تحقیق مقاله پرخاشگری

پرخاشگری

مقدمه :

پرخاشگری معمولا به رفتاری اطلاق می شود که قصد از آن صدمه رساندن (جسمانی یا زبانی ) به فرد دیگر یا نابود کردن دارایی افراد است . واژه اصلی دراین تعریف قصد است قدرت ، ثروت ومقام از جمله ، هدفهایی هستند که می توانند با توسل به پرخاشگری بدست آیند بعضی از روانشناسان بین پرخاشگری خصمانه که تنها به قصد صدمه زدن انجام می‌شود وپرخاشگری وسیله ای که هدفش به دست آوردن پاداش است نه صدمه زدن به دیگران ، فرق می گذارند حمله یک عضو از گروهی او باش به یک رهگذری بی گناه در ظاهر ، موردی از پرخاشگری خصمانه ) ممکن است برخاسته از نیاز به کسب موقعیت در گروه باشد .

نظریه ای که درباره پرخاشگری ارائه می شود باید بتواند هم پرخاشگری خصمانه وهم پرخاشگری وسیله ای را تعیین کند . بنابراین خشم و « ابراز خشم » تحت تاثیر محیط اطراف اند .

انسان در تمام لحظه های مهم زندگی اش می تواند تصمیم بگیرد که چگونه رفتار کند وچه موقع سخن بگوید و آیا خشم خود را آشکار سازد یا نه ، خشم سرکوب شده زمانی می تواند « مضر» باشد که ما احساسات مان را آشکار نسازیم وگرنه موقعیت « برفشار » همچنان ادامه یابد . خشم ابراز شده نیز هنگامی « زیان آور » خواهد بود که ما احساساتمان را آشکار نماییم ودر نتیجه ابراز احساسات موقعیت « پرفشار » بدتر شود خشم به خودی خود یک نوع بیماری نیست که فقط « یک » علت داشته باشد خشم یک فرایند یک دادوستد یا یک روش ارتباط است گاهی اوقات خشم به دلیل نابسامانی جسمی است ، اما غالبا از رخدادهای اجتماعی سرچشمه می گیرد اغلب اوقات « خشم » در اثر روابط اجتماعی میان افراد جامعه بروز می کند .

پروژه مژگان زمانی

روانشناسی خشم – کارون تاوریس – مترجم احمد تقی پور – سعید درودی .ص 192

روان شناس خشم – کارون تاوریس .مترجم احمد تقی پور –سعید درودی .ص 11

تعریف خشم :

بعضی از مردم خشم رایک نیروی قدرتمند ( مانند تب یا توفان ) می پندارند

که در بدن توفان یا طغیان بر می انگیزد .1 افلاتون وشکسپید وفروید « خشم »

را اسب سرکش نامیده اند که دلیل بر آن سوار است 2. «خشم واکنشی است غریزی در برابر « تهدید » ونومیدی از رسیدن به اهداف و آرزوها 3 خشم احساسی پیچیده است ومی تواند سودمند باشد البته تا زمانی که شما را اسیر حالات مختلف خود نکند4  خشم احساس بسیار عمیق و با نفوذ است که انرژی زیاد می یابد ودر عین حال می توان آن را به هدر داد ویا به طرز نادرستی از آن  استفاده کرد .اصرار به تغییر امری ناممکن رها نکردن خشم هنگام بهبود شرایط وگله وشکایت بی مورد روش هایی هستند که با آنها می توان خشم وغضب را به هدر داد5 .

خشم نیز مانند محبت یک عاطفه اخلاقی است دیده ام که مردم به عنوان « ابراز عواطف » به وسیله « خشم » محبت واعتماد را از میان می برند روح خویش را با تلخی وکینه می خراشند وبا نفرت کینه – توزانه دائمی از مقام و منزلت خود می‌کاهند در حال‌که بعضی‌ها باکمک خشم به‌نحو تحسین‌برانگیزی

به جست و جوی حقیقت می پردازند[1] .

تعریف پرخاشگری :

پرخاشگری را می توان رفتاری تعریف کرد که هدف آن صدمه زدن به خود یا به دیگران است و آنچه در این تعریف اهمیت دارد . قصد ونیت رفتار کننده است یعنی یک رفتار آسیب زمانی پرخاشگری تلقی می شود .

