تحقیق مقاله تفسیر اصل 15 قانون اساسی

پیشگفتار :

آنچه که اینجانب را بر آن داشت تا موضوع کار تحقیقی خویش را تفسیر اصل 15 قانون اساسی انتخاب کنم ، احساس رنج و فشار اجتماعی هموطنان ترک زبانی بود که ناشی از عدم انعکاس آنها در رسانه های گروهی ، روزنامه ها و سایر ارگان ها می باشد که در واقع سبب به وجود آمدن نوعی خود باختگی و بیگانگی  و شکاف عمیق فرهنگی و نابرابری قومیت ها بر اثر سیاست های نابرابر زبانی گردیده است .

از آنجا که اصل 15 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران یکی از اصول پایه ای و انسانی و مظهر دموکراسی می باشد و طی سالیان متمادی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به صورت مسکوت مانده ، لذا انتظار می رود که مسئولین امر با اجرا و عمل به این اصل مترقی قانون اساسی ، بدان عینیت بخشند و به خواست دیرینه اقوام ساکن در ایران که تحصیل به زبان مادری و آموزش بدبن زبان را به صورت آرزویی در سر می پرورانند جامه عمل پوشانند .

لذا با عنایت به این موضوع که تلاش برای از بین بردن نابرابری ، تلاش در راه خداست ، اینجانب وظیفه خود می دانم به عنوان یک فرد نوعی از اقوام غیر فارسی زبان ،  در به بارنشستن تلاشهای هموطنان خود در راستای اجرای   اصل 15 قانون اساسی گامی هر چند کوچکتر بردارم .

امید است که این نوشته در راستای اجرای اصل 15 قانون اساسی و ایجاد مساوات بین قومیت های مختلف ایران موثر افتد .

مقدمه :

آنچه که هر جامعه را از جوامع دیگر متمایز می سازد ، خصوصیاتی است که شناسنامه فرهنگی آن جامعه به شمار می رود . تاریخ و گذشته تاریخی ، وطن و حدود و ثغور آن ، باورها و عقاید ، دین ، اسطوره های مذهبی ، ادبیات کهن ، نژادها و اقوام مختلف با زبانهای مختلف در سطح یک جامعه هستند که هویت آن جامعه را می سازند و آن ملت را در برابر ملل گوناگون قرار می دهند . این عوامل باید در میان اعضای جامعه وجود داشته باشند و هرگاه یکی از این عوامل وجود نداشته باشند و یا رعایت نشده باشند ، هویت فرهنگی جامعه را ناقص می سازد و سبب می شود که هرگونه تغییری در عوامل یاد شده موجب تغییر در هویت فرهنگی جامعه شود که باعث نارضایتی مردم آن ملت ، از دولت گردد .

در میان عوامل یاد شده ، زبان به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای فرهنگی و حتی می توان گفت شاخص ترین آنها محسوب می شود . زبان نخستین عامل ارتباطی بین انسانها و حلقه اتصال اقوام و ملیتهای گوناگون به یکدیگر می باشد ، پدیده ای که حتی خداوند متعال نیز در کتاب آسمانی خود در حفظ آن در مقابل احترام به نژادها و اقوام از هر دین و زبانی که باشند تاکید ورزیده و به کرات مایه برتری انسانها را بر یکدیگر تقوا اعلام می کند نه زبان و نژاد و نه حتی جنسیت انسان ها .

« و جعلناکم شعوبا و قبائلا لتعارفوا ان اکرمکم ان الله اتقاکم »

به نظر می رسد با توجه به چنین تاکیدی از سوی خداوند متعال بر برابری انسانها در مقابل یکدیگر ، باید توجه ویژه ای بر این موضوع ابراز داشت که خوشبختانه قانون اساسی کشور نیز در اصول مختلف خود ، آن را مورد تاکید قرار داده که نقطه عطفی در قوانین ایران محسوب می شود ، هر چند که در طول مدتی که این قانون به تصویب رسیده ، به طور کامل این اصول در آن رعایت نشده و حتی در بعضی مواقع ، زبانهای مختلف یا نژادهای مختلف در سطح کشور از طرف اقوام فارسی زبان مورد تحقیر واقع شده و دولت نیز در برابر آن سکوت اختیار کرده است .

اما امید است که دولت مقدس جمهوری اسلامی با هوشیاری کامل و با عنایت به این موضوع که اجرای این اصول حق کاملا بدیهی صاحبان نژاد و اقوام و زبانهای مختلف میباشد ، به خواسته مردم جامه عمل پوشانیده و اجازه ندهد کسانی که با اتکای به این اصول و به بهانه دفاع از حق خویش موجبات تفرقه و تشنج در جامعه می شوند ، به اهداف شوم خود دست یابند .

بخش اول :

کلیات

فصل اول :

اصول مقرر در قانون اساسی که در واقع تضمین آزادی قومیت ها و نژاد ها در استفاده از دین و زبان خود می باشد.

فصل دوم :

تشریح اصول مقرر در قانون اساسی راجع به حقوق اقلیتها و نژاد های کشوری

بند اول : اقلیت های مذهبی

بند دوم : گروههای قومی و زبانی

فصل اول :

اصول مقرر در قانون اساسی که در واقع تضمین آزادی قومیت ها و نژادها در استفاده از دین و زبان خود می باشد. عبارتند از :

اصل 15 قانون اساسی : « استفاده از زبان های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه های گروهی و تدریس آنها در مدارس در کنار زبان رسمی ، آزاد می باشد .»

اصل 19 قانون اساسی : « مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ ، نژاد ، زبان و مانند اینها سبب امتیاز نخواهد بود .»

اصل 23 قانون اساسی : « تفتیش عقاید ممنوع است و هیچ کس را نمی توان به صرف داشتن عقیده ای مورد تعرض و مواخذه قرار داد .»

