تحقیق مقاله روش شناسی

در این فصل به مواردی چون نوع تحقیق، جامعه آماری و روش نمونه گیری، تعیین و تعریف متغیرهای مستقل (پیش بین) و وابسته (ملاک)، معرفی ابزار و چگونگی جمع آوری اطلاعات، روایی و پایایی ابزار‌های پژوهش و روشهای بررسی و تجزیه و تحلیل داده‌های تحقیق پرداخته می‌شود.

 

1-3 نوع تحقیق:

تحقیق موجود، به روش توصیفی و همبستگی است، و پژوهشگر به دنبال مشخص کردن رابطه منبع کنترل و عزت نفس با خلاقیت، در دانش‌آموزان دبیرستان می‌باشد و لذا محقق، فقط‌ به ارزیابی چند متغیر موجود در شرایط طبیعی پرداخته و از انجام هر گونه دستکاری و کنترل خودداری نموده است.

 

2-3 جامعه و نمونه آماری

1-2-3 جامعه آماری

در پژوهش حاضر، جامعه آماری، شامل 1992 دانش‌آموز مشغول به تحصیل، در پایه های اول، دوم و سوم دبیرستان‌های دولتی دخترانه و پسرانه شهر اردکان، در سال تحصیلی 86-1385 می‌باشد.

 

2-2-3 برآورد حجم نمونه

برای به دست آوردن حجم نمونه، در این تحقق، از جدول مورگان، استفاده شده است، و با توجه به اینکه حجم جامعه آماری، 1992 نفر می‌باشد، از طریق محاسبه فرمول آماری به کار گرفته شده در جدول مورگان ، حجم نمونه 322 نفر برآورد می‌شود.

 

3-2-3 روش نمونه گیری

در این پژوهش، از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای(با تخصیص متناسب) ، استفاده شده است، حجم نمونه گیری، برای تمامی کلاسهای موجود در دبیرستانهای شهر اردکان، بر اساس جنسیت، پایه و رشته تحصیلی، متناسب با حجم جامعه تعیین گردید، و پس از تعیین حجم نمونه گیری برای هر کلاس، تعداد تعیین شده به صورت تصادفی از هر کلاس، انتخاب شد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جامعه آماری، برای تمامی کلاسهای موجود در دبیرستانهای شهر اردکان، بر اساس جنسیت، پایه و رشته تحصیلی در سال تحصیلی 86- 1358

 

نام دبیرستان

پسرانه

پایه اول

پایه دوم

جمع

پایه سوم

جمع

جمع

کل

عمومی

ریاضی

تجربی

انسانی

ریاضی

تجربی

انسانی

آیت الله خامنه ای

67

32

25

16

73

20

23

18

61

201

شرف

112

15

17

8

40

20

20

19

59

211

شهید انصاری

144

24

25

-

49

24

28

21

73

266

سیدالشهدا

110

-

14

-

14

-

15

-

15

139

ابن سینا

84

11

-

16

27

-

13

22

35

146

شهید مطهری[1]

50

-

-

-

-

-

-

-

-

50

جمع

567

82

81

40

203

64

99

80

243

1013

 

نام دبیرستان

دخترانه

پایه اول

پایه دوم

جمع

پایه سوم

جمع

جمع

کل

عمومی

ریاضی

تجربی

انسانی

ریاضی

تجربی

انسانی

علی ابن ابی طالب

79

-

21

21

42

-

20

22

42

163

شاکر

81

-

21

22

43

-

24

18

42

166

خادم زاده

59

30

19

-

49

26

26

-

52

160

17 شهریور

61

-

19

22

41

-

32

23

55

157

شیرین قدران

49

-

16

24

40

17

-

18

35

124

حسن پور

52

-

14

18

32

-

-

18

18

102

رحمتی

40

-

13

14

27

-

25

15

40

107

جمع

421

30

123

121

274

43

127

114

284

979

 

نوع دبیرستان

پایه اول

پایه دوم

پایه سوم

جمع کل

پسرانه

567

203

243

1013

دخترانه

421

274

284

979

جمع

988

477

527

1992

 

 

 

حجم نمونه گیری، برای تمامی کلاسهای موجود در دبیرستانهای شهر اردکان، بر اساس جنسیت، پایه و رشته تحصیلی در سال تحصیلی 86- 1358

 

نام دبیرستان

پسرانه

پایه اول

پایه دوم

جمع

پایه سوم

جمع

جمع

عمومی

ریاضی

تجربی

انسانی

ریاضی

تجربی

انسانی

آیت الله خامنه ای

11

5

4

3

12

3

4

3

10

33

شرف

18

2

3

1

6

3

3

3

9

33

شهید انصاری

24

4

4

-

8

4

5

3

12

44

سیدالشهدا

18

-

2

-

2

-

2

-

2

22

ابن سینا

14

2

-

3

5

-

2

4

6

25

شهید مطهری

8

-

-

-

-

-

-

-

-

8

جمع

93

13

13

7

33

10

16

13

39

165

 

