مبلغ می تواند در اینجا به معنای عام آن بکار رود و همه مبلغین را اعم از والدین، مربیان ، روحانیون و ... را شامل شود که ایشان درامر تبلیغ یک سری عوامل تأثیر گذار ومثبت بر جوانان دارند ویک سری عوامل منفی و باز دارنده که در اینجا به برخی از آنها اشاره می شود.
عوامل مثبت وتأثیر گذار1:
1. ایمان مبلغ ومؤمنانه بودن
2. آگاهی مبلغ و حکیمانه بودن تبلیغ
3. خیر خواهی مبلغ وصادقانه بودن تبلیغ
4. استمداد از خداوند وتوسل به اولیای دین
5. بهره برداری ازعوامل مشروع و مؤثر ومورد علاقه نسل جوان
عوامل منفی وبازدارنده2:
1. ضعف ایمان
2. ضعف آگاهی مکتبی وارائه چهره ای ناموزون وغیر منطقی از مکتب
3. ضعف آگاهی نسبت به مخاطب و عدم رعایت شرایط سنی، تحصیلی ، محیطی وروانی مخاطب
4. ضعف آگاهی از شرایط تبلیغ و شیوه های مؤثر آن . چنانکه قرآن کریم می فرماید: « واتو البیوت من أبوابها»
5. ضعف آگاهی ازتوطئه های تبلیغی دشمنان
6. خصلت های شخصیتی منفی
صفات مبلغ از دیدگاه قرآن وروایات:
1. آگاهی:
مبلغ باید هدف از تبلیغ را به خوبی بشناسد تا بتواند در راه رسیدن به آن قدم بردارد.
قل هذه سبیلی أدعوا الی الله علی بصیره أنا ومن اتبعنی
بگواین راه من است همراه با پیروانم با بصیرت وآگاهی کامل، همه را به سوی خدا دعوت می کنیم.( یوسف /108 )
2. مؤمن به هدف و با اراده3:
مبلغ باید آنقدر به هدف خود ایمان داشته باشد که همچون خضر در حالت گرسنگی وتشنگی رسالت خویش راانجام دهد.
استطعما أهلها فابوا أن یضیفوهما فوجدا فیها جداراً یرید أن ینقض فأقامه
حضرت موسی و خضر (وارد قریه ای شدند در حالیکه گرسنه بودند) واز مردم آنجا خواستند که به ایشان غذا دهند ولی آنها ازمهمان کردن ایشان خودداری کردند(با این حال ) آنها در آنجا دیواری یافتند که می خواست فرود آید پس آن را بر پاداشتند (تعمیرش کردند وبی وفائی مردم وترک پذیرائی در اراده آنها اثر نگذاشت) . ( کهف/ 77 )
نبی مکرم اسلام خطاب به عمویشان می فرمایند: عموجان اگر خورشید را در دست راست من وماه رادردست چپ من بگذارند هرگز از رسالت خویش دست بر نخواهم داشت .
3. اخلاص و پرهیز از حب وبغض4:
مؤثر واقعی خداونداست واگر تبلیغ به خاطر خدا انجام گیرد بردلها اثر خواهد گذاشت.
وما اسئلکم علیه من أجر إن أجری الا علی ربّ العالمین
من برای رسالت خویش از شما پاداش نمی خواهم و پاداش من تنها نزد خداوند عالمیان است . (شعرا/109)
اگر مبلغ برای رضای خدا گام در عرصه تبلیغ بگذارد ناسپاسی مردم به هیچ وجه بر وی اثر نخواهد گذاشت
لانرید منکم جزاءاً ولاشکورا
ما ازشما هیچ پاداش وسپاسی نمی طلبیم . (انسان/9)
4. دارای سعه صدر وبا استقامت باشد5:
مبلغ با ایمان از زخم زبانها وطعنه های منکران غمگین نمی شود وصبر پیشه می کند و می داند که عزت برای خداست و او شنوا وداناست .
« ولایحزنک قولهم إن العزه لله جمیعاً هو السمیع العلیم » (یونس /65)
« واصبرکما صبرالوالعزم من الرسل» (احقاف/35)
5. به وعده های الهی امیدوار باشد:
هو الذی أرسل رسوله بالهدی ودین الحق لیظهره علی الدین کله
اوخدائی است که رسولش را باهدایت ودین حق فرستاد تا آن را بر همه دینهای عالم برتری دهد.(توبه /33)
یک مبلغ هیچگاه دیگران را از رحمت خدا نا امید نمی کند که این صفت فقیه حقیقی است «الفقیه حق الفقیه من لم یقنط الناس من رحمه الله ».
6. قاطع وبا شهامت:
وظیفه مبلغ است که بدون ترس جلوی بدعتها را بگیرد و این عهدی است که خداوند از او گرفته است.
إذا ظهرت البدع فی امتی فلیظهر العالم علمه فمن لم یفعل فعلیه لعنه الله
هنگامی که بدعتها بر امت من ظاهر می شوند بر عالم است که علم خویش را ظاهر سازد وکسی که این عمل را انجام ندهد لعنت خدا بر اوست.
مبلغ باید مثل قرآن راه وروش مجرمین و توطئه های آنان را افشا کند.
ولتستبین سبیل المجرمین
تا اینکه راه گناهکاران روشن وآشکار شود. (انعام /55)
7. انتقاد پذیر6 :
انتقاد پذیری صفت ارزشمندی است . امام سجاد علیه السلام در دعای مکارم اخلاق می فرمایند:
اللهم وفقنی لطاعه من سدّدنی ومتابعه من أرشدنی
خدایا مرا به اطاعت و پیروی کسی که به راه سداد وصلاحم خواند و هدایت نمود موفق ساز.