تحقیق مقاله مشکلات کشت کلزا و دلیل عدم استقبال زارعین از توسعه کشت کلزا

مشکلات کشت کلزا و دلیل عدم استقبال زارعین از توسعه کشت کلزا

مشکلات داشت

    مشکلات داشت کلزا را نیز به سه دسته مبارزه با علف های هرز، آفات و بیماری های کلزا دسته بندی کرده که جداگانه هر یک را مورد بررسی قرار می دهیم.

    1- مبارزه با علف های هرز

یکی از عوامل محدودکننده کشت کلزا در تمامی نقاط دنیا وجود علف های هرز است. این گیاهان که اغلب با کلزا هم خانواده اند در طول دوره ی رشد با گیاه کلزا رقابت تنگاتنگی انجام داده و به صورت معنی داری بر عملکرد کلزا موثرند. همچنین در زمان برداشت مشکل جدی ایجاد می کنند زیرا در زمان رسیدن بذور کلزا، علف های هرز به صورت خیس و نارس در سطح مزرعه پراکنده اند و ادوات برداشت را با مشکل مواجه می کنند و اغلب راننده ی کمباین مجبور به پیاده شدن و رفع گرفتگی چرخ دنده های قسمت جلوی کمباین می گردد. ضمن اینکه بذور علف های هرز وارد مخزن شده و موجب ناخالصی بخصوصی در تولید می گردند. یکی از بهترین روش های مبارزه با علف های هرز نیز انتخاب بذر مناسب و عاری از بذور علف های هرز بخصوص بذور تیره ی شب بو مثل خردل وحشی، شلمی و غیره می باشد. علف کش مورد استفاده کلزا قبل از کاشت ترفلان است که بر روی اکثر علف های باریک برگ و تعدادی از پهن برگ ها موثر است.

بعد از کاشت نیز می توان از علف کش های گالانت، فوکوس و نابواس استفاده کرد. یکی از روش هایی که کارشناسان امر توصیه می کنند این است که کلزا در زمینی کشت شود که سال قبل یکی از غلات کشت شده و به نحو موثر با علف های هرز آن بخصوص علف های پهن برگ مبارزه شده است. در این خصوص، علف کش مناسب جهت مبارزه با علف های هرز پهن برگ تاکنون در دسترس زارعین قرار نگرفته و این یک مشکل جهانی است.

    2- آفات کلزا

    از عوامل محدودکننده کشت گیاه کلزا، آفات گیاهی می باشد. با توجه به جدید بودن این گیاه در کشور، آفات خاص اختصاصی بر روی این گیاه مشاهده نشده است ولی آفات مهم دیده شده در دنیا بر روی این گیاه شامل آفات زیر است: سوسک گرده خوار، شته مومی کلم، سفیده کلم، آگروتیس، شب پره گاما، راب و حلزون.

    3- بیماری های کلزا

    در رابطه با بیماری های کلزا در جهان عوامل بسیاری قابل طرح می باشد، ولی در ایران با توجه به اینکه این گیاه دارای سابقه کشت طولانی نیست، گسترش و میزان بیماری های آن نیز به همان نسبت کم است. لازم به ذکر است اکثر این بیماری ها بسیار محدود و فقط در نقاطی خاص با شرایط خاص دیده شده اند. رایج ترین بیماری های کلزا در جهان عبارتند از: آلترناریا، اسکروتینیا، سفیدک دروغی، زنگ سفید، ساق سیاه فیلودی، نماتد کلزا.

    ج) مشکلات برداشت کلزا

    برداشت کلزا به دو روش مستقیم و غیر مستقیم صورت می گیرد. در برداشت غیر مستقیم ابتدا بوته بریده می شود و سپس خرمن کوبی می گردد.

برداشت غیرمستقیم معمولا برای کلزای زمستانه توصیه نمی شود زیرا برداشت زود هنگام باعث کاهش میزان روغن، رطوبت زاید در بذر و وجود مقدار زیادی بذر سبز می شود. دروی دیر هنگام کلزا نیز باعث اتلاف بذر ناشی از ریزش خواهد شد. برداشت غیر مستقیم نیز همواره با مقداری ریزش بذر همراه است.

یک مشکل اساسی در برداشت کلزا این است که بذور با هم نمی رسند و همواره میوه های موجود در ساقه اصلی زودتر از میوه های روی ساقه فرعی می رسند، ضمن این که شکل گل نیز به گونه ای است که گل های پایین گل آذین زودتر از گل های بالای گل آذین می رسند. بنابراین در بهترین حالت های برداشت نیز باید حداقل از 10 درصد محصول صرف نظر کرد و وقتی 90 درصد گل ها می رسند برداشت را انجام داد. دو روش برای کاهش ریزش در دنیا رایج است که شامل خشک سازی و استفاده از مواد نگهدارنده غلاف می باشد.

