیم غذایی مشکوک، معده‌تان شروع به درد کرده است. این بدان معنی نیست که گروه غذایی تحت بررسی و چالش مسبب درد سینوس شما نیست، بلکه ممکن است بدن و سیستم ایمنی شما با ارائه دوباره آن عامل مشکل‌آفرین، کمی متفاوت واکنش نشان می‌دهند.برخی علایم که در دوره چالش غذایی ممکن است دیده شوند عبارتند از:سردرد (کوتاه مدت یا طولانی)، تهوع، خواب آلودگی، تحریک‌پذیری، افسردگی، اضطراب، تهییج‌پذیری، بی‌قراری، دل درد، تیر کشیدن شکم، گلودرد، گرفتگی بینی، آبریزش از بینی، خارش دماغ یا خارش چشم‌ها، گرفتگی قفسه سینه، افروختگی و خارش پوست، گل انداختن صورت، قرمز شدن گوش‌ها، تنیدگی یا مورمور شدن و یا درد عضلانی، بی‌خوابی، خستگی، بی‌تفاوتی، البته به تعداد حساسیت‌هایی که افراد از آنها در رنج هستند راه بروز ظهور آن حساسیت‌ها وجود دارد.روش حذف / چالش مؤ‌ثرترین شیوهِ تعیین حساسیت و عدم تحمل غذایی است. این روش فرصت مناسبی برای شما فراهم می‌آورد تا مستقیم‌تر رابطه خودتان را با غذاهای مصرفی‌تان، کشف کنید.گزینش یک‌گزینش یک، دو گام دارد ابتدا، حذف که 2 تا 6 هفته طول می‌کشد و به دنبال آن چالش می‌آید.حذف. حذف بر مبنای معیارهای زیر برای تنظیم رژیم غذایی انجام می‌گیرد.کلیه غذاهای مشکوک را حذف کنید:O فرآورده‌های گندم - ماکارونی، نان، غذاهای از پیش آماده شده.O فرآورده‌های لبنیاتی - شیر، پنیر، ماست، خامه و غیره.O فرآورده‌های ذرت - ذرت، چیپس، آرد ذرت.O بادام زمینی - کره بادام زمینی، روغن بادام زمینی.O فرآورده‌های سویا - شیره سویا، پودر پروتئین سویا، روغن سویا.O حبوبات دم کشیده شده - چاودار، جو، جو دوسر، گیاه رازک.O گوشت گاو - در این مورد مشکل بیشتر مربوط به افزودنی‌ها است نه فی‌نفسه پروتئین حیوانی.O شکلات.O شکرO شیرین کننده‌های غذاییO رنگ‌های غذاییO نگهدارنده‌های غذایی (خصوصاً سولفیت‌ها)رژیم غذایی باید شامل موارد زیر باشد:O میوه‌های تازهO سبزیجاتO سیب زمینیO سیب زمینی هندی (سیب زمینی شیرین)O پروتئین‌های حیوانی (ماهی، طیور، گوشت بره)O غلات (ارزن، گندم سیاه، برنج، گل تاج خروس)اگر امکان انتخاب دارید همیشه از موارد طبیعی و تازه استفاده کنید، در غیر این صورت می‌توانید از مواد غیرطبیعی و حاوی مواد شیمیایی نگهدارنده بهره بگیرید. از غذاهای حاوی سولفیت اجتناب کنید که معمولاً در سبزیجات یا میوه‌جات کنسرو شده و ماهی تن کنسرو شده وجود دارد. «پروتئین سبزیجات» در گندم یا سویا وجود دارد. عوامل چاق کننده و حفظ کننده نیز در گندم و ذرت میباشند، نشاسته غذایی معمولاً در گندم یا ذرت وجود دارد. بهتر است از غذاهای از قبل آماده شده پرهیز کنید در رژیم غذایی خود تمام افزودنی‌های غذایی از قبل آماده شده را حذف کنید .بعد از 2 تا 6 هفته حفظ یک رژیم غذایی، باید علایم به نحو معناداری کاهش یابند. ممکن است کمی وزن خود را از دست بدهید.