شرح بیماری
میگرن (Migraine) بیماری است که با سردردهای مداوم و سخت مشخص می‌شود و غالبا با اشکالات زود گذری در جریان خون مغزی و استفراغ همراه است. این بیماری با یک نوع سردرد شدید و ناتوان کننده معمولا در یک طرف سر ، که به همراه آن علایم دیگری مثل تهوع ، استفراغ و مشکلات بینایی همراه است. حمله این سردرد میتواند 72 - 2 ساعت طول بکشد. حملات میگرن در بعضی از افراد ممکن است بطور هفتگی رخ دهند، در حالی که در بعضی دیگر ممکن است حتی یک بار نیز در سال رخ ندهند.
میگرن هر دو جنس را تحت تأثیر قرار میدهد، اما در زنان شایع‌تر است. میگرن همچنین ممکن است ارثی باشد. بیماری در حوالی سنین بلوغ شروع شده و در میانسالی از نظر شدت و دفعات تکرارش کاهش می‌یابد. حملات میگرن بیشتر صبحها شروع شده و علایم اولیه آن تار شدن دید یا ظهور نقاط رنگی در خطوط جلوی چشم است. حملات سردرد چند ساعتی به طول می‌انجامد و پس از خوابیدن بهبود می‌یابد.
انواع میگرن
میگرن کلاسیک
میگرن کلاسیک عموما یک سردرد یکطرفه میباشد و به صورت ضربان‌دار اتفاق می‌افتد. قبل از شروع سردرد بیمار دچار تغییرات بینایی می‌شود که به صورت توهمات و جرقه‌های بینایی هستند که در اصطلاح به آن اورا می‌گویند. اکثر بیماران یک حمله را در طول هفته تجربه می‌کنند و اصولا بین 2 تا 24 ساعت طول می‌کشد. بیمار دچار حالتهایی مانند تهوع ، استفراغ ، گریز از نور ، سستی و حتی گاهی در مراحل حاد دچار اخلال حس نیمه بدن و تکلم می‌شود. در بین حملات بیمار سردرد یا ناراحتی دیگری ندارد.
میگرن غیر کلاسیک
در میگرن غیر کلاسیک علایم بینایی قبل از حمله بوجود نمی‌آید. این نوع سر درد بیشتر دو طرفه بوده و ضربان‌دار است. درد بیشتر دور حلقه چشم احساس می‌شود و ممکن است در ادامه آن سفتی گردن هم بوجود آید این نوع میگرن شیوع بیشتری دارد و همراه با تهوع و استفراغ است.
ارتباط میگرن با سن
میگرن در میان کودکان هم اتفاق می‌افتد اما مدت آن کوتاه است و به سرعت بهبود می‌یابد با افزایش سن از تعداد حملات کاسته می‌شود ولی به طول آن اضافه می‌شود. میزان و شدت دفعات حمله در افراد مختلف متفاوت است و نمی‌توان ارتباط معنی‌داری بین حملات افراد مختلف پیدا کرد اما اصولا بعد از 55 سالگی به ندرت اتفا ق می‌افتد.
علت بوجود آمدن میگرن
تنگ شدن ، سپس گشادشدن و التهاب رگ‌های خونی که به پوست سر و مغز می‌روند. سردرد زمانی آغاز می‌شود که رگها دوباره گشاد می‌شوند. تغییر الگوی خواب ، بیدار ماندن شبانه ، کار کردن زیاد و خستگی بیش از حد میتواند باعث بروز میگرن شود. گاهی اوقات خانمها بروز این سردردها را به دوران عادت ماهیانه نسبت می‌دهند و مصرف قرصهای ضد بارداری را عامل مهمی برای بوجود آمدن میگرن می‌دانند. صدای بلند ، نور زیاد ، کنسرت موسیقی و فشار به گردن و حتی درد دندان باعث بروز میگرن می‌شود.
تشخیص میگرن
هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص میگرن وجود ندارد و بر اساس شرح حال بیمار و معاینه ، میگرن بیمار تشخیص داده می‌شود.
مشکلات مبتلایان به میگرن
مشکل مبتلایان به میگرن تنها سردرد نیست. اکثر افراد کاملا بیمار می‌شوند و نمی‌توانند کارهای روزمره خود را انجام دهند و مجبور می‌شوند که در یک اتاق تاریک و ساکت بی‌حرکت دراز بکشند تا حمله میگرنی پایان یابد. بعضیها حتی نمی‌توانند فکر غذا خوردن را هم داشته باشند چون دچار استفراغ می‌شوند و در انتها دچار خواب آلودگی و رخوت می‌شوند. در طول حمله فعالیت و عملکرد طبیعی معده مختل می‌شود و باعث می‌شود دارهایی که برای تسکین میگرن خورده می‌شود به خوبی جذب نشود.
