تحقیق مقاله مدیریت مبارزه با نماتد ها

مبارزه علیه نماتدچندان آسان نیست زیرا در داخل خاک یا نسوج گیاهی که کمتر نفوذپذیر است زندگی می کنند و دسترسی به آنها آسان نیست.

● روشهای مبارزه:

الف) مبارزه زراعی: یکی از روشهای گیاهی متناوب است. یعنی باید دقت شود که گیاه میزبان به صورت مداوم کشت نشود. مبارزه بر علیه علفهای هرز میزبان نماتدها، استفاده از اقدام مقاوم نیز مؤثراست.

▪ رعایت نکات زیر نیز می تواند مفید باشد:

۱) پرهیز از استفاده از بذر، غده یا پیاز آلوده.

۲) جلوگیری از حمل و نقل خاک و اندامهای گیاهی آلوده (قرنطینه) از نقاط آلوده به سالم.

۳) درصورت امکان سوزان یا کپوست کردن بقایای گیاهای آلوده (کپوست زمانی مؤثر است که حرارت از �۷۳۰;c۴۵ –۶۰ درجه بالاتر رود).

ب) مبارزه بیولوژیکی :کشت گیاهان از جنس Togeten که ترشحات ریشه آنها سمی است. برعلیه Pretjlenchui وTylenehorhynchun روی گیاهان خانواده زارسه مفید بوده.

نماتدها هم مانند حشرات دارای دشمنان طبعیی هستند که شامل پروتوزورترها ، قارچها ، نماتدهای شکارچی، کنه ها و غیره می شود. هرچند استفاده از این موجودات آسان نیست لیکن افزایش هموس خاک باعث افزایش جمعیت آنها مخصوص پروتوزوئرها می شود و یک تعادل نسبی در خاک به وجود می آید.

ج) مبارزه فیزیکی: نماتدها نسبت به حرارت بالا خاص هستند. لذا از حرارت می توان برای ضد عفونی خاک گلخانه ها ،‌غده ها و پیازهای آلوده و غیره استفاده کرد.

د) مبارزه شیمیایی: درمحصولات گرانقیمت و بخصوص در شرایطی که تناوب مناسب نیست روش مؤثری است که باعث حذف یا کاهش جمعیت نماتدها می شود.در پاره ای از مورد دیده شده که باعث افزایش باکتری های تثبیت کننده است و افزایش رشد گیاه می شود.البته این روش گران است و استفاده متوالی ازآن ممکن است باعث ایجاد آلودگی خاک و بهم خوردن تعادل بیولوژیکی آن شود.

● ترکیبات نماتد کش:

این ترکیبات نماتد را حذف نمی کنند بلکه جمعیت را تا زیر سطح زبان اقتصادی پائین می آورند. اغلب نماتدکشها قبل از کاشت مصرقمی شوند. بعضی از ترکیبات جدی را می توان پس از کاشت و روی گیاه مصرف نمود، البته تعداد آنها کم است.

این ترکیبات ممکن است به صورت گاز، مایع یا جامد مصرف شوند.کارآیی مواد گازی یا مایعی که به صورت گاز در می آیند بهتر است و تعداد بیشتری از نماتدها را از بین می برد. زیرا این ترکیبات بهتربه درون ذرات خاک نفوذ می کنند. ترکیبات جامدباید با آب مخلوط شوند یا با خاک مخلوط شده وسپس مزرعه آبیاری شود. بعضی از این ترکیبات نیز به صورت گرانول هستندکه پس از آبیاری (مصرف)به صورت گاز در می آیند. این ترکیبات را می توان همراه با کود و یا مستقل در سطح مزرعه پاشیده و سپس با خاک مخلوط نمود. ترکیبات مایع نیز به کمک سمپاش در خاک پاشیده می شود. خاک درون مزرعه پاشیده می شود.خاک مزرعه باید کاملاً نرم باشد تا نماتدکش به صورت یکنواخت و کامل با خاک مخلوط شود. در هنگام سمپاشی باید خاک از وضعیت مناسب برخوردارباشد. حرارت نیز از دیگر عوامل مؤثر است. بخصوص در مورد فومیگانت ها حرارت نباید از ۱۰ درجه کمتر باشد. حرارت مناسب ۱۵ تا ۲۰درجه سانتی گراد است(در عمق ۲۰ سانتی متری). پس از سم پاشی مزرعه آبیاری می شود ویا غلطک زده می شودیاهردومورد بهتر است که سطح مزرعه با پلاستیک پوشانده شود.اغلب نماتدکش ها برای انسان سمی هستندوباید با دقت مصرف شود.

نماتد ساقه و پیاز stem and bulb nematode

نماتد ساقه و پیاز Ditylenchus dipsaci(Kuehn) Filip گسترش جهانی دارد. بیشتر در مناطق معتدل شیوع دارد و خسارت می‌زند. بیماری اولین بار در هلند درسال1883 ودر ایالات متحده درسال 1931 گزارش شده است.

در ایران نماتد Ditylenchus dipsaci در روی یونجه گزارش شده است. علاوه براین نماتد به 400 گونه گیاه حمله می‌کند. اما نژاد خاصی از نماتد به پیاز حمله می‌کند. سبزیهائی از قبیل،سیر، لوبیا، باقلا، کلم، هویج، کرفس، مارچوبه، جعفری، نخود، سیب‌زمینی و کدو مورد حمله نماتد Ditylenchus dipsaci قرار می‌گیرد.