چالش چالش خودتان را با یک گروه غذایی که احساس می‌کنید کمتر از همه مسبب سردرد شما است. شروع کنید. در یک روز چندین بار از آن گروه غذایی مصرف کنید. برای مثال، اگر شما در حال بررسی غذاهای لبنیاتی هستید صبحانه شیر بنوشید و در رژیم غذایی خود پنیر، خامه و ماست را برای نهار و شام در نظر بگیرید؛ در هر وهله غذایی نوشیدن شیر را بگنجانید و از مواد لبنیاتی بین غذاها مصرف کنید. سپس صبر کنید. از رژیم غذایی خود آن گروه غذایی را حفظ می‌کنید و دیگر مصرف آن را ادامه نمی‌دهید. تنها برای مدت یک روز آن گروه غذایی را بررسی می‌کنید آنگاه برای حداقل 48 ساعت صبر می‌کنید. و به رژیم غذایی حذف شده خود بازمی‌گردید. اگر تا 48 ساعت هیچ علامتی را تجربه نکردید به سراغ گروه غذایی مشکوک بعدی بروید. این فرآیند را تا زمانی که گروه غذایی مشکل‌آفرین را بیابید، ادامه دهید. بازگشت علایم در اغلب موارد طی 48 ساعت رخ می‌دهد. به ندرت ظهور علایم چند روز یا چند هفته بعد رخ می‌دهد. با وجود این اگر بخواهید بیش از 48 ساعت صبر کنید مختار هستید این کار تنها صحت تشخیص را افزایش می‌دهد. معمولاً یک هفته فاصله بین وارسی گروه غذایی توصیه میشود. هر بار تنها یک گروه غذایی وارسی میشود.گزینش دوم‌رژیم غذایی معمول خود را حفظ کنید، آنگاه تنها یک گروه غذایی را که فکر می‌کنید مسبب علایم است، حذف کنید. برای مدت دست کم یک ماه، تمامی مواد آن گروه غذایی را از رژیم غذایی خود حذف کنید. اگر علایم بیماری شما قبل از به پایان رسیدن یک ماه ناپدید شدند، حذف آن گروه غذایی را پس از یک هفته حذف علایم ادامه دهید. برای مثال، اگر بعد از چند روز پرهیز از مصرف، علایم حذف شدند به منظور وارسی دقیق‌تر و کسب اطمینان، پرهیز از آن گروه غذایی را برای یک هفته دیگر ادامه دهید.وقتی در حال چالش هستید اصول راهنمایی که در فوق بدان اشاره شد، دنبال کنید: چندین ماده مشکوک یک رژیم غذایی را طی یک دوره 24 ساعته مصرف کنید. سپس از رژیم غذایی خود آنها را حذف کنید و صبر کنید. اغلب کسب اطلاع درباره چگونگی تعامل بدن با یک گروه غذایی مشکل‌آفرین، خیلی زود حاصل نمی‌شود.طب جسمی (فیزیکی)O فرو بردن پاها در یک تشت آب خیلی داغ و همزمان کمپرس یخ برای پشت گردن. این کار در واقع خون را به سمت پاها می‌کشاند و از سر دور میکند. پس از چند لحظه کاهش درد به دنبال می‌آید.O حجامت نیز میتواند مفید باشد. با یک حجامت‌گر مجرب درباره دستورالعمل‌ها و روش‌های انجام حجامت مشورت کنید.O مالش و دست‌ورزی به منظور ایجاد وضع صحیح نخاعی میتواند در پیشگیری از سردردهایی که به واسطه تنش عضلانی و اسپاسم آغاز میشوند مفید واقع شود.میگرن و محیط شمامیگرن میتواند دردناک، فرساینده و هراس‌آور باشد. تمایل به رفع خلق‌الساعه درد به نحو طنزآمیزی میتواند مانع بهبودی درد شود. میگرن به خودی خود رخ نمی‌دهد و یک رویداد تصادفی صرف نیست، بلکه نتیجه تعامل بدن شما با محیط است. محیط خود را خوب بررسی کنید تا دریابید چه چیز تعادل درونی شما را برهم می‌زند؛ شما می‌توانید بیاموزید سردردهای خود را کنترل کنید و از وقوع دوباره آنها جلوگیری کنید.مترجم: عباس بخشی‌پور رودسری‌کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه تهران