تحقیق مقاله نیشکر

مقدمه

نیشکر گیاهی است گرمسیری. این گیاه بومی گیاه بومی گینه جدید بوده و قدمت آن به 1500 تا 8000 سال قبل از میلاد مسیح می رسد. و عمدتاً در حوالی خط استوا بین مدار 26 درجه جنوبی تا 34 درجه 45 دقیقه شمالی می روید. شناخت این نیات و پرورش اولیه آن در منطقه خلیج بنگال روی داده و متجاوز از 5 هزار سال پیش از آن در هند نیز در اواسط هزاره قبل از میلاد به چین و سپس به ایران آورده شده است که شاید ایرانیان اولین قومی بودند که با اندیشه خلاق خویش توانستند شکر متبلور سفید را توسط آسیابهای سنگی و تغییراتی که بر روی شیره نیشکر به وجود آوردند.

طبقه بندی گیاهی

نیشکر از خانواده Gramineae و جنس saccharum است، که دارای چهار قسمت اصلی ریشه، ساقه، برگ و گل یا خوشه می باشد. برگ های آن به صورت متناوب و گره ها اتصال دارند. ساقه نیشکر قسمتی از گیاه است که این ماده در آن ذخیره می شود و مانند سایر گیاهان تیره غلات بند بند گره دار است که ماده قندی معمولاً در فاصله بین گره ها و در قسمت تحتانی و وسط آنذخیره می شود، قسمتی از ساقه معمولاً در زیر زمین قرار دارد که به آن stubble  یا Root stock می گویند.

ریشه نیشکر: استوانه ای است که هر چه نقطه رویش نزدیکتر شود، باریکتر می شود. گل آذین این گیاه خوشه ای است که تحت شرایط آب و هوایی خاصی تولید می شود یعنی ترکیب ژنی، طول دوره نوری، درجه حرارت محیط، تغذیه و کم آبی همگی روی گل دهی و رشد خوشه های گلزار تاثیر گذراند.

پیش از اینکه برنامه های اصلاح نبات روی این محصول شروع شود، سه گونه اصلی و اهلی به نام های:

1)saccharum barberi

2) saccharum sinense

3) saccharum officinarum

گونه وحشی به نام های

1)saecharum robustum                نیشکر وحشی آسیایی

2) saccharum spohtaneum           نیشکر وحشی گینه نو

در جهان وجود داشته است. این گونه ها بیشتر برای به وجود آوردن رقم های جدید مقاوم به امراض و غیره به کار می روند که امروزه بیش از 2000 رقم نیشکر تجارتی در جهان وجود دارد. نیشکر گیاهی است چند ساله و در کشورهای مختلف که شرایط برای زیست این گیاه مناسب باشد، از یک تا چند سال از آن بهره برداری می شود و در صورتی که زمین دارای مولد غذایی کافی و کاملاً حاصلخیز باشد می توان پس از آن نیشکر کشت گردید، مدت بیشتری آن را در زمین نگهداری کرده و هر 12 تا 18 ماه یکبار از آن محصول برداشت نمود و در مواردی که درجه حاضلخیزی زمین کم باشد نمی توان بیش از دو بار محصول خوب برداشت کرد.

ترکیبات نیشکر

بخش عمده مواد قندی موجود در نیشکر از ××× یا قند 12 ×××× (CLZH22O11) می باشد که حدود 70 تا 88 در گیاه را تشکیل داده است. در این میان ترکیبات دیگر قندی شامل گلوکز و فروکتوز به میزان خیلی کم درنیشکر موجود است.

نیشکر در جهان

بر اساس اخرین اطلاعات سازمان خوار بار کشاورزی جهان (FAO) در سال 1998 سطح زیر کشت نیشکر در جهان 19904 هزار هکتار بوده است که نسبت به سال گذشته 14% در کاهش و نسبت به سال 1989 (سال پایه) 19 درصد افزایش داشته است.

