1912) در ابتدا این بیماری را در ژاپن شرح داده و عامل آن Sclerotium irregulare ذکر کرده است.
Sawada بعداً دریافت که عامل بیماری، Hypochnus sasakii بود. که shirui (1906) آن را شرح داده بود. در فیلیپین و سیلان عامل آن را Khizoctonia solani kuhn دانستهاند. Woi (1934) این بیماری را در چین پیدا کرده و در بسیاری از کشورهای آسیایی نیز مشاهده شده است. در آمریکا عامل بیماری را گونه دیگری به نام Roryzae Ryker & Gooch ذکر کردهاند.
مطالعات وسیعی در ژاپن، خاصه در مورد مبارزات شیمیایی روی این بیماری صورت گرفته است. گزارشات علوم کشاورزی انستیتوی ملی ژاپن در سال 1956 نشان میدهد که در این کشور حدود 120 تا 190 هزار هکتار از شالیزارها، آلوده بوده که سبب 24 تا 38 هزار تن تقلیل محصول میگردد.
Mizuta (1950) تخمین زده که چنانچه بیماری توسعه یافته و تا سطح رویی برگها ادامه یابد، کاهش محصول تا حدود 20% میرسد. در ایران این بیماری در سالهای اخیر جلب توجه نموده و روی اکثر ارقام زیر کاشت در آزمایشهای مقایسه عملکرد و کلکسیون در ایستگاه تحقیقات برنج آمل مشاهده گردید، روی غلافهای آلوده جاهایی مرطوب، پوشش سفید رنگ مسیلیوم قارچ و همچنین اسکلروتهای آن به رنگ کری دیده شد که در اثر کوچکترین تکانی جدا شده و میافتد. از نظر اقتصادی این بیماری، اکنون که کودهای بیشتری مصرف شده و واریتههای پرمحصول جدید کشت میگردد. به علت پنجهزنی فراوانتر و وجود رطوبت نسبی بالا در لابلای بوتهها، اهمیت زیادتری پیدا کرده است.
علائم بیماری:
نشانههای اولیه بیماری بصورت لکههایی بیضوی بطول 10 میلیمتر و برنگ سبز خاکستری، روی غلاف برگ میباشد. این لکهها وسعت یافته و به طول 2 تا 3 سانتیمتر میرسد. مرکز لکهها خاکستری سفید شده و حاشیه آنها قهوهایست. روی این لکهها یا در نزدیکی آنها اسکلرت قارچ تشکیل میگردد که بسهولت جدا شده و میافتد. اندازه و رنگ لکهها و همچنین تشکیل اسکلرت بستگی به شرایط محیطی دارد. در محیط مرطوب مسیلیوم قارچ بشدت رشد کرده و سطح غلاف برگ را بصورت پوشش سفید رنگی بطور وسیع فرا میگیرد.
در مزرعه لکهها معمولا ابتدا روی غلاف برگها در نزدیک سطح آب مشاهده میشود و بعدا وقتیکه شرایط برای رشد قارچ مساعد شد لکهها در قسمتهای بالایی غلاف و حتی روی سطح برگ ایجاد میگردد. در اثر اتصال چندین لکه وسیع به یکدیگر معمولا سبب خشک شدن تمامی برگ و حتی کلیه برگهای بوته برنج میشود.
Hori (1969) خسارت بیماری را وقتی که ادامه لکهها به سطح بیشتر برگی برسد 25% محصول ذکر کرده است.
عملیات سمپاشی در مواقعی که به ترتیب 0 و 50 و 100 درصد غلافها (hills) آلوده شدهاند، باعث میشود که 6/1 و 1/7 – 4/6 و 1/10-9/8 درصد محصول افزایش یابد.
عامل بیماری:
در مورد نام قارچ عامل بیماری خشکیدگی غلاف برگ برنج اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد. محققین ژاپنی آن را Hypochnus sakakii shirai گفتهاند. که ابتدا sasaki آنرا روی درختان کامفور یافته است. در سیلان و فیلیپین آن را Rhizoctonia solani kuhn نامیدهاند.
Gadd & Bertus (1928) نام آن را Corticium vagum Berk & curt ذکر کردهاند و Rogers & Galz نام R.solani را فرم غیر جنسی قارچ corticium solani (prill & Delacr) Bourd دانسته است. Matsumoto وعدهای دیگر نام C. Sasakii (shirai) Mat را در مقایسه با گونههای دیگر از روی پنبه و سیبزمینی، بیشتر قابل قبول دانستهاند.
را ذکر نمود. قارچ از روی برنج به نام P.filamentosa (Pat.) Rogers f. sasakii و P.sasakii (shirai) S. Ito نامیده شده است. که تعداد از محققین این اسامی را مناسب نمیدانند.
فرم جنسی قارچ گونه R.solani به نام Thonatephorus cucumeris (frank) Donk میباشد. طبقه بندی جنس Rhizoctonia هنوز مورد شک بوده و مطالعات اخیر روی R.solani نشان میدهد که این قارچ هتروژن و متغیر بوده و نژادهای آن از طرفی بیماریزای اختصاصی و از طرف دیگر از نظر ژنتیکی متفاوتاند. مطالعات کامل روی این گروه قارچها ضرورت دارد و اخیرا نوع بیماریزای روی برنج متعلق به گروه آناستوموزی ذکر شده است. این قارچ بخوبی روی محیطهای کشت مختلف رشد کرده، ابتدا هیفهای بیرنگ داشته که بتدریج زرد قهوهای میشود. روی بافتهای میزبان و در لوله آزمایش حاوی محیط کشت، گاهی هیفهای کوتاه و متورم با انشعابات فراوان تولید میشود. اسکلرتهای این قارچ کم و بیش گلبولی سطح بوده که ابتدا سفید و سپس قهوهای تا قهوهای تیره رنگ و به قطر 5 میلیمتر و بیشتر میباشد مرحله جنسی قارچ که بوسیله Sawada (1912) و Matsumoto et al (1932) تعیین شده و بازدیدهای آن 9-7 × 15-10 میکرومتر، استریگماتها 3-2× 7-5/4 میکرومتر و 4-2 بازیدیوسپور 5/6-5× 11-8 میکرومتر است.