مقدمه
مطالبی که به خوانندگان گرامی تقدیم می شود برای شناساندن عارضه چاقی که هر روز شیوع بیشتری پیدا می کند ، تنظیم و ارائه شده است . این عارضه با وجود اینکه واقعاً یک بیماری نیست ، زمینه را برای بسیاری از ناخوشی ها به ویژه اختلالات قلب و عروق و دیابت فراهم می سازد چاقی یک بلا و آفت برای سلامتی و رفاه افراد است و خیلی زود ظرفیت کار و توانایی افراد را دچار نقصان می نماید با ارائه این مطلب سعی کردیم تا چاقی و علل و عوارض آن را برای شما روشن کنیم امیدواریم بهره ای هر چند اندک از خواندن این مطالب داشته باشید .
چاقی :
خوشبختانه بیشتر رژیم های غذایی میزان ایده آل موفقیت را دارند . با یک برآورد کمتر از 30% آنهایی که وزن کم می کنند به آن رژیم ادامه می دهند آنچه مهم است این است که افراد ممکن است قربانی رژیم های نادرست شوند برای موفقیت شما نیاز به طرح آموزشی خوب طراحی شده دارید نخست باید مفاهیم نادرست در مورد رژیم غذایی تان را برطرف کنید و اصول توازن انرژی را که به وسیله رژیم ایجاد می شود برقرار کنید و یک مرحله از طرح درمان شامل تمرین منظم و اصلاح رفتاراست برای کسانی که بسیار چاق هستند روش جراحی برای از دست دادن وزن توصیه می شود .
موضوعات آموزشی در چاقی :
-اصول توازن انرژی و رابطه آنها با چاقی و از دست دادن وزن
-تعریف یک کالری
-انواع چاقی
-تشخیص چاقی ، با معیارهای وزن بالا ، شاخص حجم بدن مثل دیابت بیماری عروق و مسائل تنفسی
-اهمیت تمرین منظم
-رژیم غذایی برای کاهش مصرف غذا
-احتیاط درباره استفاده از تجویز دارو
-روش ها و جراحی برای درمان بیماری چاقی
-رژیم غذایی در سایر روش های اصلاح رفتار
شما باید رژیم غذایی تان را برای مدت طولانی حفظ کنید آیا شما از شام خوردن لذت می برید ؟ اگر اینطور است به این رژیم ادامه دهید از دست دادن وزن ممکن است با مشکل و به کندی به وجود آید ولی سلامت و ظاهر زیبا ارزش تلاش کردن را دارد به طور کلی چاقی یعنی افزایش چربی بدن . وقتی شما کالری به میزان بیشتر از نیاز بدنتان دریافت کنید بدنتان این کالری اضافی را ذخیره می کند . کالری واحدی از انرژی غذا است . کالری های استفاده شده به صورت چربی در سلولهای بافت رسوب می کند در افرادی با وزن طبیعی چربی حدود 10 تا 15 درصد وزن بدن را تشکیل می دهد . در زنان با وزن طبیعی چربی ممکن است بیش از 20 درصد وزن بدن را تشکیل دهد .
اصل توازن انرژی :
شما وقتی می توانید به توازن انرژی دست یابید که مقدار کالری که دریافت می کنید برابر با مقدار کالری باشد که استفاده می کنید .
وقتیکه به توازن منفی انرژی دست یابید یعنی میزان کالری که دریافت می کنید کمتر از مقداری که مصرف می کنید باشد شما وزن از دست می دهید زندگی بدون تحرک نیازهای انرژی شما را کاهش می دهد بنابراین احتمال اینکه کالری اضافی به صورت چربی در بیاید خیلی بیشتر است .
نیاز شما به کالری بستگی به نیازهای اساسی سوخت و ساز و نیازهای روزانه انرژی تان دارد یک مرد بالغ تقریباً به 1500 کالری نیاز دارد تا بتواند کارهای حیاتی خود را انجام دهد به اضافه برای انجام فعالیت های فیزیکی ، اما یک زن بالغ به 1300 کالری برای انجام کارهای حیاتی نیاز مند است .
نیازهای انرژی درمیان افراد مختلف متغیر است همچنین در زمان های مختلف نیاز یک فرد نیز تغییر می کند .
انواع چاقی :
1-چاقی بزرگ شدن بیش از حد عضو : در این نوع چاقی مقدار سلولهای چربی بیمار مانند یک شخص با وزن طبیعی است اما حجم بافت چربی افزایش یافته و سلولهای چربی بسیار بزرگتر هستند . این نوع چاقی در بیمارانی اتفاق می افتد که در کودکی اضافه وزن ندارند ولی در بزرگسالی چاق می شوند .