از سال 1989 تا 1998 در یک دوره ده ساله، سطح زیر کشت نیشکر جهان تقریباً نوسان داشته است در این دوره پایین ترین سطح زیر کشت نیشکر جهان با 16721 هزار هکتار مربوط به 1989 به بالاترین سطح زیر کشت با 19959 هزار هکتار مربوط به سال 1996 بوده است. در این دوره سطح زیر کشت با افزایش برابر 19 درصد و مقدار تولید افزایشی برابر 5/23 درصد را نشان می دهد.

در بین کشورهای جهان برزیل و هند هر یک با دارا بودن 4927 هزار هکتار اراضی زیر کشت نیشکر، معمولاً حدود 50 درصد از کل اراضی زیر کشت نیشکر جهان را به خود اختصاص داده اند مقام اول را دارا هستند.

عملکرد نیشکر در ایران

عملکرد در هکتار نیشکر کل کشور در سال زراعی 77-1376، 70374 کیلوگرم بوده که نسبت به سال گذشته 5/14درصد کاهش و نسبت به سال پایه 82312 کیلوگرم مربوط به سال زراعی 76-75 و کمترین آن با 50761 کیلوگرم مربوط به سال زراعی 68-67 بوده است. در سال زراعی 77-76 استان خوزستان با متوسط عملکرد تولید 70538 کیلوگرم در هکتار دارای بالاترین عملکرد استان مازندران با متوسط تولید 26800 کیلوگرم پایین ترین عملکرد را به خود اختصاص داده است.

فرآیند تولید کاشت

2-1 کاشت نیشکر به دو صورت کشت بذر و قلمه انجام می گیرد. کاشت بذر هنگامی انجام می گیرد که هدف، تولید نژاد جدید از نیشکر است که بدین ترتیب محققین اصلاح نبات می توانند نژاد های جدیدی از نیشکر را از نظر زود رسی، مطابقت با آب و هوایی محیط های مختلف، مقاومت در مقابل بیماری ها، افزایش میزان محصول، مقاومت و ××× و درصد قند را به وجود آورند. اما اگر هدف، تولید محصول باشد تکثیر آن توسط قلمه انجام می گیرد. قلمه زدن نیشکر شامل 3 مرحله است.

1-انتخاب قلمه         2- تهیه زمین            3- کاشت قلمه

2-2 چگونگی انتخاب قلمه و تهیه آن

قلمه ای که برای تهیه قلمه انتخاب می شود معمولاً از میان مزارع کشت جدید یا مزارع را توان های اولیه که دارای رشد کافی و نیشکر یکنواخت و عاری از بیماری و آفت هستند، برگزیده می شود که چند ماه قبل از کشت این قطعات مورد مراقبت های ویژه قرار می گیرند. در ایران برای تهیه قلمه مناسب از قلمه نی بدی و یا واس های مخصوص که قبلاً ضد عفونی شده باشد استفاده می شود تا از سرایت بیماری های قارچی به گیاه جلوگیری شود. قلمه انتخابی حداقل دارایی 3 جوانه و طول آن بین 30 تا 60 سانتی متر و محل قطع آن حد وسط حد گره می باشد. برای پیشگیری از سرایت امراض، قلمه ها را کاملاً ضد عفونی کرده و دقت می شود که فاصله بین زمان قطع و کاشت قلمه بسیار کوتاه باشد.

2-3 تهیه زمین

برای کشت نیشکر دو نوع زمین مورد استفاده قرار می گیرد.

الف) اراضی بکر و جدید که برای اولین بار تسطیح و به زیر کشت می روند.

ب) اراضی که زیر کشت نیشکر بوده و پس از آیش دوباره کشت می شوند که در این حالت انجام بسیاری از عملیات ضرورت ندارد.