نام دبیرستان

دخترانه

پایه اول

پایه دوم

جمع

پایه سوم

جمع

جمع

عمومی

ریاضی

تجربی

انسانی

ریاضی

تجربی

انسانی

علی ابن ابی طالب

13

-

3

3

6

-

3

3

6

25

شاکر

13

-

3

3

6

-

4

3

7

26

خادم زاده

10

5

3

-

8

4

5

-

9

27

17 شهریور

10

-

3

3

6

5

4

-

9

25

شیرین قدران

8

-

3

4

7

3

-

3

6

21

حسن پور

9

-

2

3

5

-

-

3

3

17

رحمتی

6

-

2

2

4

-

4

2

6

16

جمع

69

5

19

18

42

12

20

14

46

157

 

نوع دبیرستان

پایه اول

پایه دوم

پایه سوم

جمع کل

پسرانه

93

33

39

165

دخترانه

69

42

46

157

جمع

162

75

85

322

 

 

 

 

 

3-3  مراحل اجرایی جمع آوری داده ها

برای جمع‌آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه، با گرفتن معرفی نامه از دانشگاه، به اداره آموزش و پرورش شهرستان اردکان مراجعه کرده، و پس از کسب اجازه، برای اجرای پرسشنامه، در دبیرستانهای سطح شهر، پرسشنامه‌ها در بین دانش‌آموزانی که با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای(با تخصیص متناسب)  ، انتخاب شده‌اند، توزیع گردید و سپس پرسشنامه‌ها جمع‌آوری شده و بر روی آنها تحلیل آماری انجام گرفت.

 

 

 

4-3  انواع متغیر:

متغیر پیش‌بین: منبع کنترل و عزت نفس 

متغیر ملاک: خلاقیت

متغیر تعدیل‌کننده: جنسیت و رشته تحصیلی

متغیر کنترل: شهر

 

5-3  ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات

انتخاب ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات، به اهداف و روش تحقیق بستگی دارد، لذا با توجه به اینکه این تحقیق از نوع توصیفی و همبستگی می‌باشد، لذا برای جمع‌آوری اطلاعات و اندازه‌گیری متغیرها از پرسشنامه‌های استاندارد مربوطه، استفاده شده است.

 

1-5-3 پرسشنامه مداد کاغذی خلاقیت عابدی (MPPT)[2]

جمال عابدی (1372) که از دیرباز به مفهوم خلاقیت، آموزش و اندازه‌گیری آن علاقه‌مند بوده و تازه‌های علمی را در این زمینه دنبال کرده است، در صدد تهیه وسیله‌ای برای اندازه‌گیری خلاقیت بر می‌آید، تا ضمن دارا بودن روایی و پایایی قابل قبول در زمان نسبتاً‌ کوتاهی ااجرا و نمره‌گذاری شود.

در سالهای 63 1362 عابدی، با تشویق و کمک گروهی از دانشجویان درس روان سنجی گروه روان‌شناسی دانشگاه تهران، بر پایه تئوری و تعریف تورنس از خلاقیت، یک آزمون 75 سوالی (چند جوابی)‌، برای اندازه‌گیری خلاقیت ساخت. مواد این آزمون در چهار گروه سیاسی، ابتکار، انعطاف ‌پذیری و بسط قرار گرفت. در سال 1986، عابدی در دانشگاه کالیفرنیا، با کمک یکی از دانشجویان درس آمار و روش تحقیق، این آزمون را از نو طراحی نموده و بارها، مورد تجدید نظر قرار دادند، فرم کنونی آن (ضمیمه شماره 1)‌ که در سال 1992 توسط گروه استادان دانشگاه کالیفرنیا در لوس آنجلس (اونیل، عابدی و اسپیل برگر) ، ساخته شد، که دارای 60 ماده می‌باشد که تعداد 16 ماده در بخش ابتکار، 22 ماده در بخش سیاسی، 11ماده در بخش انعطاف‌پذیری و 11ماده در بخش بسط تقسیم شده است.

 ماده‌های مربوط به هرکدام از بخشهای چهارگانه آزمون، به شرح ذیل می باشد:

1 بخش سیاسی شامل سئوالات 1 تا 16

2 بخش ابتکار شامل سئوالات 17 تا 38

3 بخش انعطاف‌پذیری شامل سئوالات 39 تا 49  

4 بخش بسط شامل سئوالات 50 تا 60

این آزمون توسط محمد کفایت و حسین شکرشکن (دانشگاه شهید چمران اهواز)‌ و علیرضا کیامنش به طور همزمان در سال 1372 ترجمه شد.