2-در نوع دیگر چاقی نه تنها سلولهای چربی بزرگ می شوند بلکه تعداد آنها نیز چند برابر می شود در هر سنی پر خوری می تواند باعث زیاد شدن سلولهای چربی شود که دوران کودکی دوران آسیب پذیرتری است . معمولاً هر چه چاقی بیشتر باشد بیشتر احتمال دارد که در ارتباط با بزرگ شدن سلول باشد . این نوع چاقی ممکن است غیر قابل برگشت باشد . سلولهای چربی وقتی تشکیل می شوند برای همیشه عمر با شما باقی می مانند رژیم غذایی باعث می شود که سلولهای چربی کوچک و ناپدید شوند .
علت چاقی در بیشتر موارد نامعلوم است ولی کارشناسان معتقدند چندین تئوری چاقی را تحت تاثیر قرار می دهد . غذای شیرین ، خوشی و تفریح همراه با غذاهای با کالری بالا باعث چاقی می شود .
چرا و چگونه چربی ذخیره می شود :
هضم : غذای بلعیده شده به درون معده راه می یابد و در آنها با اسیدهای معدی مخلوط می شود سپس ذرات غذا به درون روده کوچک رفته آنزیم ها ذرات را به گلوکز ، اسید آمینه و ذرات کوچک چربی تجزیه می کنند . این چربیها به کبد رفته و از آنجا وارد گردش خون می شوند و برای انرژی مورد نیاز اندامها مورد استفاده قرار می گیرند . ذخیره چربیهای اضافی یا استفاده نشده گردش خون را ترک کرده و وارد سلولهای بدن شده و در آنجا ذخیره می شوند و وقتی بدن نیاز به چربی دارد می تواند این انرژی ذخیره شده را مصرف کند . جزء اصلی چربی به شکل تری گلیسیرید می باشد .
رسوبات چربی در زیر پوست :
اطراف کلیه و کره چشم و مفاصل و اندامها پراکنده می شوند . توزیع چربی در مردان و زنان متفاوت است .
نظریه هایی برای علت چاقی :
علیرغم سالها تحقیق هنوز مشخص نیست چرا برخی افراد چاقند ولی چند نظریه در این زمینه ارائه شده است .
آمادگی ژنتیکی :
اگر چه شرایط محیطی در چاق شدن بی تاثیر نیست ولی بررسی نشان می دهد یک کودک با پدر چاق یا مادر چاق 50% شانس چاق شدن دارد اگر هم پدر و هم مادر چاق باشند شانس کودک 80% خواهد شد . بررسی انجام شده در مورد دوقلوها به این نظریه اعتبار بیشتری می دهد وقوع چاقی در دوقلوهای همسان ، یکسان دو برابر شده است ، یعنی هر دو به یک میزان در معرض چاقی قرار دارند .
نظریه برقراری :
بسیاری از افراد چاق وقتی رژیم غذایی را متوقف می کنند به وزن قبلی خود دست می یابند بنابراین فردی که رژیم می گیرد مجبور است کمتر و کمتر بخورد تا به از دست دادن وزن ادامه دهد .
تولید ناقص حرارت :
بررسی های انجام شده نشان می دهد که رابطه ای بین چاقی و تولید حرارت ناقص وجود دارد . افراد چاق در معرض سرما حرارت زیادی از خود نشان نمی دهند و کمتر انرژی مصرف می کنند که این حالت از اوایل زندگی ظاهر شده و تا بزرگسالی ادامه می یابد در نتیجه این افراد چاق می شوند .
عوامل روانی :
همراه عوامل فیزیولوژیکی مثل فشار و اضطراب که ممکن است باعث خوردن زیاد و چاقی شود عوامل روانی نیز در چاقی موثر است بررسی نشان می دهد که افراد چاق مایلند بیشتر بخورند و ممکن است چند بار بخورند . خانواده و عادات اجتماعی هم در چاقی موثر است مثلاً کودکی که برای راضی کردن والدینش می خورد این الگوی منفی باعث چاقی می شود .
پیجیدگی ها :
چاقی آسیب زیادی به مغز و تندرستی فیزیکی وارد می کند و می تواند در ضعف و افسردگی بسیار دخالت داشته باشد . چاقی کنترل نشده باعث چندین بیماری تهدید کننده سلامتی مانند دیابت – سفت شدن عروق ، نارسایی های تنفسی ، سرطان و بیماریهای زنان .
دیابت :
چاقی معمولاً باعث دیابت نوع دوم می شود و این بیماری وقتی اتفاق می افتد که سلولهای بدن به طور طبیعی به انسولین پاسخ نمی دهند . در صورتی که بیش از حد معمولی وزن بدست بیاورید ممکن است بوسیله این نوع دیابت بالاتر رود .
مخصوصاً این نوع دیابت اثر کاهش وزن را کم می کند .