الف) عملیات اجرایی در زمین های بکر

الف)1 عملیات ماخار (آبشویی):

1.دیسک زنی

2.گرت بندی

3.تکمیل پیشه سازی

4.نهر کنی ماخار

الف)2 نمک زدایی:

1.شیار زنی عمیق

2.عملیات پشته بندی یا حوضچه سازی

3.آماده کردن حوضچه ها برای آبگیری

الف3)

1.شیار زنی عمیق نوبت اول

2.شیار زنی عمیق نوبت دوم

3.دیسک زنی نهایی

4.ماله کشی

الف4) تسطیح نهایی

الف 5) جوی و پشته سازی

الف 6) کود پاشی

5-1- زمان کاشت (در شرایط آب و هوایی خوزستان در نیمه دوم مرداد تا آخر مهر ماه می باشد.

شمپاش مزرعه

2-5 مرحله داشت

2-5-1 آبیاری

پس از کشت قلمه ها نیشکر که بیستم مرداد شروع می شود اولین دور آبیاری انجام می گیرد. دومین مرحله آبیاری، در شرایط خوزستان 6 روز پس از نوبت اول است. بطور کلی فاصله دو آبیاری بستگی به درجه حرارت جنس خاک و قدرت چسبندگی آن دارد. هر هکتار در یک نوبت آبیاری حدود 1000 تا 1200 متر مکعب آب نیاز دارد و هر مزرعه در طول سال 30 بار آبیاری می شود.

2-5-3 واکاری

2-5-3 کود دهی

هدف از عملیات کودپاشی، تامین مواد غذایی کافی برای رشد و رفع عناصر موثر در رشد نیشکر است که نوع و میزان آن بستگی به مقدار مواد غذایی موجود در خاک دارد.

کود اوره: به مزارع جدید و در نوبت اول که از اسفند ماه شروع می شود، هر هکتار 75 کیلوگرم 46% ازت محلول در آب آبیاری در سطح مزرعه داده می شود. نوبت دوم 15 اردیبهشت شروع و 15 کیلو دوره 46% ازت با آب آبیاری به مزارع داده می شود. نوبت دوم نیز از 15 خرداد شروع و همان مقدار اوره با آب آبیاری به مزارع داده می شود.

کود آهن: گاهی در مزارع دیده می شود که برگ ها، کلروفیل خود را از دست می دهند و فقط گلبرگ های سبزی مانند که این وضعیت نشانه کمبود آهن است، راه جلوگیری از این وضعیت، محلول پاشی مزرعه نیشکر به وسیله محلول سولفات ضرو 2% (آهن دو ظرفتی) در آب است.

2-5-4 علف های هرز آفت ها و بیماری ها

علف های هرز: علف های هرز، برگ پهن و ××× و یکساله و چند ساله و معمولی و رنیدوم دار از مسایل عمده مزارع نیشکر در خوزستان می باشد.

2-6 آفت ها که بر اساس نوع تغذیه و اهمیت به پنج دسته تقسیم می شود:

ساقه خواران، آفات مکنده، حمله کننده به قسمت های زیرزمینی گیاه، آفات برگخوار و برگ ریز، جانوران زیان آور تقسیم می شوند.

2-6-1 ساقه خواران

در میان آفات نیشکر، ساقه خواران بیشترین خسارات را به محصول نیشکر وارد می کند.

-shoot borer به میانگره ساقه هایی که بیش از صد روز از کشت آنها می گذرد خسارت وارد می کند.

مانند:  chilo infuscatellus senell.

-Green borer به ساقه های جوان آسیب وارد می کند مانند:

Raphimetopus ablutella zell

-Root borer به ساقه های زیر زمینی حمله می کند مانند:

Emmalocera deperssella swinh

-Top borer به دسته ای از ساقه خواران است که به قسمت فوقانی ساقه ها حمله می کنند مانند:

sacchariphagus indicus

-stalil borer به ساقه ها محور برگ گره ها و میانگره خسارت می کند مانند:

chilo auricilus Dudgh

-plassy borer به میانگره های فوقانی آسیب می زنند مانند:

chilo tumidicostlis Hmpsn

-Gurdaspar borer به میانگره های فوقانی آسیب می زنند مانند:

Acigona stehiellus Hmpsn

درمزارع ایران فقط گروه pink porer گزارش شده است.