تحقیق مقاله نیشابور

هدف مرحله ای                                                                                                                           

هدف از این تحقیق جستجوی منشاء نام نیشابور چگونگی  گسترش آن چه از لحاظ اقتصادی وچه از لحاظ خصوصیات اجتماعی و روند تکامل آن در سطح کشور میباشد. علت عدم توسعه شایسته آن و پرداختن به مشکلات مربوط به  توسعه شهری که نیشابور را از مقامی که بایسته آن است دور کرده و از توسعه و پیشرفت تا حد زیادی باز داشته است. او را با نام و آوازه قدیمی خود بیگانه ساخته .این شهر با پتانسیل های که دارد می تواند اهمیت وکارایی بالای را در سطح کشور و حتی بین الملل احراز کند چنانکه تا به امروز نه انطور که شایسته نامش بوده ولی به هر حال پیشرفتهایی زیادی در عرصه اقتصادی و اجتماعی تجربه نموده . نیشابور در مقایسه با شهرهای همسایه خود از جایگاه  بالای برخوردار است واز این الاظ قطب صنعتی استان به شمار می آید . حال در ادامه به شرح و توضیح هر یک از عوامل می پردازیم.

هدف رفتاری                                                                                                         

مطالعه کننده این تحقیق پس از مطالعه و تامل در مسائل آن می تواند مسائلی مثل چگونگی به وجود آمدن نیشابور بافت شهری در قرن اخیر. آشنایی با روند پراکندگی این شهرستان با تاکید بر نقشهای آن و همچنین چگونگی قرار گیری محورهایی اصلی شهر را درک کند. بازارهای اصلی شهر را بشناسد و سمت توسعه شهر را تشخیص دهد علت و عدم توسعه اقتصادی نیشابور را بداند و بر اساس تجزیه و تحلیل  معایب آن را برشمارد آنتروپتیک چیست و اهمیت وتاثیر آن بر نیشابور چگونه است. اطلاعات ابتدایی در مورد افلاک نما را بداند و در مورد زمین لرزه های نیشابور و چگونگی موضوع آن اطلاعات کسب کند . و در آخر امید دارم این تحقیق به راهنمایی هر چه بیشتر خواننده در مورد آگاهی هر چه بیشتر از نیشابورکمکی شایان نماید

مقدمه                                                                            

شهر ما نیشابور مملو از حوادث تاریخی بسیار زیاد و کهنی میباشدکه هر فرد دانشجو.کنجکاو وعلاقه مندی را به حیرت وا می دارد.  

نیشابور دارای تاریخ بسیار غنی وکهنی است که در طول تاریخ  تحولات بسیاری را تجربه نموده است منجمله بدست عوامل طبیعی از قبیل سیل و خصوصا زلزله ویران گشته و باز به علت موقعیت اقتصادی و طبیعی وو منابع معدنی و ابی از نو بنا شده.به دست اقوام غارتگر مغول افتاده ویران واز نو ساخته شده.روزگاری پایتخت سلسله طاهریان گشته ون صباحی مغر سلسله ال بویه بوده که در این شهر به حکومت و تجارت می پرداخته اند شعرا عرفا ریاضیدان ونقاش مهم و مشهوری را به ایران زمین معرفی نموده از مراکز فراگیری دانش و علوم اسلامی به شمار می رفته. اینها همه جزء بسیار اندکی از حوادث و رویدادهای گذشته ابر شهر نیشابور که به شهر قلمدان های مرصع معروف است می باشد. این شهر همکنون بین مدار53درجه و19دقیقه تا 59 درجه و 30 دقیقه طول شرقی و36درجهو40دقیقه عرض شمالی قرار گرفته.این شهر در فاصله 120کیلومتری غرب مشهد مقدس و768 کیلومتری شرق پایتخت قرار دارد.                                 

این شهر به عنوان شهر علم و ادب و همچنین از لحاظ اقتصادی مرکز صنعتی  استان خراسان رضوی میباشد .                         