عوامل افزایش دهنده خطر
استرس
سابقه خانوادگی میگرن
سیگار کشیدن
نوشیدن الکل
مصرف بسیاری از داروها
کمبود خواب ، یا در بعضی از افراد خوابیدن زیاد
پیشگیری
حتی‌المقدور میزان استرس را در زندگی‌تان کم کنید.
مصرف بعضی از داروها میتواند در بعضی از افراد از بروز حملات جلوگیری کند.
از عواملی که باعث آغاز حملات سردرد میگرنی می‌شوند در صورت امکان پرهیز کنید.
درمان
معمولا نیازی به آزمایشات تشخیصی نیست، اما ممکن است آزمایش خون یا سی‌تی اسکن برای رد سایر بیماریها انجام گیرند. به هنگام بروز اولین نشانه‌های حمله میگرنی؛ روی سر خود یک پارچه سرد یا کیسه یخ بگذارید، یا به صورت خود آب خنک بزنید. چندین ساعت در یک اتاق تاریک و آرام دراز بکشید. دو عدد بالش در دو طرف سر خود بگذارید تا سرتان تکان نخورد. در صورت امکان بخوابید. صدا ، نور و بوها (خصوصا بوی ناشی از آشپزی و سیگار) را به حداقل برسانید و از مطالعه خودداری کنید. بیمار باید مدتی سعی کند در یک اتاق خالی و تاریک دراز بکشد. مساله زمینه روانی قبلی میگرن امروزه مورد توجه است در این صورت کمکهای روانپزشکی برای حل این مشکلات میتواند کمک بزرگی به درمان میگرن کند.
داروها
هیچ داروی خاصی نسبت به دیگر داروها ارجحیت ندارد و اثر قطعی از هیچ کدام از آنها مورد انتظار نیست. اولین راه معالجه جلوگیری از وقوع سردرد بوسیله تجویز روزانه دارویی حاوی ارگوتامین است که باعث انقباض مویرگهای مغز می‌شود. برای تخفیف علایم میگرن و پیشگیری از بروز حملات، طیف گسترده‌ای از داروها موجود هستند.
ارگوتامین‌ها (همراه با کافئین) به صورت خوراکی ، شیاف یا استنشاقی
آسپیرین ، استامینوفن یا ایبوپروفن
ترکیب استامینوفن و کدئین
آنتی‌هیستامین‌ها برای گشاد کردن رگها
داروهای ضد استفراغ برای کم کردن تهوع و استفراغ
داروهای تنگ‌کننده رگها
سوماتریپتان به صورت تزریق زیر پوست توسط خود فرد ، یا به صورت قرص. داروهای مسدودکننده بتا آدرنرژیک یا کانال کلسیمی ، یا ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای برای پیشگیری از حملات ، در صورتی که حملات آن قدر شدید باشند یا تعداد آنها آن قدر زیاد باشد که شما از کار و زندگی خود باز بمانید. این داروها ممکن است اثرات جانبی نامطلوبی داشته باشند و امکان دارد در همه افراد نیز مؤثر نباشند
تشخیص بیماری
آزمایش ویژه‌ای برای تشخیص میگرن وجود ندارد. اما ممکن است آزمایش خون یا سی‌تی اسکن و یا MRI برای رد سایر بیماریها انجام گیرند. تشخیص نهایی بیماری مبتنی بر علایم است. در ضمن باید مشخص شود که علت درد ناشی از مصرف بیش از حد داروها نمی‌باشد. پزشک از شما خواهد پرسید که حملات شما چه قدر طول می‌کشد، شدت آنها چقدر است و این حملات هر چند وقت یکبار صورت می‌گیرد؟ شما باید به پزشک خود گزارش دهید که تحت درمان با چه داروهایی بوده‌اید و از کدام داروها بدون نسخه استفاده کرده‌اید. اگر شما بین حملاتی، علامتی نداشته باشید و سردرد شما در حین حملات بین 4 تا 72 ساعت طوب بکشد، امکان دارد که دچار میگرن باشید.
نکات زیر در بررسی سردردهای شما توسط پزشک، حائز اهمیت است: درد یک طرفه در ناحیه سر، درد ضربان دار، درد متوسط و یا شدید طوری که شما را از انجام کارهای روزانه باز دارد، دردی که با فعالیت و حرکات بدنی بدتر شود و همراه با تهوع و استفراغ باشد و دردی که همراه با حساسیت به نور یا حاسیت به صدا باشد.