تحقیق مقاله فعالیت های قابل اجرا در اوقات فراغت

برنامه‌های مراکز فرهنگی برای اوقات فراغت جوانان

با پایان یافتن امتحانات دانش‌آموزان، مدارس کشور تعطیل شده است و دانش‌آموزان برای 90 روز از قیدوبندهای مدرسه رها شده‌اند. اگرچه این رهایی در فصل تابستان برای دانش‌آموزان شیرین است اما معلوم نیست که رهایی دانش‌آموزان به مدت طولانی تا چه حد به سود یا زیان آنهاست. چرا که نمی‌توان مطمئن بود این اوقات فراغت طولانی دانش‌آموزان به خوبی سپری و موجب رشد و توانمندسازی آنها شود.

سازمان‌های مختلفی در کشور در تلاش هستند که با برنامه‌های متنوع، اوقات فراغت تابستانی دانش‌آموزان را غنی کنند. تشکیل اردوهای گردشگری، تفریحی، علمی، برگزاری کلاس‌های فرهنگی، هنری، دینی، ورزشی، نمایش، نقد فیلم و تئاتر، تشکیل کلاس‌های آموزشی، بخصوص زبان انگلیسی و کامپیوتر و... محورهای اصلی برنامه‌های این سازمان‌ها برای غنی کردن اوقات فراغت دانش‌آموزان است. اما در این بین جای این سوال خالی است که فعالیت این نهادهای مختلف برای غنی کردن اوقات فراغت جوانان و نوجوانان در سال‌های گذشته چه نتایجی داشته است؟ آیا این سازمان‌ها توانسته‌اند همه دانش‌آموزان کشور را زیر پوشش برنامه‌های خود قرار دهند؟ آیا برنامه‌های آنها در جهت رشد تعالی علمی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و هنری دانش‌آموزان بوده است؟ آیا این برنامه‌ها سبب سازندگی دانش‌آموزان شده یا بالعکس موجب تنبلی و راحت‌طلبی و افزایش توقعات آنها شده است؟ آیا این اقدامات تعطیلات سه ماه دانش‌آموزان را غنی کرده است یا تنها چندروزی از این تعطیلات را به خود اختصاص داده است.

متأسفانه از آنجایی که هیچ مطالعه جامعی درباره نتایج فعالیت سازمان‌ها و نهادهای مسئول غنی‌سازی اوقات فراغت جوانان در فصل تابستان صورت نگرفته است ما از نتایج و اثرات سازنده فعالیت‌های این سازمان‌ها که بودجه‌های زیادی را هم در این زمینه هزینه می‌کنند، اطلاعی نداریم. آنچه که این سازمان‌ها اعلام می‌کنند تنها ارائه کمی فعالیت‌های آنهاست. اما بهتر بود که در پایان تابستان هر سال این دستگاه‌ها نتایج کار خود را در زمینه غنی کردن اوقات فراغت جوانان بررسی و منتشر می‌کردند.

در شرایط کنونی که توان اقتصادی کشور جهت غنی کردن اوقات فراغت جوانان و نوجوانان سراسر کشور محدود است پس باید از همین سرمایه‌های موجود نیز به بهترین نحو استفاده کرده و در جهت افزایش کیفیت برنامه‌ها تلاش کرد نه اینکه این اقدامات تنها در حد فعالیت‌ها و کلاس‌های فوق برنامه باقی بماند.

برنامه‌های سازمان‌ها و نهادها

وزارت آموزش و پرورش، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان دانش‌آموزی، نیروی مقاومت بسیج، وزارت علوم و... برنامه‌های خود را برای پرکردن اوقات فراغت جوانان و نوجوانان در فصل تابستان اعلام کرده‌اند. این برنامه‌ها در واقع نگاه متولیان کشور به موضوع اوقات فراغت و نحوه پر کردن آن را نشان می‌دهد و به گفته رئیس سازمان ملی جوانان، برنامه‌های امسال 23 درصد جوانان 10تا24 سال را در بر می‌گیرد که در مقایسه با سال گذشته 2% افزایش داشته است.