دارای مراکز صنعتی مجتمع فولاد ونیروگاه تولید برق .همچنین کارخانه صنعت نساجی وکارخانه ایران خودرو است.و همچنین دارای کارخانه های تولید کننده مواد غذایی و خانگی می باشد.حل به توضیح و شرح قسمتهایی از این ابر شهر قدیمی و مرکز صنعتی کنونی می پردازیم :

درباره نام نیشابور

بنا به روایات افسانه‌ای، نخستین کسی که بنای کهندژ نیشابور را نهاد انوش پسرن شیث پسر آدم بود و ایرج پسر فریدون آن را گسترش داد و خانه‌های بیشتر در آن ساخت و منوچهر دور آن خندق کند. ملا معین سبزواری مولف «روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات» در مورد نیشابور چنین می گوید: "گویند که آنرا شاهپور پسر اردشیر بساخت که در زبان پارسی قدیم، به [آن] شهر «نیه» می گفتند. بدین ترتیب شهر شاهپور به «نیه شاهپور» موسوم گردید که با گذشت زمان به نیشابور تخلص وتغییر یافت".

هرچند که از نام‌های پیشین نیشابور آگاهی در دست نیست ولی بر اساس واپسین یافته‌های باستان‌شناسی می‌توان گفت که شهر نیشابور کنونی در هزارهٔ سوم پیش از میلاد از نظر فرهنگی، هنری و بازرگانی پیشرفته و مهم بوده‌است

همچنین نام نیشابور را برگرفته از نیزاری می‌دانند که شاپور ساسانی از آن گذشته و در آن زمان نام این منطقه خوش آب وهوا را نیشاپور نامیده‌اند.

درنوشته‌های کهن از نیشابور با نام «آپارنی» یاد شده‌است که به معنی «ابرشهر» است و این نام حتی برروی سکه‌های فرهاد دوم اشکانی دیده می‌شود. از دوران ساسانیان، نام «نیشابور» در کنار ابرشهر (آپارتی) پیدا شد و از سده‌های چهارم و پنجم هجری کم‌کم جایگزین نام پیشین شد

بافت شهری نیشابور در قرن حاضر

در آغاز سده ی چهاردهم هجری، شهر نیشابور به شکل مربع مستطیلی بود که پیرامون آن به 3300 گز (3432 متر) می رسید. دو خیابان، یکی از مشرق به مغرب و دیگری از جنوب به شمال امتداد می یافت که این دو، تقریبا وسط شهر، یکدیگر را قطع می کردند و نقطه ی تقاطع این دو، چهار بازار نیشابور خوانده می شد. این چهار بازار از هر سمت به دروازه ای منتهی می گردید که به ترتیب عبارت بود: از شرق به دروازه ی مشهد، از جنوب به دروازه ی عراق، از غرب به دروازه ی پای چنار و از شمال به دروازه ی ارگ. در حدود ده هزار نفر ساکنان شهر در چهار کوی سرتلخ، بالا گودال، سرسنگ، و سعدشاه زندگی می کردند.

صرف نظر از سادات قدیمی شهر که به حکم سنت دیرینه، مستمری خاص داشتند و مشمول تخفیف هایی از طرف دولت بودند، اکثریت نزدیک به اتفاق نیشابوریان از راه کشاورزی و کار در معادن فیروزه و نمک امرار معاش می کردند.

حدود چهارصد و پنجاه دکان نیازمندیهای شهر را فراهم می ساخت و این شهر در این زمان دارای یازده گرمابه، دو دبستان و دو کاروانسرا بوده است.

 محلات، مراکز اقتصادی و دروازه های شهر نیشابور در اوایل قرن حاضر

 در اوایل قرن حاضر، حصار و باروی شهر در هم شکسته و دروازه هایش برداشته شد و شهر خارج از خندق به سمت شمال و شمال غرب توسعه یافت. در این زمان، شهر دارای بازار، محلات متعدد و دو خیابان اصلی متقاطع، یکی جنوب شرقی-شمال غربی (خیابان امام خمینی فعلی) و دیگری با جهتی شمال شرقی- جنوب غربی (فردوسی شمالی و جنوبی فعلی) بوده است.

عامل جداگزینی محلات در این شهر برخلاف سایر شهرها، اختلافات شغلی و وضعیت اقتصادی نبوده بلکه عمل قومی، نژادی و مذهبی تاثیر فراوان در شکل گیری محلات شهر داشته است، به طوری که اکثر فامیل ها در یک محله زندگی می کردند. نوع معیشت مردم شهر، از طریق زراعت و کشاورزی در زمین های اطراف و باغ های میوه در غرب و شرق شهر و اشتغال به امر تجارت و صنعت تامبن می شد و اکثر ارامنه ی شهر در بخش تجارت و صنعت سرمایه گذاری می کردند.