    خشک سازی (Pesication): این روش در مناطق و کشورهایی با آب و هوای مرطوب به کار گرفته می شود. در این روش با به کارگیری سمومی نظیر دی کوآت و گلیفوزیت، شرایط مرگ سریع و خشک کردن گیاه را فراهم کرده و در نهایت کلزا 7-5 روز بعد از به کارگیری سم می تواند برداشت شود.

 استفاده از مواد نگهدارنده غلاف (Podsealant): در این روش با استفاده از ترکیباتی نظیر سیکلوهگزات موجب جلوگیری از ریزش در گیاهان یا غلاف های شکوفا می گردند. این روش ها با توجه به افزایش هزینه و سایر مشکلات مشابه در کشور ما رایج نبوده و توسط کارشناسان توصیه نمی شود.

در برداشت با کمباین توجه به این نکته ضروری است که بذر کلزا از بذور سایر غلات ریزتر است و این موضوع مستلزم تنظیم دقیق تر دستگاه است. همچنین باید از دستگاه های نو برای برداشت استفاده کرد. بعضا مشاهده شده است که در برداشت غلات تا 20 درصد محصول ریزش دارد که این درصد درخصوص کلزا به مراتب بیشتر خواهد بود. بالتبع استفاده از این کمباین ها موجب خسارت فراوان و غیر اقتصادی بودن تولید محصول خواهد بود.

    مشکلات خرید کلزا

 قیمت خرید کلزا در سال جاری 370 تومان تعیین شده است که رشد چشمگیری نسبت به سال های قبل داشته و از قیمت جهانی آن به طور قابل توجهی بالاتر است. در این خصوص دولت سوبسید لازم را در اختیار کارخانجات تولید روغن قرار داده است. طی سال های گذشته با توجه به پایین بودن قیمت کلزا، کارخانجات تولید روغن ترجیح دادند از محصول خارجی خریداری نمایند که این موضوع زارعین را با مشکلات جدی مواجه کرده بود.

 این موضوع قابل توجه و تامل است که کشورهای عمده تولیدکننده محصولات زراعی به منظور به دست گرفتن بازار مصرف و گسترش سیطره اقتصادی خود به کشورهای در حال توسعه و مصرف کننده اقدام به پرداخت سوبسید تولید و بیزانس صادرات می نمایند و خودکفایی در تولید محصولات غذایی مستلزم صرف هزینه جهت رقابت با آنهاست.

پژوهشگران گروه بیوتکنولوژی دانشکده کشاورزی موفق به انتقال ژن آنتی بادی VHH به گیاه

دکتر مختار جلالی جواران عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی به همراه سبا دیمیاد دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد رشته بیوتکنولوژی کشاورزی، موفق به ارائه اولین گزارش از انتقال ژن آنتی بادی نو ترکیب به گیاه کلزا شدند.

دیمیاد محقق این طرح در گفتگویی با خبرنگار نشریه به بیان جزئیات این گزارش پرداخت. وی اظهار داشت: با توجه به طیف وسیع کاربردهای آنتی بادی های مونوکلونال در تشخیص و درمان بیماری ها، تولید آنها از منابع ایمن، دائمی و ارزان از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد.

دیمیاد با اشاره به شباهتهای برخی از عناصر انسان و شتر گفت: آنتی بادی تک دومنی با منشاء شتری (VHH) که توسط Harmer در خانواده Camelideae کشف گردید، دارای ویژگی هایی مانند: شباهت به قطعات VH انسانی، حلالیت زیاد، تمایل بسیار و اختصاصی به آنتی ژن می باشد، بنابراین به سایر مشتقات آنتی بادی ترجیح داده می شود.

دانش آموخته دانشگاه در ادامه افزود: در این گزارش آمتی باید نو ترکیب تک دومنی علیه موسین (VHH) MUC1، در گیاه کلزا که انتخاب مناسبی به عنوان یک سیستم بیانی اقتصادی می باشد، تولید گردید. بیان این آنتی بادی تحت کنترل پیش برنده CaMV 35DS و خاتمه دهنده nos صورت پذیرفت.

وی با بیان اینکه ژن VHH به روش انتقال با اگروباکتریوم، به داخل ژنوم گیاه منتقل گردیده است،تصریح کرد: گیاهان تراریخت به کمک آنتی بادی کانامایسین با غلظت mgl-1 25 انتخاب و بذور نسل T0 برداشت شدند. حضور و بیان ژن منتقل شده به گیاهان تراریخت به کمک تکنیک PCR و SDS-PAGE تایید گردید. بنا به اظهارات این پژوهشگر، تحقیق حاضرنخستین گزارش از انتقال ژن آنتی بادی نو ترکیب به گیاه کلزا و ایجاد زمینه مناسب برای تولید دیگر پروتئینهای نو ترکیب در این گیاه می باشد.

