تاریخچه شهر ارومیه
پارسیان در مهاجرت خود از ایران ویج نخست در غرب و جنوب دریاچه ارومیه ساکن شدند ولی پس از آن به مهاجرت خود ادامه دادند و تا سرزمین پارس (استان فارس) پیش رفتند.[۴]
جلگه ارومیه در دوران باستان در قلمرو مادها، آشوریان، و دیگر اقوام نیز قرار داشته‌است.
شاه عباس بزرگ پس از بیرون راندن عثمانی‌ها از خاک ایران در صدد برآمد طوایفی را برای مرزداری قدرتمند در بخش غربی کشور مستقر سازد. شاه عباس برای این منظور ایل افشار ساکن ابیورد خراسان و دیگر نقاط را در نظر گرفت.[۵] او کلبعلی سلطان ایمانلوی افشار را احضار نموده به لقب خانی و ریاست کل ایل افشار منصوب نمود. سپس دستور داد که ایل افشار که شمار زیادی داشتند و در ولایات عراق، فارس، کرمان و خراسان سکنی داشتند، با تمام امکانات خود حرکت کرده در جلگه ارومیه ساکن شوند.[۶][۷]
در این جابجایی هشت هزار خانوار از شش ایل بزرگ این طایفه در جلگهٔ ارومیه استقرار یافتند و حکومت این ناحیه در اختیار کلب علی خان قرار گرفت.[۸] متن فرمان شاه عباس یکم خطاب به کلبعلی خان که سبب این جابجایی ایلی شد در دست است.[۹]
همین پیشینه سبب شد تا شماری از سران این طایفه به‌ویژه پس از تأسیس ارتش جدید در ایران، در مناصب فرماندهی حضور داشته باشند.[۱۰]
ارومیه مرکز استان آذربایجان غربی و همچنین مرکز شهرستان ارومیه است. در دوره رضاشاه پهلوی نام رضائیه بر آن گذاشتند که تا پایان حکومت پهلوی به این نام خوانده می‌شد. پس از انقلاب اسلامی ایران دوباره به نام پیشین، یعنی ارومیه تغییر نام داد. این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ با ۵۷۷٬۳۰۷ نفر جمعیت، دهمین شهر پرجمعیت ایران محسوب می گردد.
شهر ارومیه، امروزه دارای فرودگاه فعال بین المللی است.
نام ارومیه
ارومیه در ترکی به صورت اورمو، اورومیه و اورمیه تلفظ می شود. کلمه اوروم نیز اکنون به صورت پیشوند بعضی کلمات و یا به صورت جداگانه کاربرد دارد. این کلمه در اسم شهر مشهور ترکهای چین به نام اورومچو و یا اورومچی به کار رفته است و همچنین نام طایفه ای از ترکهای مسیحی مذهب است که در کشور اکراین زندگی می کنند.[۱] برخی این کلمه را از مصدر "اؤرمک" یا "هؤرمک" به معنای ساختن و چیدن می دانند. در کردی اسامی از قبیل اورامی و اورامانات در استان کردستان و کرمانشاه و کردستان عراق برای نام‌گذاری مناطقی که طوایف اورام در آن‌ها سکنی داشته‌اند به کار رفته است. در این میان با آمدن حکومت پهلوی و سلطنت رضاخان این محل به رضائیه تغییر نام داده و بعد از انقلاب اسلامی دوباره به نام ارومیه برگشته است. همچنین طبق گفته آشوریان واژهٔ ارومیه از ترکیب دو واژه اور + میه که "اور" در اینجا به معنی شهر و "میه" در زبان آشوری به معنی آب آورده شده است. یکی از روایات دیگر نام ارومیه را از واژه "رومیه" به معنی روم کوچک می دانند که به دلیل نیامدن حرف "ر" در اول کلمات ترکی به صورت ارومیه تلفظ شده است. (مانند روس که اوروس تلفظ می شود.
