نماز جمعه، نمازی است که مسلمانان هر جمعه، اول ظهر و به جای نماز ظهر برگزار می‌کنند. این نماز باید حتما به صورت جماعت خوانده شود و به تنهایی نمی‌توان آن را خواند.
مراسم هفتگی اجتماعی مسلمین، «نماز جمعه» جایگاه والایی دارد و نه تنها یک عبادت، بلکه مظهر وحدت مسلمین و شکوه و عظمت اسلام است و آگاهی پیروان قرآن را بالا می‌برد و نماز عبادی، سیاسی محسوب می‌گردد.
پبامبر اکرم صل‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم نماز جمعه را «حج مساکین » دانسته و آنرا «موجب آمرزش گناهان » شمرده است.
امام کاظم علیه‌السلام از روز پنجشنبه خود را آماده نماز جمعه می‌کردند.
امام علی علیه‌السلام می‌فرمایند:
«چنانچه غزا و دوایی سبب ضعف در شما می‌شود از خوردن آن قبل از نماز جمعه خودداری کنید تا مبادا از شرکت در نماز جمعه محروم شوید.» و «کسانی زودتر به بهشت می‌روند که زودتر در نماز جمعه حاضر شوند.»
امام خمینی قدس‌سره‌الشریف در این باره می‌فرماید:
در نماز جمعه، که نمایشی از قدرت سیاسی و اجتماعی اسلام است و باید هر چه با شکوه‌تر و پرمحتواتر اقامه شود.... ملت عظیم و عزیز با شرکت خود، باید این سنگر اسلامی را هر چه عظیم‌تر و بلند‌پایه تر، حفظ نماید، تا به برکت آن و توطئه‌های خائنان و دسیسه‌های مفسدان خنثی شود.»
آداب نماز جمعه
دو رکعت است و مثل نماز صبح مى باشد. این نماز داراى دو قنوت است . قنوت اول قبل از رکوع رکعت اول و قنوت دوم پس از رکوع رکعت دوم است . نماز جمعه داراى دو خطبه است که مانند اصل نماز، واجب بوده و باید توسط امام جمعه ایراد شود. بدون این دو خطبه ، نماز جمعه محقق نمى شود و واجب است دو خطبه را قبل از نماز جمعه بخواند
آداب و مستحبات نماز جمعه عبارتند از:
1 - مستحب است که در هنگام خطبه نماز جمعه ، مردم ساکت باشند و از حرف زدن بپرهیزند، که صحبت کردن در وقت خطبه ها مکروه است .
2 - مستحب است که امام حمد و سوره را با صداى بلند بخواند.
3 - در رکعت اول بعد از حمد ((سوره جمعه )) و در رکعت دوم ، مستحب است که سوره ((منافقون )) خوانده شود.
4 - مستحب است که دو خطبه نماز جمعه ، در وقت ظهر خوانده شود.
5 - در خطبه اول مستحب است که حمد الهى ، به لفظ جلاله (اللّه ) باشد.
6 - مستحب است که در خطبه دوم ، امام جمعه پس از درود بر پیغمبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) به ائمه معصومین نیز درود بفرستد و براى مومنین استغفار کند.
7 - مستحب است که خطبه هاى منسوب به امیرالمومنین (علیه السلام ) یا آنچه از ائمه معصومین علیهم السلام وارد شده انتخاب شود.
8 - شایسته است امام خطیب ، بلیغ باشد و به تناسب اوضاع و احوال سخن بگوید و عبارات فصیح و روان به کار برد. مصالح اسلام و مسلمین را تشخیص بدهد. چنان شجاع باشد که در راه خدا از ملامت و نکوهش احدى بیم به خود راه ندهد، از پرگویى و شوخى و بیهوده گویى بپرهیزد.
9 - مستحب است که امام خطیب در زمستان و تابستان ، عمامه داشته باشد.
10 - مستحب است که امام خطیب در زمستان و تابستان ، ردایى از برد یمنى یا (عدنى ) بپوشد و خود را بیاراید.
11 - مستحب است که امام خطیب ، تمیزترین لباس هاى خود را بپوشد و خود را خوش بو کند، به طورى که با وقار و سکینه باشد.
12 - مستحب است که امام قبل از خطابه ، هنگامى که مؤ ذن اذان مى گوید او بر منبر نشسته باشد، تا اذان به پایان برسد.
13 - مستحب است که امام جمعه هنگام صعود به منبر خطابه ، روبروى مردم بایستد و سلام کند، مردم نیز با چهره هاى خود از او استقبال کنند.
14 - مستحب است که امام خطیب ، به چیزى از قبیل کمان و شمشیر (اسلحه ) و عصا تکیه کند.
15 - مستحب است که مردم نیز خود را روبروى امام خطیب قرار دهند.
16 - مستحب است که امام خطیب در هنگام موعظه و سفارش به تقوا، صداى خود را چنان بلند نماید که همه حاضرین مواعظ او را بشنوند. در مجامع بزرگ نیز توسط بلندگوها به خطبه بپردازد تا تشویق و تحذیر و مسائل مهمه را به گوش همگان برساند.
17 - مستحب است که امام در حال خطبه ، سخنى غیر مربوط به خطبه ها نگوید.
18 - مستحب است که امام و مستمعین در حال خطبه ، واجد طهارت کامل (که براى نماز معتبر است ) باشند.
19 - مستحب است که ماءمومین در حال خطبه ، روبروى امام بوده و بیش از مقدارى که در نماز مى توانند خود را از قبله منحرف کنند، رو بر نگردانند.
20 - احتیاط مستحب آن است که قبل از اقامه نماز جمعه مطمئن شوند مطمئن شوند که در کمتر از حد مقرر، نماز جمعه دیگرى قبل از آنها و یا مقارن آنها برگزار نشده و نمى شود. (حد مقرر یک فرسخ است ؛ نباید در فاصله اى کمتر از یک فرسخى آن نماز جمعه دیگرى منعقد شود).
21 - مستحب است که امام جمعه از شبهات اجتناب کند.
22 - مستحب است که امام جمعه ، مواظب بر نمازهاى خود در وقتشان باشد.
23 - مستحب است که امام جمعه محرمات حتى مکروهات را ترک نماید.
24 - مستحب است که امام جمعه بر انجام اوامر الهى حتى مستحبات حریص باشد.
25 - مکروه است که خطیب در حال خطبه سخن دیگر غیر از خطبه بگوید.
26 - حرف زدن ماءمومین در هنگام ایراد خطبه ها مکروه است .