12هزار دانش‌آموز به سفر حج عمره مشرف می‌شوند

به گزارش روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش به مناسبت سال پیامبر اعظم صلی‌الله ‌علیه‌وآله 12000 دانش‌آموز دختر و پسر دوره متوسطه در قالب 100 کاروان دانش‌آموزی به همراه مربیان پرورشی از سوم تیرماه تا 26 شهریور سال 1385 به مکه معظمه و مدینه منوره اعزام می‌شوند. همچنین برگزاری اردوهای دانش‌آموزی در مناطق محروم، اردوی دانش‌آموزی تلاش و سازندگی، سراسری پیشتازان، اردوی کشوری تربیتی، اردوی فرهنگی و سیاحتی فرزندان شاهد و اردوهای موقت، اردوی استانی یکروزه به منظور زیارت اماکن متبرکه از برنامه‌های طرح غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان در سازمان دانش‌آموزی کشور است. آموزش خبرنگاران خبرگزاری دانش‌آموزی پانا، نشست مجامع دانش‌آموزی، فعال‌سازی سینماها و استخرها و سالن‌های ورزشی کانون‌های طرح ملی و تشکیل انجمن‌های حمایت از نوجوانان مسلمان فلسطین از دیگر برنامه‌های سازمان دانش‌آموزی است. همچنین کلاس‌های آموزشی و مسابقات در زمینه‌های قرآنی و مهارت آموزی و کلاس‌های جوانه و آموزش ادعیه نیز برگزار می‌شود.

برنامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

به گفته دکتر محمدباقر خرمشاد، معاون فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، برنامه‌های اوقات فراغت این نهاد برای دانشجویان، شامل برگزاری اردوهای دانشجویی است و تعداد قابل توجهی از این برنامه‌ها نیز مشارکت وزارت علوم با سازمان‌هایی است که برای جوانان کار می‌کنند و یکی از وظایفشان پر کردن اوقات فراغت جوانان است و در این زمینه قراردادهایی با سازمان ملی جوانان منعقد شده که وزارت علوم تأمین کننده بخش جوانان اردوهای تابستانی سازمان باشد. همچنین با بسیج سازندگی قرارداد متقابلی برای اعزام دانشجویان به مناطق محروم منعقد شده تا آنها از نزدیک با مشکلات مناطق محروم آشنا شوند. به طور مثال یکی از کارهای جالبی که دانشجویان در اوقات فراغت انجام می‌دهند یک کار گروهی سازمان یافته و خودجوش است، مبنی بر اینکه بچه‌های خوب رشته‌های ریاضی و فنی در حرکتی اختیاری به مناطق محروم رفته به دانش‌آموزان آن نواحی آموزش رایگان می‌دهند و مجلات تست منتشر می‌کنند.

خرمشاد به پروژه دیگر اوقات فراغت دانشجویان هم اشاره می‌کند: پروژه دیگر این است که با سیاستگذاری‌های جدید تلاش کرده‌ایم تولیدات فرهنگی دانشجویی جایی برای بروز و نمایش داشته باشد. برای مثال امسال برگزیدگان جشنواره‌های تئاتر دانشجویی 7 اجرای عمومی در سالن‌های تهران دارند. همچنین به دلیل ساخت وسازهای سریع، یک سری خوابگاه‌های دور از شهر وجود دارد که بسیار بی‌روح هستند و یا خوابگاه‌های قدیمی که آنها نیز به شکل دیگری نازیبا هستند برای بهبود ظاهر این خوابگاه‌ها و نیز استفاده از هنر دانشجویان در کانون‌های تجسمی، به این دانشجویان اعلام کرده‌ایم که دیواره‌های خوابگاه‌ها در اختیار آنهاست تا بتوانند طرح‌هایشان را اجرا کنند و برای این کار به آنها دستمزد نیز می‌دهیم و بدین ترتیب می‌توانیم از تولیدات فرهنگی این دانشجویان به بهترین شکل استفاده کنیم.