جایگاه
ارومیه در جلگهٔ گسترده و سرسبزی به درازای ۷۰ کیلومتر و به پهنای ۳۰ کیلومتر واقع شده که اطراف آن تا کیلومترها پوشیده از باغات انگور و سیب و کشتزار است. دریاچه ارومیه در شرق و دریاچه مارمیشو در غرب این شهر قرار دارد. این شهر به علت آب و هوای معتدل و داشتن مناظر زیبا، یکی از شهرهای گردشگری ایران محسوب میشود. جمعیت این شهر ۵۷۷٬۳۰۷ نفر می‌باشد و نیز جمعیت شهر در سال ۲۰۰۵ میلادی، ۷۸۷٬۲۵۴ نفر پیش‌بینی شده‌است[2]. بلندی ارومیه از سطح دریا ۱۳۳۲ متر است.
آداب و رسوم مردم
اکثر ساکنان شهر ارومیه و استان آذربایجان غربی را ترکهای آذربایجانی و کردها تشکیل می‌دهند. ولی آشوریها و ارمنی ها نیز در این شهر حضوری دیرینه داشته اند. در زمان رضاشاه پهلوی، نام این استان را آذربایجان غربی گذاشتند.اکثر ترکهای ارومیه شیعه مذهب می باشند ولی تعداد زیادی ترکهای سنی حنفی و شافعی مذهب نیز در داخل شهر و در بیش از ۲۵ روستا از جمله، بالو، قولنجی، کهریز، گل‌تپه، گجین و ولنده زندگی می کنند. در ارومیه تعدادی ترکهای اهل حق نیز زندگی می کنند. [۲] مذهب کردهای ساکن ارومیه سنی می‌باشد[۳].
جاذبه های تاریخی و آثار باستانی
نام جاذبه : قلعه اسماعیل آقا (اسماعیل آقا قلعه سی)
موقعیت : بخش نازلو چای بالاتر از دانشگاه سراسری (بالاتر از کارخانه ماسه)
نام جاذبه : قلعه بردوک
موقعیت : جاده سرو 6 کیلومتری غرب روستای بردوک
نام جاذبه :بخشی قلعه
موقعیت : بخش نازلو اطراف روستای صفرقلی‌خان کندی
سوغات ارومیه
نقل زعفرانی
نقل بادامی
نقل گردویی پرمغز
نقل پسته ای
سوغاتی ها
سوغاتیهای معروف ارومیه:
انواع نقل بیدمشک (ابریشمی،گردویی،زعفرانی،...) و حلوای گردو و حلوای هویج را میتوان از جمله مشهورترین سوغاتیهای ارومیه نام برد و علاوه بر آن عرق بیدمشک و عرق بادرنجبو
غذاهای سنتی ارومیه
خوراک
غذاهای محلی عبارتند از: پلو ،آبگوشت ،چلو کباب،انواع آش و انواع خورشت . کوفته نیز یکی دیگر از غذاهای معروف و لذیذ این استان است و آن را با مرغ یا گوشت قرمز می پزند . ((دلمه)) نیز در آذربایجان طرفداران زیادی دارد.
دلمه ها :
دلمه برگ مو :برنج ،لپه ،گوشت،تره و انواع سبزی معطر رابا ادویه ،رب گوجه فرنگی و کمی ماست می پزند و مخلوط حاضر را در برگ مو می پیچند .
از دیگر دلمه ها می توان به دلمه کلم و بادنجان نیز اشاره کرد .
خورشت ها :
نگر خورشه :کنگر کوهی را تمیز کرده ، آن را تفت می دهند و به آن آبلیمو ،رب گوجه فرنگی ،گوشت و ادویه اضافه نموده و با هم می پزند .
خورشت آق ماش: ماش را با گوشت ،زعفران ، رب گوجه فرنگی و ادویه می پزند و به آن سیب زمینی سرخ کرده اضافه می کنند.
گزلمه : از ماست چکیده ،نعناع خشک ،تخم مرغ و سیر تهیه می شود .
خواص دارویی و درمانی عرقیات
بیدمشک
درمان کم خونی ،سرگیجه ،تقویت قلب
بادرنجبویه
درمان نارسایی قلبی ،تنظیم فشارخون ،نشاط آور
گلاب
مقوی اعصاب ،ملین ،تهیه شربت و شرینی
بهارنارنج
تقویت قلب ،تپش قلب ،رفع سکسکه
بومادران
درمان عضله ضعیف قلب ،ضد تشنج وصرع ،جنونهای خفیف
برگ بید ....