تولید گیاه کلزای مقاوم به علف کش گلا یفوسیت توسط پژوهشکده بیوتکنولوژی گیاهی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک وزیست فناوری

گیاه کلزا به عنوان یکی از مهمترین منابع روغن گیاهی در جهان به شمارمی رود. از آنجا که این گیاه خاص مناطق معتدله است و نیازبه آبیاری چندانی ندارد ، سطح زیر کشت آن به خصوص درنواحی شمالی کشور بالا و رویکرد به سمت استفاده از روغن آن با توجه به واردات 90% روغن کشور در حال گسترش است .

 رشد موازی علف های هرز در مزارع زیر کشت کلزا مهمترین مشکل در زراعت این دانه روغنی به شمار می رود و استفاده ازعلف کش ها برای رهایی ازاین مشکل گیاه را نیز از بین خواهد برد. به این منظور و با هدف بالا بردن کمیت و کیفیت محصول کلزا با روش های دست ورزی ژنتیکی گیاه کلزا را در برابر مناسب ترین و ایمن ترین علف کش موجود با نام گلایفوسیت یا رانداپ به نحوی تغییر دادیم تا ضمن از دست نرفتن ویژگی های زراعی و مفیدگیاه در برابر این علف کش مقاوم شود.

در حال حاضرصفت ایجاد مقاومت به علف کش در نسل اول و دوم گیاه به اثبات رسیده است و در مراحل بعدی پس از انجام آزمون های فیزیولوژیکی و زراعی آماده کشت در مزارع محصور خواهد بود.

مراحل نهایی طرح تولید گیاه کلزا با صفت مقاومت به علف‌کش گلایفوسیت به همت محققان پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری با موفقیت در حال اجراست.

معاون پژوهشی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست‌فناوری و مجری این طرح با اشاره به اهمیت کشت گیاه کلزا در کشور اظهار داشت: با توجه به نیاز ایران به تامین منابع لازم برای تولید روغن خوراکی که در حال حاضر بیش از 90 درصد آن وارداتی است، فعالیت در زمینه گسترش کشت دانه‌های روغنی به ویژه دانه‌هایی که در شرایط مختلف آب و هوایی در ایران سازگار بوده و روغن با کیفیت بالا تولید می‌کنند از اهمیت خاصی برخوردار است و وزارت جهاد کشاورزی نیز توجه ویژه‌ای به مساله دانه‌های روغنی و گسترش آن دارد.

وی در زمینه ویژگی‌های گیاه کلزا اظهار داشت: گیاه کلزا دارای دو تیپ‌ بهاره و پاییزه بوده و می‌توان در شرایط مختلف آب و هوایی به کشت آن اقدام کرد. این گیاه همچنین به عنوان کشت دوم پس از بسیاری از محصولات زراعی نیز قابل کشت است.

دکتر سلمانیان در عین حال خاطرنشان کرد: گیاه کلزا خویشاوندان طبیعی زیادی دارد که به راحتی در کنار کلزا در مزارع رشد می‌کنند. برای کنترل رشد این گیاهان که در واقع علف‌های هرز به شمار می‌روند، معمولا از سم پاشی با مواد شیمیایی استفاده می‌شود که به علت خصوصیات گیاه کلزا نمی‌توان هر علف کشی را علیه آنها استفاده کرد.

وی افزود: به عنوان نمونه علف کش‌ بسیار قوی و وسیع‌الطیف Round up که در عین داشتن ترکیب شیمیایی ساده، عملکرد بسیار مؤثری دارد، علاوه بر از بین بردن کامل علف‌های هرز، بر روی گیاهان زراعی مفید نیز اثرات سوء دارد؛ لذا در سال‌های اولیه کشف آن، کاربرد این علف‌کش بسیار موثر تنها به پاکسازی حاشیه جاده‌ها، خطوط آهن و ... به ویژه در مناطق حاره‌یی محدود شده بود تا این که دانشمندان به تکنیک‌هایی دست یافتند که با بهره‌گیری از آن می‌توان با دستکاری‌های ژنتیکی، تحمل گیاهان زراعی را نسبت به این علف‌کش افزایش داده و در نتیجه امکان استفاده ایمن از این قبیل علف‌کش‌ها فراهم شد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری خاطرنشان کرد: ژنی که باعث ایجاد مقاومت نسبت به علف‌کش می‌شود ژن‌ خاصی است که به واسطه عملکرد طبیعی آن در نهایت گیاهان قادر به تولید اسیدهای آمینه‌های خاصی می‌شوند. علف‌کش مورد استفاده قادر است با جلوگیری از تولید این آنزیم خاص از ساخته شدن اسیدهای امینه حلقوی در گیاه جلوگیری کرده و در نهایت سبب مرگ گیاه شود.