در دهه های اولیه ی قرن چهاردهم ه.ق‌ (1313 ه.ش) همچنین با تعریض خیابان امام از میدان باغات تا دروازه ی مشهد، سه میدان به نام های: میدان خیام، میدان ایران، و میدان حافظ ایجاد گردید.[1][1][1] به موازت توسعه ی خیابان های شهر، ساختمان های دولتی به سبک نوین توسط آلمانی ها در خارج از محدوده ی مسکونی شهر ساخته شد که شامل شهرداری و فرمانداری فعلی می باشد. همچنین دو کارخانه ی پنبه پاک کنی توسط ارامنه ایجاد گردید که نشانگر فعالیت های صنعتی در این مقطع زمانی می باشد. بعد از سال 1335 ه.ش روند توسعه ی شهر شدت یافت. تا این زمان به علت عدم دسترسی به آب، توسعه ی شهر در جهت مجاری آب یا قنوات میسر بوده، ولی پس از این که آب لوله کشی در اختیار مردم قرار گرفت امکان سکونت در هر نقطه از شهر ممکن گشت و پس از افتتاح راه آهن سراسری تهران-مشهد نیز برخلاف شهرهای کشورهای غربی، توسعه ی شهر به سمت جنوب محدود شد.

بعد از اصلاحات ارضی و سیاست های خاصی که در این مقطع از طرف دولت اعمال شد، تعدا زیادی از کشاورزان روستاهای اطراف شهرها، روانه ی شهرهای مشهد و یا سایر شهرهای استان مازندران شدند و تعدادی نیز جذب شهر نیشابور شده و در مناطق غرب، شرق و جنوب شرقی شهر مسکن گزیدند و در بخش های خدمات، صنعت و ساختمان به کار مشغول شدند.

اساس طرح جامع شهر از سال 1350 ه.ش مطرح و پس از چند سال به مرحله ی اجرا درآمد. طبق طرح جامع، خیابان های جدیدی مثل ارگ جنوبی، شریعتی، 15 خرداد[1][1][2]  و 17 شهریور که بافت قدیم و جدید شهر را به یکدیگر متصل می کرد، احداث شد. خیابان کمربندی نیز در شمال شهر جهت محدود کردن توسعه ی شهر به طرف شمال به اجرا درآمد.

تا سال 1350 اکثر منازل مسکونی در سطح شهر یک طبقه و به ندرت دو طبقه ساخته می شد و بادگیرها بر فراز منازل، چهره ی خاصی به این واحدها می داده که بعد از سال 1350 با تشدید سرمایه گذاری دولت در امر توسعه ی شهرها، چهره و بافت این شهر نیز دگرگون و ساختمان های دو و سه طبقه در شهر ساخته شد.

بعد از انقلاب اسلامی روند توسعه ی شهر در جهت شمال و شمال غربی ادامه می یابد به طوری که شهرک های متعددی در این منطقه که اکثر ساکنان آن ها را کارمندان دولت تشکیل می دادند به وجود آمد.

مقر شهر

شهرنیشابور در شمال دشت حاصلخیز نیشابور در دامنه ی جنوبی کوه های بینالود واقع شده است. این شهر در عرض جغرافیایی 36 درجه و 12 دقیقه و طول جغرافیایی 58 درجه و 47 دقیقه از نصف التهار مبدأ قرار گرفته و ارتفاع متوسط ان از سطح دریا حدود 1250 متر است.

شهر نیشابور به واسطه ی قرار گرفتن در مسیر یکی از شاهراه های اصلی ایران (تهران - مشهد) و همچنین برخورداری از ایستگاه حمل و نقل ریلی (راه آهن) در استان، دارای موقعیت ارتباطی ممتازی است. فاصله اش تا مشهد 120 کیلومتر، تا شهر تربت حیدریه 170 کیلومتر، تا شهر کاشمر 142 کیلومتر، تا شهر چناران 196 کیلومتر، تا شهر سبزوار که نزدیک ترین شهر به آن می باشد 115 کیلومتر و تا تهران 768 کیلومتر است.

این شهر در فاصله ی تقریبی 15 کیلومتری جنوب ارتفاعات بینالود قرار گرفته، اراضی اطراف آن دارای هیچ گونه پستی و بلندی خاصی نیست و بافت فیزیکی شهر دارای یک شیب عمومی حدود یک در صد، از شرق به غرب و از شمال شرق به جنوب غرب می باشد.