که از روی عمد به منظور صدمه زدن به دیگری یابه خود انجام گرفته باشد[2] .قصد نیت در پرخاشگری دخالت دارد وهرکس با علم حضوری به نیت خود آگاه است بنابراین اگر فرد رفتار خشن را برای هدفی از روی عمد انجام دهد پرخاشگرانه تلقی می شود چه از عواقب آن آگاه باشد چه نباشد همچنین باید به یک نکته ای دیگر توجه داشت که پرخاشگری هیجان نیست بلکه آثار هیجانی خشم وبرای فرونشاندن آن ومعمولا همراه آن رخ می دهد[3] . پرخاشگری واکنشی است کلی نسبت به ناکامی است هر چند افراد همیشه پاسخهای پرخاشگرانه آشکار از خود نشان نمی دهند و آنها را در وجود خود سرکوب می کنند گروهی از رواشناسان معتقدند که طبقات اجتماعی غیر مرفه جامعه پیش از طبقات متوسط ومرفه احساسات پرخاشگرانه خویش را ابراز و آشکار می سازند[4] .پرخاشگری مستقیم یک روش معمولی برای جلوگیری از جریحه دار شدن غرور به علت محرومیت است . [5]

علل خشم:

هیپوگلیسمی نیز یکی دیگر ازبیماری های است که تصور می رود عامل بدخلقی وبروز تعدادی از بیماری های جدید می باشد [6].

از نظر پزشکی هیپوگلیسمی یعنی پایین بودن مزمن قند خون بروز هیپوگلیسمی ممکن است به خاطر وجودتوموری « لوزالمعده » باشد گاهی نیز اگر غذایی که می خوریم سرشار از هیدرات کربن باشد لوز المعده بیش از حد انسولین ترشح می کند ودر نتیجه ترشح بیش از اندازه انسولین قند خون کاهش می یابد وهیپوگلیسمی عارض می گردد علائم هیپوگلیسمی عبارتند از کج خلقی وپرخاشگری خستگی وتسریع ضربان قلب وعرق کردن کف دستها البته آن طور نیست که بگوییم هر وقت چنین علایمی در کس نمایان گشت حتما به هیپوگلیسمی دچار شده است . [7]

علل خشم خشم به سه دسته می توان تقسیم کرد : یک دسته از علل آن چیزی است که می توان آن را « در جسم بی روح نادان » نامید ، یعنی اشیاء ساده وپیش پا افتاده ای که خشم فوری ومعمولا جزیی ایجاد می کند مانند « گیر کردن سکه در تلفن عمومی » دومین دسته از علل خشم بیشتر به مسائل فکری مربوط اند واز خصوصیات اخلاقی تشکیل می شوند ( خصوصیات اخلاقی یعنی رفتار خاصی که مارا می آزارد ) بدین صورت که بعضی از افراد عادات ورفتارهای خاصی دارند شما ممکن است این افراد را در سایر مواقع آدم های خوب ومهربانی بدانید اما وقتی آن عادات یا رفتار خاص از آنها سر می زند از دستشان خشمگین می شوید .[8]

سومین دسته از علل خشم عبارت است از خشم ناشی ا زرفتار آدمیان با یکدیگر از قبیل ظلم ، حماقت ،فریب کاری ، چاپلوسی ، توهین [9]خشم هایی که از دسته سوم قرار دارند هم واکنش های جسمی را در بر می گیرند وهم واکنش های روانی توهین وتحقیر نفس ونظایر آ ن را .[10]

علل پرخاشگری :

یادگیری اجتماعی وپرخاشگری :

عوامل زیادی هستند که می توانند در شخص که از درد وناکامی اندکی رنج می برد پاسخ پرخاشگرانه ایجاد کنند وبه عکس پاسخ پرخاشگرانه را در شخص ناکام مانع شوند واین عوامل زاده یادگیری اجتماعی هستند .

تغییرات رشدی

کودکان در دوازده ماهگی وقتی با هم هستند شروع به ابراز پرخاشگری وسیله ای می کنند که رفتار پرخاشگرانه آنان غالبا به خاطر اسباب بازی ومتعلقات دیگر است کودکان هنگامی که به سالهای پیش از مدرسه نزدیک می شوند کمتر به پرخاشگری دست می زنند ودر نوع پرخاشگری آنان هم تغییراتی ایجاد می شوند کودکان که درخانواده مدرسه وروابط باهمسالان خود داری رفتار پرخاشگرانه هستند ورفتار شان شدید تر و طولانی تر از کودکان دیگر است .