چشم انداز هتلی که قرار است دو سال آینده به بهره‌برداری برسد، زیباست! از اینجا همه فضای شهر پیداست. بلندترین ارتفاع شهر ارومیه، آن جای که می توانی شب ها از این بالا تمام شهر را که با نور ماه جان دیگری گرفته ببینی، برای ساخت هتل بین المللی 4 ستاره ارومیه در نظر گرفته شده است، اما اینجا زیبایی دیگری نیز دارد؛ آن هم پارک جنگلی زیبایی است که این هتل را چون مرواریدی در خود پنهان خواهد کرد. زیباست! اما انگار، همیشه، هر گلی خاری دارد! تنها عیب گتر این است که درست روبه‌روی مجتمع تفریحی آذربایجان قرار گرفته است. مجتمعی که دست‌کم هر روز تا 12 شب باز است و مردم به دلیل آب و هوای بسیار خوب آن، به این مجتمع آمده، شب ها را در آن می گذرانند. شاید این قضیه برای مسافری که خسته از راهی طولانی آمده و می خواهد استراحت کند، چندان قابل تحمل نباشد.
هتل بین‌المللی 4 ستاره ارومیه دومین هتلی است که در مرکز استان آذربایجان غربی ساخته خواهد شد. شهری که در همان بدو ورود، ناخودآگاه شلوغی و ازدیاد جمعیتش توجهت را جلب می کند. با اینکه خانه هایش شاید بیش از 3 یا 4 طبقه نباشد و برج های آسمان خراش چندانی هم در آن دیده نمی شود، اما جمعیت کثیری با ماشین های بسیار در خیابان‌های آن در حرکتند! پیکان های زرد رنگی که البته خطوط تاکسی رانی این شهر را تشکیل می دهند، در خیابان های کوچک در حال ترددند. ترافیک ارومیه نه به سنگینی ترافیک شهرهایی چون تهران، اما خود ارومیه سنگین است. می گویند ارومیه از نظر تعداد ماشین، دومین شهر پس از تهران، است. به قول کارشناس طرح‌های توسعه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، اینجا، هر خانواده‌ای حداقل دو تا سه ماشین دارد!
اما یکی دیگر از مسائلی که این شهر را متمایز از دیگر شهرهای می‌کند، شاید تعداد زیاد مغازه ها و فروشگاه‌ها، بازارها و پاساژهای موجود در آن باشد. هر سفر که سرت را بچرخانی، مغازه‌ای به چشم می خورد که گروهی در آن مشغول خریدند! شهری کوچک که گویی شلوغی شهرهای بزرگ را به ارث برده است. البته نمی توان ارومیه را کوچک دانست؛ شاید نسبت به تهران یا شیراز کوچک باشد، اما، مساحتش در حد خود کم نیست.
ارومیه یک میهمانسرای جهانگردی دارد که می گویند متعلق به شرکت سرمایه گذاری ایرانگردی و جهانگردی است. این مهمانسرا بسیار مجلل و زیبا بوده به‌صراحت میتوان گفت دست‌کم در حد هتل‌های 4 ستاره دیگر شهرها است. وارد میهمانسرای جهانگردی که می شوید، نخستین چیزی که چشمتان را می گیرد، یونیفرم میهماندار یا مسئول پذیرش این میهمانسراست. خانمی که یونیفرم مخصوص هتل را به تن کرده، پاسخگوی مسافران و گردشگران مراجعه کننده است. در بیشتر میهمانسراها معمولاً به این بهانه که اینجا یک میهمانسراست نه هتل، از استفاده از یونیفرم سرباززده و با لباس های معمولی از میهمانان پذیرایی می کنند. اما اینجا ! همه چیز رنگ و بوی یک هتل 4 ستاره را دارد تا یک میهمانسرا! این نکته جای امیدواری و خرسندی بسیار دارد؛ چرا که با چنین رده استانداردی اگر هتل بین‌المللی 4 ستاره ارومیه در این شهر احداث شود، قطعاً به لحاظ کیفیتی، سرآمد هتل‌های کشور خواهد شد.