فرش دستباف در جهان معمولاً بعنوان کف پوش اتاق و در مواردی برای تزئین دیوار یا میز و یا مبل مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کالا در کشورهای ترکیه، پاکستان، افغانستان، هندوستان، چین، نپال، و…. و کشورهای شمال آفریقا (الجزایر، تونس، مراکش) بافته می شود لیکن زادگاه فرش دستباف ایران بوده و به لحاظ ویژگیهایی که از نظر اصالت و زیبایی نقوش و کیفیت بافت دارد، فرش ایران کالایی است هنری و با ارزش که با مرور زمان نه تنها مصرف آن به فراموشی سپرده نشده بلکه توانسته با گسترش تکنولوژی و ماشینی شدن زندگی، جای خود را در موزه‌ها، کاخهای مجال، هتلهای بزرگ و … باز کند.
در حال حاضر رقیبان فرش ایران، با استفاده از نیروی کار ارزان و نیز با استفاده از تکنولوژی و همچنین مدیریت مناسب توانسته‌اند حضور ایران را در بازار جهانی فرش کمرنگتر کنند.
همانطور که می‌دانیم در سطح جهان کشورهای زیادی هستند که فرش ایران به آنها صادر میشود، کشورهای که از واردکنندگان قدیمی فرش هستند، کشورهای جدید که خواهان فرش ایران هستند و همچنین کشورهای ناشناخته‌ای که با تبلیغات مناسب می‌توان سهم عمده‌ای از فرش ایران را به آنجا صادر کرد. امید است با چاره جویی و همچنین مدیریت تولید، فروش و صادرات گامی نو در این راه برداشته شود.
- وضعیت فعلی فرش ایران
روزگاری نام ایران با فرش ایران در سراسر جهان عجین بود و شهرت فرش و هنرمندان توانمند ایرانی شهره جهان بود، اما امروزه رقیبانی از گوشه و کنار جهان که سابقه و قدمتی در این صنعت و بازار جهانی ندارند سربرآورده و بیش از 50 درصد از سهم بازار را به خود اختصاص داده‌اند. کشورهایی همچون پاکستان، هند و نپال توانسته‌اند سهم بازار و ایران از این صنعت تنگ‌تر کنند و سهم چند درصدی دیروزخود را به 50 درصد امروز برسانند.
این در حالی است که بیش از ده میلیون خانوار در ایران از طریق این صنعت ارتزاق می‌کنند؛ راه‌اندازی کارگاه، سرمایه چندانی نمی‌طلبد و نقش صنعت فرش در اشتغال‌زایی غیر قابل انکار است.
در طی بیست و اندی سال اخیر روند صادرات فرش ایران نزولی بوده و به پایین‌ترین حد خود رسیده است. این در حالی است که بازارهای جهانی روبه گسترش است و جمعیت جهان نیز بیشتر از 50 درصد افزایش یافته است. طبیعی است که میزان مصرف فرش باید به مراتب بیش از20 سال گذشته باشد.
- بررسی وضعیت فعلی صادرات فرش با استفاده از آمار سالهای 78-1370
در سال 1370، صادرات فرش ایران 1117 میلیون دلار بود که 43 درصد صادرات غیرنفتی کشور را تشکیل می‌داد. رقم صدور فرش در سال 1373 به حدود 1674 میلیون دلار رسید که 44 درصد صادرات غیرنفتی کشور بود. این ارقام در سالهای بعد به شدت افت کرده تا آنجا که در سال 1377 به پایین‌ترین حد در این دهه یعنی به 576 میلیون دلار و حدود 20 درصد صادرات غیرنفتی کشور رسید.
رقم صادرات غیرنفتی کشور نیز که در سال 1373 به رکود 8/4 میلیارد دلار رسیده بود از سال 1374 به بعد تا به حال در حدود 3 الی 1/3 میلیارد دلار جا زده است و علیرغم تمامی تسهیلات و راهکارهای ارایه شده، هیچگاه نتوانسته است به جایگاه سال 1373 نزدیک شود.
جدول شماره دو صادرات فرش ایران را طی سالهای 1370 الی 1378 به نمایش میگذارد. درصد سهم فرش نسبت به صادرات غیرنفتی کشور نیز در این جدول مشخص میباشد.
(جداول در فایل اصلی موجود است)