سازمان فرهنگی، هنری شهرداری تهران

سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، هر ساله برنامه تابستانه‌ای را با عنوان نهضت تابستانه به شهروندان تهرانی عرضه می‌کرده اما محور برنامه‌ها صرفاً برای پر کردن اوقات فراغت برنامه‌ریزی شده و این در حالی است که هدف برنامه‌های گذشته این سازمان غنی‌سازی و مدیریت اوقات فراغت بوده است، به همین دلیل در سال جاری این سازمان با رویکردی تازه سخن از اوقات فراغت دارد و مدیریت اوقات فراغت به عنوان اصول برنامه‌ها مد نظر مسئولین سازمان فرهنگی هنری شهرداری قرار دارد و دیدگاه مسئول برنامه اوقات فراغت این سازمان ابتکارات و خلاقیت‌هاست. همچنین از آنجا که تقویم تاریخی مناسبت‌های امسال تابستان منطبق بر اعیاد و جشن و سرور است، عنوان نهضت تابستانه امسال جای خود را به جشنواره تابستانه داده است. به گفته علی عسگری رئیس سازمان فرهنگی هنری، در دوره سه ماه تابستان بیش از دو میلیون نفر در طول 100 روز از خدمات بهره‌مند خواهند شد، همچنین برنامه‌های ستاد جشنواره تابستانه به دو گونه تقسیم‌بندی شده است: برنامه‌هایی که مراکز و فرهنگسراها برگزار می‌کنند. اینگونه برنامه‌ها از طریق مراجعه به فرهنگسراها قابل دسترسی است و دیگر برنامه‌هایی که ستاد سازمان انجام خواهد داد و برای استفاده بیش‌تر مخاطبان سیستمی طراحی شده که خانواده‌ها بتوانند شرکت کنند. به گفته مسئولین سازمان قرار است در خدمات ارائه شده حتی‌الامکان خانواده‌ها به معنای واقعی آن بتوانند استفاده کنند. یکی از این برنامه‌ها که به نهاد خانواده نیز نگاهی بنیادی دارد توزیع بسته‌های فرهنگی است که میان بیش از یک میلیون نفر از شهروندان تهرانی توزیع خواهد شد. بسته‌های تابستانی به منظور استفاده خانواده‌ها توزیع می‌شود. به عبارت دیگر خانواده‌ها هم از برنامه‌های فرهنگی بهره خواهند برد. این بسته‌ها دو ویژگی دارند: یکی اینکه برای خانواده‌هاست و دیگری وسعت و تیراژ بالای آنهاست. بالغ بر یک میلیون بسته که در آن جزوات آموزشی و طنز، چند سری کتاب‌های مرتبط با موضوعات مورد نیاز خانواده‌ها، طراحی بازی‌هایی به صورت مشترک برای همه اعضای خانواده‌ها، فیلم و محصولات فرهنگی و دیگر کالاهای فرهنگی و هنری توزیع می‌شود.

 اندیشه ای برای فردا کنیم ناهماهنگی ها در برنامه اوقات فراغت پایان می یابد؟

برنامه های اوقات فراغت مصوب شورای عالی جوانان بررسی شد... خدمت سربازی باید به مدرسه زندگی جوانان تبدیل شود... برنامه های زیادی برای بهینه سازی اوقات فراغت جوانان داریم... باید متولی واحدی برای غنی سازی اوقات فراغت دانش آموزان وجود داشته باشد... اولویت های برنامه ازدواج جوانان تصویب شد... سلامت معنوی جوانان در برنامه ملی سلامت لحاظ می شود... سبد تدوین برنامه های ملی ساماندهی امور جوانان تکمیل می شود... جلسه اوقات فراغت دبیران سازمانهای مردم نهاد برگزار شد و... بخشی از وعده هایی را که به نقل از مسئولان سازمان ملی جوانان طی دو سال اخیر مطرح شده است، خواندید. این سازمان سیاست گذاری امور دوسوم از جمعیت 70میلیونی ایران اسلامی را برعهده دارد اما به نظر می رسد به دستگاهی برای صدور توصیه، بیانیه و البته دستورالعمل های بدون ضمانت اجرایی تبدیل شده است.