بیماری شریان کرونر ( بیماری عروق تغذیه کننده قلب ) :
چاقی تمایل دارد که مقدار کلسترول سرم و تری گلیسرید را افزایش دهد . (عواملی که به سکته قلبی کمک می کنند) فشار خون بالا که یکی از عوامل مهم بیماری های قلبی عروقی می باشد ، در افراد چاق شایع تر است . چاقی هنگامی که با دیابت ملیتوس (دیابت بی مزه) ارتباط دارد می تواند سطح HDL (چربی خوب بدن) را پائین بیاورد .
این چربی قلب را در برابر بیماری های عروق کرونر محافظت می کند.
مشکلات تنفسی :
چاقی به علت افزایش چربی قفسه سینه و شکم می تواند باعث تنفس مشکل شود . چاقی در شما می تواند باعث افزایش تعداد تنفس شود که با یک انقباض ناگهانی (تیک) بیحسی و خواب آلودگی مشخص می شود این علائم و نشانه ها عدم تعادل سوخت و ساز بوجود آمده بوسیله تنفس نا مناسب را همراهی می کنند .
سرطان :
برخی سرطان ها در افراد چاق شیوع بیشتری دارد . مردان چاق بیشتر به سرطان های کولون ، رکتال و پروستات مبتلا می شوند و زنان چاق بیشتر به سرطان های کیسه صفرا ، مثانه و تخمدان مبتلا می شوند .
آرتریت :
چاقی شما می تواند شانس ابتلا به آرتریت را در مفاصلی از بدنتان که وزن و حالت بدن را تحمل می کنند بالا ببرد . این مفاصل شامل زانوها ، هیپ ها (کفل ها) مچ پا و پائین ستون فقرات می باشد .
با چاقی شانس ابتلاء به بیماری نقرس نیز بالا می رود .
اختلالات مربوط به بیماری های زنان :
حتی چاقی ضعیف می تواند با اختلالات مربوط به قاعدگی همراه باشد . اگر شما یک زن چاق هستید ، در صورتی که باردار شوید دشواری ها و مشکلات طول بارداری و زایمان برای شما بیشتر خواهد بود .
سایر مشکلات :
چاقی به علت اختلال خونرسانی در پاها می تواند باعث واریسی شدن وریدهای پاها شود .
بدنبال چاق شدن شما فشار زیادی روی عضلات پشت و نخاعتان وارد می شود . بیماری های کیسه صفرا و کلیه از دیگر بیماری هایی هستند که با چاقی همراهند .
در جستجوی یک توصیف تشخیصی :
چاقی بدن شما از طریق انسجام یک سری روش ها اندازه گیری می شود . این روش ها شامل مقایسه کردن وزن و قد شما با وزن و قد استاندارد بوسیله اندازه گیری چین های پوستی و تخمین زدن چربی زیر پوست ، تست های خونی (شامل کلسترول سرم ، تری گلیسیریدها و گلوکز) و تست های عملکرد غده تیروئید می باشد .
این تست ها علاوه بر ارزیابی کردن وضعیت سلامت شما می توانند یک اختلال زمینه ای را تشخیص دهند .
جداول وزن و قد استاندارد :
شما قبل از مراجعه کردن به جدول ها اندازه جثه تان را بدست آورید سپس وزن مطلوبتان را بیابید اگر وزن شما بیشتر از وزن مطلوبتان بود ، شما سنگین وزن هستید . اگر بیش از 20% اضافه وزن داشته باشید چاق در نظر گرفته می شوید . اگر چه ممکن است نقطه خارج از محدوده های جداول اشتباه باشد و نشان دادن وزن شما نیز صحیح نباشد . برای مثال اگر شما تنومند باشید (همانند یک ورزشکار) وزن اضافی شما از عضله ها است و نه چربی .
شاخص جرم بدن :
یک راه که دقت بیشتری برای اندازه گیری وزن اضافه بدن دارد شاخص وزن بدن می باشد . این روش ساختارهای بدن را به صورت محاسبه بیان می کند و به صورت نسبت وزن بدن به قد برای مشخص کردن چاقی استفاده می شود .
W (in kg) – H2 ( inmeters) = BMI
شاخص وزن بدن = ( قد بر حسب متر ) – وزن بر حسب کیلوگرم
مثال : برای فردی با 6 5 (متر 68/1) با وزنی حدود 68 کیلوگرم
68 68 وزن
BMI = = = = 24
5/2 (68/1) (قد)
اگر وزن بدن این فرد عدد 30 و یا بالاتر بدست می آمد . او چاق در نظر گرفته می شد .
شاخص وزن بین 25 و 29 نشان می دهد که این فرد 5 کیلو اضافه وزن دارد .