1-1-5-3 شیوه نمره‌گذاری آزمون خلاقیت عابدی

 هر ماده دارای سه گزینه می‌باشد گزینه‌ها، نشان دهنده میزان خلاقیت از کم به زیاد است، بطوری که، علامت زدن قسمت(الف) 1 نمره، علامت زدن قسمت (ب) 2 نمره و علامت زدن قسمت (ج) 3 نمره دارد، .بنابراین، نمره هر فرد، بین 60 تا 180 می‌باشد، که در مرحله بعدی، میانگین و انحراف معیار کلیه نمرات افراد آزمودنی محاسبه می‌گردد، اگر نمره فرد، یک انحراف معیار بالاتر از میانگین نمرات کل افراد آزمودنی باشد، دارای خلاقیت بالا و اگر نمره فرد،  یک انحراف معیار پایین‌تر از، میانگین نمرات کل افراد آزمودنی باشد، دارای خلاقیت پائین و چنانچه نمره فرد، بین این دو انحراف معیار باشد، دارای خلاقیت متوسط می‌باشد (پور هاشمی، 1383).

2-1-5-3 پایایی آزمون خلاقیت عابدی

در سال 1363 فرم اولیه این آزمون توسط خود عابدی،  بر روی 650 نفر از دانش‌آموزان پایه سوم راهنمایی، در تهران اجرا شد. ضریب پایایی بخشهای سیاسی، ابتکار، انعطاف‌پذیری و بسط که از طریق بازآزمایی بدست آمده است به ترتیب 85/0، 82/0، 84/0 و 80/0 بوده است. همچنین فرم کنونی این آزمون، توسط اساتید دانشگاه دوستو[3] اسپانیا، در سال 1992، از آمریکا به اسپانیا برده شد و در آنجا نیز مورد استفاده و آزمایش قرار گرفت. در ابتدای کار، پایایی آزمون با استفاده از روش ضریب همسانی درونی آلفای کرانباخ[4] مورد سنجش قرارگرفت. ضریب پایایی برای بخش سیاسی 75/0 بخش ابتکار67/0، بخش انعطاف‌پذیری61/0 و برای بخش بسط 61/0 بدست آمد.

  همانطور که ملاحظه می‌شود ضرایب پایایی این آزمون در این اجرا، نسبت به ضرایب پایایی فرم آغازین پایین تر است و این بدان علت است که، در فرم آغازین که در ایران به کار رفت، از روش بازآزمایی که روش مناسب تری برای برآورد پایایی این گونه آزمونهاست، استفاده شد و این در حالی است که در اسپانیا، اجرای مجدد این آزمون (روش بازآزمایی) امکان‌پذیر نشد و پایایی این اجرا با روش همسانی درونی، محاسبه گردید (آقا باقری، 1378).

3-1-5-3 روایی آزمون خلاقیت عابدی

همانطور که اشاره شد، در سال 1363، فرم اولیه این آزمون توسط خود عابدی، بر روی 650 نفر از دانش‌آموزان پایه سوم راهنمایی، در تهران، اجرا شد. در بررسی روایی آزمون، بر روی 200 نفر از همین دانش‌آموزان، آزمون خلاقیت تورنس، اجرا شد، که از آزمون تورنس به عنوان شاخص روایی، همزمان استفاده شد. ضریب همبستگی بین نمره کل آزمون جدید و نمره کل آزمون تورنس معادل 46/0 به دست آمد.

همانگونه که ذکر شد، این آزمون توسط اساتید دانشگاه دوستو اسپانیا، از آمریکا به اسپانیا برده شد و در آنجا مورد آزمایش، قرار گرفت. برای بررسی روایی آزمون از دو روش کاملاً‌ متفاوت استفاده شد، ابتدا از روش کلاسیک همبستگی بین این آزمون و آزمونهای ملاک، استفاده شد و سپس روش تحلیل عوامل تاییدی،[5] به کار گرفته شد. ضریب همبستگی، بین نمره‌های بخشهای چهارگانه این آزمون، نمره های بخش چهار گانه آزمون تورنس، نمره های بخش چهار گانه آزمون دانشگاه دوستو، و نیز نمره‌های کلاسی، محاسبه شد. ضرایب همبستگی بین نمره‌های چهارگانه آزمون سنجش خلاقیت و نمره‌های کلاسی، محاسبه شد. ضرایب همبستگی بین نمره‌های چهارگانه آزمون سنجش خلاقیت و نمره‌های کلاسی، همگی در سطح 01/0 معنی‌دار، بود و بین حداکثر 215/0(همبستگی بین نمره ریاضی و نمره بخش ابتکار) ، و حداقل 054/0( همبستگی بین نمره ریاضی و نمره بخش انعطاف‌پذیری) ، در نوسان بود.

 

1- شهید مطهری، هنرستان می باشد، و به علت اینکه سال اول آن، عمومی می باشد، در جامعه آماری قرار گرفته است.

[2] - Muultiplechoice paper and pencil test for measuring creativit

[3] - Dustu university

[4] - cronbach coefficient alpha

[5]- Conrirmatory factor analysis