تفاوتهای جنسیتی :

پسرها پرخاشگر تر از دخترها هستند این تفاوت در غالب فرهنگها وتقریبا در همه سنین ونیز غالب حیوانات دیده می شوند پسرها بیش از دخترها پرخاشگری بدنی ولفظی دارند تجربه اجتماعی پسرها ودخترها از لحاظ پرخاشگری کاملا متفاوت است . بخشی از غالب رفتاری مردانه است و غالبا از پسرها انتظار رفتار پرخاشگرانه می رود وبطور تخمین تشویق می شود وتلویزیون منبع دیگری است که کودکان بخصوص پسرها از طریق آنان رفتار پرخاشگرانه را می آموزند .[11]

علائم پرخاشگری :

وجود مشکلات برای این افراد در خانه ، اجتماع عادی ومعمولی است عمدتا فعالیتهای جنبی زود رس وجود داشته که شاید در شدت پرخاشگری آنها نیز موثر باشد معمولا کودک دیگران را مقصر مشکلات خود می دانند واحساس می کند که به طور غیر منصفانه رفتار می شود نسبت به دیگران مشکوک است احترام به خویشتن پایین بوده هر چند که فرد تصوری از فرد خشن را در مورد خود فراکنی می نماید تحمل این افراد مقابل محرومیتها ضعیف بوده کج خلقی ، طغیانگری ، برانگیختگی ، بیش از حد غالبا از ویژگی های بارز این گروه ازافراد است از نظر تحصیلی در سطح پایین هستند واین امر تناسبی با سطح هوش وسن آنها ندارد واز نظر زمانی شروع این اختلال می تواند در دوره کودکی آغاز شود وتا دوره بلوغ نیز ادامه یابد .

عوامل تشدید کننده پرخاشگری :

وجودالگوی رفتاری مداوم وثابت از رفتارهای پرخاشگری براساس حمله به حریم دیگران که به صورت پرخاشگریهای فیزیکی یا کلامی در برابر اشخاص یا اشیاء همراه با کج رفتاری انجام می گیرد .

این قبیل افراد به دلیلهای مختلف اقدام به دزدی در خانه خود ویا در خارج از خانه می کنند .

در سابقه رفتاری این افراد فرار از خانه ومدرسه به همراه دوستان خود مشاهده شده است.

افراد پرخاشگر در براقراری رفتار عاطفی با دیگران دچار شکست شده وحتی از ایجاد رابطه اجتماعی نیز عاجز هستند .

دروغ گویی واصرار به آن از ویژگی های بارز رفتاری آنها است. 1

عوامل تشدید کننده خشم

د رارتباط با د یگران

کم احترامی یا بی ملاحضگی ،طرد ،انتقاد ،تمسخر ،سرزنش

در ارتباط باخود شخص

نقص قانون شکنی

«درمان خشم »

امروزه برای بیماران خشم روش های درمانی متفاوتی وجوددارد از قبیل تغییر دادن هدف خشم « پالایش » دعوا ومرافه  با تون لاستیکی ورزش حل مشکل به کمک منطق روان کاری دراز مدت ودرمان گران نیز نظرات متفاوتی درباره علل خشم دارند . 1

تامل بهترین درمان خشم است .نخستین حملات خشم ، سخت وشدید است لیکن اگر قدر تامل کنید از قدرت خشم کاسته خواهد شد ودر بیماری از جوامع کوچک « مسخره کردن وشوخی » پادزهری موثر برای خشم اند 2. از آنجا که خشم براثر تکرار عادت می شود شایسته است تا حد امکان از دور خشم آور پرهیز شود باید به بچه آموخت چه هنگام خشمگین شود وچه وقت خشم خود را فرو نشاند کودک باید یاد بگیرد که خشم خود را به شیوه های مطلوب بیان کند نه این که اظهار آن خودداری کند . 3

چون در کودکی کودک بیشتر از مادرش تقلید می نماید اگر مادر عملا به کودک نشان دهد که چگونه در مقابل محرک های خشم آور از خود آرامش وخویشتن داری نشان می دهد وبا خشم مقابله می کند کودک کم کم با تقلید از مادرش روش صحیح غلبه برخشم خود را یافته ودر زمان خشم خون سردی خود را حفظ می کند4 .