مرفولوژی و بیولوژی

عامل بیماری نماتد Ditylenchus dipsaci(Kuehn) Filip می‌باشد که طول آن3/1-1 میلیمتراست وحدود30 میکرومترقطر دارد. روی بدن استوانه‌ای آن خطوط اریب دیده می‌شود. دم نماتد نر و ماده تیز است هر نماتد ماده 200تا500 تخم می‌گذارد. اولین پوست‌اندازی در تخم انجام می‌شود. پوره مرحله دوم از تخم خارج شده، به سرعت پوست دوم و سوم را نیز انداخته و پوره قبل از بلوغ یا عفونت‌زا را تولید می‌کند.این پوره می‌تواند شرایط یخبندان و خشکی شدید را تحمل کرده و در داخل بافتهای گیاهی مثل ساقه‌ها، برگها، پیازها، بذرها یا درداخل خاک به سر می‌برد.هنگامی که قسمتهای هوایی گیاه میزبان با غشائی از آب پوشیده می‌شود،نماتدها به طرف بالا حرکت کرده و خود را به سر شاخه‌ها و برگهای جدید و جوان می‌رسانند و سپس از طریق روزنه‌ها، شکافها یا مستقیما به داخل پایه ساقه‌ها یا محور برگ رخنه می‌کند. بعد از ورود به گیاه میزبان پوست چهارم را انداخته ،تبدیل به نر یا ماده می‌شود. چرخه کامل زندگی حدود19تا25 روز طول می‌کشد. تولیدمثل فقط مواقعی که هوا سرد است متوقف یا کند می‌شود. وقتیکه پیازها شدیدا آلوده شدند ،می‌پوسند، پوره‌های قبل از بلوغ ازآنها خارج شده و گاهی اوقات دراطراف ساقه زیرزمینی پیازهای خشک شده به صورت توده سفید خاکستری پنبه‌ای که پشم نماتد خوانده می‌شود اجتماع کرده وبرای سالهای سال در همین جا می‌تواند زنده بمانند.

وقتی که نماتد‌ها به بذر در حال جوانه زدن یا گیاهچه جوان حمله می‌کنند، از نزدیکی کلاهک ریشه هیپوکوتیل یا از نقاطی که هنوز داخل بذر است وارد می‌شوند. نماتدها بیشتر روی سلولهای پارانشیمی پوست تغذیه می‌کنند. در همین حال سلولهای اطراف نماتدها شروع به تقسیم شدن و بزرگ شدن می‌کنند. نتیجتا برجستگیهایی روی گیاه بوجود می‌آید. گیاهچه‌ها بسته به اندازه و تراکم این برجستگیها ممکن است ناقص‌العضوشده پیچیده شوند،انحنا حاصل کنند ویا بصورت دیگری تغییر شکل دهند. شکاف برداشتن اپیدرم اغلب راه ورود برای مهاجمین ثانوی از قبیل باکتریها و قارچها باز می‌کند. بعد از رخنه نماتد سلولها بزرگ می‌گردند، کلروپلاستها ناپدید، فضاها بین سلولی داخل بافت پارانشیم افزایش می‌یابند. این اثرات اغلب قبل از تماس نماتد باسلولها ایجا می‌شود. واین دال براین است که تراوشات بزاقی قبل از پیشرفت نماتد منتشر می‌گردند.

علائم و نشانه‌های خسارت :

در مزارع آلوده به نماتد Ditylenchus dipsaci ظهور گیاهچه‌های پیاز به کُندی انجام گرفته، میزان سبز شدن گیاه بطور قابل ملاحظه‌ای تقلیل می‌یابد. بیشتر از نصف تعداد گیاهچه‌های ظاهر شده بیمار و زرد رنگ هستند، پیچ خورده و هلالی بنظر رسیده ودر امتداد کوتیلودون نواحی برجسته‌ای دیده می‌شود. کوتیلودونها معمولا باد کرده‌اند و اپیدرمشان به صورت توری ترک برداشته و بیشتر گیاهچه‌های مریض ظرف سه هفته بعد از کاشت از بین می‌روند و بقیه بعدا می‌میرند. وقتی که در داخل خاک آلوده پیاز کاشته می‌شود علائم روی گیاهان درحال رشد تقریبا بعد ازسه هفته شروع می‌گردد وشامل کوتولگی، لکه‌های زرد کم رنگ، آماس و زخمهای باز روی برگهاست.

روی ساقه،جوانه‌ها یا گیاهان جوان برآمدگیها‍یی بوجود می‌آید وبرگها کوتاه وپیچیده می‌شوند. نوک برگها از بین می‌رود و برگهای مسن‌تربه دلیل ازبین رفتن تیغه‌ی میانی سلولها چنان ضعیف می‌شوند که نمی‌توانند خود را قائم نگهدارند و روی زمین می‌غلطند. ساقه و گردن پیاز نرم می‌گردد. پیازهای آلوده ممکن است شکاف بردارند یا اینکه جوانه زده و دوپیازه و ناقص شوند. پیازهای آلوده گاهی از بیرون سالم به نظر می‌رسند اما در انبار می‌پوسند.