توانمندی های بالقوه

جوانی موضوعی بوده که طی سالهای اخیر در رسانه های مکتوب و تصویری و به نقل از کارشناسان و یا مسئولان به عنوان یکی از ویژگی های منحصر به فرد جمعیت به کرات مورد اشاره قرار گرفته است. گاهی آنان از فرصت جهش اقتصادی سخن گفته اند، گاهی امکان رشد سریع علمی و فرهنگی کشور را مطرح کرده اند، برخی ها تبدیل ایران به قدرت مهم منطقه ای و بین المللی را شدنی خوانده اند، عده ای هم از تبدیل ایران به کانون تحولات منطقه سخن به میان آورده اند.جمعیت جوان ایران فرصت های تاریخی را پیش روی مسئولان قرار داده تا کشور در آستانه جهش همه جانبه قرار بگیرد، اما کارشناسان این اهداف مهم را زمانی دست یافتنی می دانند که برنامه ریزی و مدیریت صحیح در مورد جوانان و نوجوانان وجود داشته باشد در غیر این صورت همین فرصت های کم نظیر می تواند به تهدیدی تبدیل شود، که همه بنیان های اجتماعی را به هم ریزد.چندی پیش حجت الاسلام محمدجواد حاج علی اکبری رئیس سازمان ملی جوانان در جلسه شورای اداری استان خراسان جنوبی طی سخنانی با اشاره به جوانی جمعیت ایران گفت که همیشه از سوی رهبر انقلاب در مورد جوان بودن جمعیت کشور بشارت شنیده ایم و ایشان را نخستین مدافع نجابت و پاکی نسل جوان دیده ایم و در عین حال دقیق ترین هشدارها را در مورد توطئه های داخلی و خارجی که جوانان را هدف قرار داده اند از ایشان شنیده ایم.حاج علی اکبری آحاد جوانان اعم از جوانان استحاله شده هویتی و جوانان آسیب دیده تا نخبگان و افتخارآفرینان را فرزندان نظام اسلامی می داند و از اعتکاف جوانان با عنوان معجزه انقلاب اسلامی یاد می کند و آن را از ثمرات تربیتی امام راحل و شهدا می داند و از افرادی که ناآگاه به سیاه نمایی مشغولند می خواهد تا چشم های خود را برای دیدن رویش های انقلاب باز کنند.

سازمان ملی جوانان بیم ها و امیدها

جوانی جمعیت ایران دورنمایی مسحور کننده پیش روی بسیاری مسئولان و حتی مردم کشور است وقتی دو سوم جمعیت یک کشور را جوانان و نوجوان زیر 35سال تشکیل دهند وقتی در همه عرصه ها نیروی کار فعال، جوان و کارآمد وجود داشته باشد حداقل روی کاغذ همه شرایط برای رشد و توسعه کشور مهیاست اما برای بهره مندی از این پتانسیل باید برنامه ریزی کرد، تشکیل سازمان ملی جوانان نیز در همین راستا قابل ارزیابی است، به هر حال این خیل عظیم جمعیت نیازمند ارگانی است تا فعالیتهای مربوط به جوانان را ساماندهی کند و همه را در یک جهت قرار دهد اما آیا این سازمان تاکنون در این خصوص موفق عمل کرده است؟
علی شریف کارشناس مسائل جوانان در گفت وگو با سرویس کیهان، معتقد است: «خروجی سازمان ملی جوانان تاکنون جنبه عملیاتی و اجرایی نداشته است، این سازمان طرح های زیادی برای ازدواج، اشتغال، اوقات فراغت و حل معضل اعتیاد تصویب کرده ولی تاکنون این مصوبات همگی روی کاغذ باقی مانده است.» وی تأکید می کند: «مشکلات کنونی جوانان ناشی از ناتوانی سازمان ملی جوانان در تعامل سازنده با نهادهایی است که به نوعی با مسائل جوان درگیر شده اند. اما دست اندرکاران این سازمان می گویند که براساس قانون جایگاه اجرایی برای آنان تعریف نشده است و آنان تنها درباره نیازهای جوانان راهکار و پیشنهاد ارائه می دهند. این کارشناس در ادامه با اشاره به اهتمام ویژه دولت به امور جوانان و ایجاد بازوهای اجرایی تحت عنوان مشاوران جوان عملکرد سازمان جوانان را قابل انتقاد ارزیابی می کند و می گوید:«طی دوسال اخیر سازمان ملی جوانان چه تعاملی با این مشاوران جوان داشته است؟ و آیا مصوبات را به مشاوران جوان ارجاع داده اند تا شاید پیگیری شود»؟
شریف مصوبات سازمان ملی جوانان را نوعی رفع تکلیف می خواند و با ارائه مثالی می گوید: «بحث پیش نویس سند ملی سلامت جوانان را می خواستند در یک روز تصویب کنند که البته اعتراض کارشناسان را برانگیخت.»وی با اشاره به این که برخی از مسئولان این سازمان درباره مصوبات و میزان آن ها بارها سخن گفته اند، می گوید: «باید از آنان پرسید که حاصل عملکرد شما چیست؟ آیا آن چه انجام شده و به طور کلی اقدامات این سازمان برای جوانان ملموس بوده است.؟»این کارشناس امور جوانان معتقد است که اقدامات سازمان ملی جوانان نتوانسته انتظارات رئیس جمهوری را برآورده سازد. وی می گوید: «این سازمان اگر برای خود شأن اجرایی قائل نیست حداقل می تواند برنامه هایی را طراحی کند که قابلیت عملیاتی شدن داشته باشد.»