اصل 48 قانون اساسی : « در بهره برداری از منابع طبیعی و استفاده از قراردادهای ملی در سطح استانها و توزیع فعالیتهای اقتصادی میان استانها و مناطق مختلف کشور ، باید تبعیض در کار نباشد . به طوری که هر منطقه فراخور نیازها و استعداد رشد خود ، سرمایه و امکانات لازم را در دسترس داشته باشد .»

فصل دوم :

تشریح اصول مقرر در قانون اساسی راجع به حقوق اقلیتها و نژاد های کشوری

بند اول : اقلیت های مذهبی

سرزمین ایران دارای اقلیتهای مختلف قومی، زبانی، مذهبی می باشد که هیچ تفاوتی بین آنها وجود ندارد و آنها آزادانه قادر به شرکت در کلیه فعالیتهای اجتماعی و سیاسی می‎باشند و برای اعاده حقوق خود و یا کسب شغل یا تحصیل و یا… موردنظر خود به ارگانهای دولتی مراجعه نمایند. هیچگاه از قومیت، زبان یا مذهب ایشان سؤال نمی گردد و تبعیضی بین ایشان وجود ندارد .

تنها در موارد خاصی از مذهب افراد سؤال می شود از جمله کسب مشاغل خاص دولتی، آنهم اغلب پس از قبولی و هنگام گزینش علمی و اخلاقی افرادِ پذیرفته شده و همچنین در دادگاهها، در حالتی که فرد به عنوان متهم تحت بازجویی می باشد، از مذهب وی سؤال می شود اما به مذهب شاکی، شاهد، مطلع در دعاوی کیفری ویا خواهان و خوانده و… هیچ توجهی نمی شود. همچنین اقلیتهای قومی و زبانی به جهت اینکه همانند دیگر شهروندان حق مراجعه به محاکم دارند، هیچگاه تبعیضی به جهت قومیت یا زبانشان اعمال نشده است. در کشور ایران قومیتهای مختلف آنقدر در یکدیگر آمیخته و در همه شهرها پراکنده و یا با یکدیگر آمیخته شده اند که هیچ توجهی از سوی مردم و مقامات به تفاوت قومیتها نمی شود .

اقلیتهای دینی شناخته شده در جمهوری اسلامی ایران پیروان مسیحیت ، یهودیان وزرتشتیان هستند که دارای سابقه سکونت در ایران بوده و اصولاً با دیگر هموطنان مسلمان خویش همزیستی مسالمت آمیز دارند و تفاوت میان این اقوام تنها در مذاهبشان می باشد که هر یک نیز نسبت به انجام اعمال دینی خود آزادند. بطوریکه این اقلیتها با عنایت به اینکه از مدارس عمومی دولتی نیز استفاده می کنند از امتیاز داشتن مدارس خاص خود برخوردار  هستند . مطابق قوانین جمهوری اسلامی ایران آزادی اختیار مذهب پذیرفته شده است.

در اصل دوازدهم قانون اساسی به مسئله دین و مذهب رسمی جمهوری اسلامی ایران و سایر مذاهب اسلامی پرداخته شده است :

"دین رسمی ایران، اسلام و مذهب جعفری اثنی عشری است و این اصل الی الابد غیرقابل تغییر است و مذاهب دیگر اسلامی اعم از حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی و زیدی دارای احترام کامل می باشند و پیروان این مذاهب در انجام مراسم مذهبی، طبق فقه خودشان آزادند و در تعلیم و تربیت دینی و احوال شخصیه (ازدواج، طلاق، ارث و وصیت) و دعاوی مربوط به آن در دادگاهها رسمیت دارند و در هر منطقه ای که پیروان هر یک از این مذاهب اکثریت داشته باشند، مقررات محلی در حدود اختیارات شوراها بر طبق آن مذهب خواهد بود، با حفظ حقوق پیروان سایر مذاهب."

بر همین اساس وجود قضات اهل تسنن و استخدام افراد جدید در بخش آموزش قضات، در برنامه های آموزشی قبل از خدمت و یا در ضمن خدمت به آموزش قضات در مورد حقوق سایر فرق اسلامی پرداخته می شود و سعی بر اعزام قضات اهل تسنن به مناطق سنی نشین می - شود. در مورد سایر اقلیتها هم ایشان در حقوق مدنی و کیفری تابع قوانین ایران می باشند ، اما در مسائل مختلف خانوادگی و احوال شخصیه، قضات مکلف به استعلام نظریه و حکم مسئله از بزرگان دینی آن اقلیت ها بوده و باید براساس نظر ایشان حکم صادر نمایند و در غیر این صورت متخلف شناخته خواهند شد.

به موجب اصل سیزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران " ایرانیان زرتشتی ، کلیمی و مسیحی تنها اقلیت های دینی شناخته می شوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آیین خود عمل می کنند " . مطابق سیاست دولت جمهوری اسلامی ایران ، افراد بهایی نیز از حقوق شهروندی بهره مند هستند . در مورد رفتار عادلانه با غیر مسلمانان اصل چهاردهم قانون اساسی اشعار می دارد :

"به حکم آیه شریفه " لاینها کم الله عن الذین لم یقاتلوکم فی الدین و لم یخرجوکم من دیارکم ان تبروهم و تقسطوا الیهم ان الله یحب المقسطین " دولت جمهوری اسلامی ایران و مسلمانان موظفند نسبت به افراد غیرمسلمان با اخلاق حسنه و قسط و عدل اسلامی عمل نمایند و حقوق انسانی آنان را رعایت کنند. این اصل در حق کسانی اعتبار دارد که برضد اسلام و جمهوری اسلامی ایران توطئه و اقدام نکنند."