انواع پرخاشگری :

بعضی پژوهشگران پرخاشگری را به دو نوع . وسیله ای خصمانه تقسیم کرده اند و بر این اساس اگر رفتاری در جهت رسیدن ودستیابی به هدفی خارجی انجام می گیرد پرخاشگری وسیله ای است ودر صورتی که به قصد آسیب دیگران باشد خصمانه تلقی می شود غالب پرخاشگری های اطفال خردسال از نوع وسیله ای وبرای تصاحب شی ء مورد علاقه است . آنان به اعمال هل دادن در تلاشند تا اسباب بازی دیگران را به چنگ آورند و کمتر مواردی است که به قصد آسیب واز روی عصبانیت اقدام نمایند . 1

انواع خشم :

خشم به طوری کلی شامل ده حالت متفاوت می باشد که این حالات درمجمع سرگروه اصلی را تشکیل می دهند خشم پنهان ،خشم انفجاری ،خشم مزمن که هریک را به اختصار تعریف می کنیم زمانی را که افراد متوجه خشم وغضب خود نیستند ویا خشم خودرا دست کم می گیرند خشم از نوع مستتر وپنهان است افرادی که از خشم خود می گریزند ، سعی می کنند هیچوقت عصبانیت خود را نبینند وبه دیگران هم اجازه نمی دهند خشم آنها را ببینند . اغلب افراد خشم گریز از خانواده هایی رشد و پرورش یافته اند که خشم طبیعی اجازه ظهور وبروز نداشته است اولیای آنها با اولین اثر ونشانه نزاع برخورد می کردند ودستورشان این بود که همه باهم مهربان باشند .[12] خشم زیر نیز در همین گروه جای دارد این افراد احساسات خود را پشت نقاب سردرگمی تعلل وتنبلی پنهان می کنند پارانو ،  یا دومین حالت از خشم پنهانی است . [13]

دومین گروه : خشم انفجاری است افرادی که دچار خشم انفجاری هستند به خاطر خشم افراطی ودر مواردی خطرناک خود شناخته اند بدیهی است خشم ناگهانی ،عصبانیت سریع واز دست دادن کنترل مشص کننده این نوع خشم است خشم عمدی و آگاهانه نیز نوع دیگری از خشم انفجاری است سومین گروه خشم مزمن می باشد افرادی که دچار این خشم هستند . مدتهای مریدی از خشم خود رنج می برند . این افراد نمی توانند به سهولت سایر افراد خشم وعصبانیت خود راکنار بگذارند خشم ناشی از عادت نوعی از حالت خشم مزمن است در این حالت افراد آنچنان به خشم خود عادت کرده اند که نمی‌توانند جلوی آن را بگیرند . [14]

1 – روان شناس خشم – کارون تاوریس .ص 13

2 – روان شناس خشم – کارون تاوریس .ص15

3 – روان شناس خشم – کارون تاوریس .ص 21

4 – ده را مقابله با عصبانیت – نویسنده ران پوتر افرون –مترجم  شقایق قندهاری ص 21

5 – ده راه  مقابله با عصبانیت ص 3

[1] – روان شناس خشم – کارون تاوریس .ص 21

[2] – کتاب روانشناسی اجتماعی – دکتر یوسف کریمی ص 206

[3] – رشد شخصیت ص 426

[4] – رفتار نابهنجار ص 538

[5] – پروژه مژگان زمانی ص 2

[6] – روانشناسی خشم – ص 116

[7] – روانشناسی خشم – ص 117

[8] – روانشناسی خشم – ص98

[9] – روانشناسی خشم – ص99

[10] – روانشناسی خشم – ص 100

[11] – پروژه مژگان زمانی ص 7و6

1 – پروژه مژگان زمانی

1 – روان شناس خشم ص 269

2 -– روانشناسی خشم – ص 50

3 – روان شناسی رشد ص 187

4 – رشد از کودکی تا نوجوانی ص 151

1 – مولفان ،مصباح زارعات بی ریا – ساجدی سال انتشار پاییز 1374 ص 415

[12] – ده را مقابله با عصبانیت نویسنده ران پوترافرون – پست پروتر افرون مترجم ، شقایق قندهاری ص 22

[13] – ده را مقابله با عصبانیت ص 19

[14] – ده راه مقابله با عصبانیت ص 20